STEMbach

Bacharelato de excelencia en Ciencias e Tecnoloxía

Finalidade

O bacharelato de excelencia en Ciencias e Tecnoloxía (STEMbach) contribúe a favorecer no alumnado o afondamento no traballo na competencia STEM (matemática, científica, tecnolóxica) mediante os elementos e os procedementos da investigación e dos métodos científicos, dun xeito rigoroso, ordenado e crítico e para desenvolver investigacións propias.

Proporciona un contexto organizativo no que o alumnado máis motivado para afondar nos seus estudos e o profesorado responsable das distintas materias podan acadar a excelencia nos coñecementos, cunha metodoloxía baseada na investigación como principio esencial, realizar prácticas para coñecer as aplicacións reais da ciencia e a técnica, así como adquirir unha formación actualizada e autónoma que lles estimule para os futuros estudos universitarios.

Obxectivos específicos

O bacharelato de excelencia en Ciencias e Tecnoloxía (STEMbach) contribúe a: promover a vocación do alumnado cara á investigación científica e tecnolóxica, mediante unha metodoloxía que lle facilita a incorporación á ensinanza universitaria tendo en conta a perspectiva de xénero, favorecer unha mentalidade científica, rigorosa, ordenada e crítica, facilitar no alumnado o desenvolvemento da creatividade, a iniciativa e o emprendemento, a resolución de problemas, traballo en equipo, o pensamento crítico e a cidadanía global, a mellora das destrezas comunicativas en todas as linguas presentes na etapa educativa, con énfase na comunicación e divulgación científica, traballar en contextos que favorezan un pleno desenvolvemento das competencias dixitais e proporcionar unha relación máis estreita entre o profesorado e o alumnado co fin da elaboración de investigacións de xeito conxunto, facilitando unha aprendizaxe do alumnado eficaz e cada vez máis autónomo.

Características xerais

O programa comprende dous cursos académicos que se corresponden co primeiro e segundo curso da etapa.

O alumnado incorporado a este bacharelato no primeiro curso ten asegurada a súa continuidade ao segundo curso no caso de promocionar.

O alumnado incorporado a este bacharelato cursa, a todos os efectos, unha das modalidades das reguladas no artigo 9 do Decreto 157/2022, polo que se establecen a ordenación e o currículo do bacharelato, e o currículo das materias é o establecido no mesmo Decreto.

A avaliación, promoción e titulación do alumnado deste programa réxese pola normativa vixente establecida con carácter xeral para esta etapa educativa no citado Decreto e a normativa que o desenvolve.

O principio metodolóxico básico do bacharelato de excelencia en Ciencias e Tecnoloxía (STEMbach) é fomentar o pensamento científico e o enfoque práctico de indagación e resolución de problemas, a través da realización dun proxecto de investigación. Deste xeito o alumnado integrará como parte do seu desenvolvemento formativo competencias que lles permiten elaborar, expoñer e argumentar de forma razoada estes traballos resultado dunha metodoloxía científica.

O alumnado deberá desenvolver no segundo ano un proxecto de investigación individual ou colectivo con posterior defensa pública. Este proxecto, similar ao traballo de fin de grao, será co-dirixido por un docente dun departamento universitario ou dun centro de investigación de prestixio do Sistema Universitario de Galicia (SUG), e será titorizado polos profesores que impartan a materia de afondamento STEM.

Así mesmo cursa unha materia extracurricular semanal, de dúas ou tres horas, de afondamento relacionada co ámbito de materias STEM e cunha orientación ao traballo na mellora das competencias comunicativas e dixitais. Esta materia será a mesma nos dous cursos coa correspondente secuenciación curricular.

O bacharelato complétase con actividades de formación -organizadas polo centro en colaboración con universidades, entidades ou organismos investigadores, ou con persoas investigadoras de recoñecida competencia- como conferencias, obradoiros ou proxectos.

Ao final da etapa, e tras a avaliación positiva tanto da materia de afondamento STEM extracurricular como da defensa do proxecto de investigación, o alumnado recibirá unha certificación acreditativa da dirección do centro de que realizou os estudos correspondentes a este programa.

Máis información en https://cienciaxelmirezii.wordpress.com/blog/ e en STEMBach

Aventura en Montevideo: continúan as actividades

Xov, 12/09/2024 - 00:32

O venres 6 visitouse a "Asociación Civil La Pascua", na Cruz de Carrasco; foi a asociación que presentou a invitación á Conferencia de Montevideo. Alí puideron compartirse ideas sobre asociación comunitaria para a mellora da vida nos barrios.

Houbo tamén xogos e deporte.

Pola noite ¡Estadio Centenario en Montevideo! para asistir a un partido de fútbol Uruguai-Paraguai.

O sábado puideron adicalo a actividades de maior lecer, sen esquecer os contactos con anfitrións uruguaios: visita ao museo Casapueblo de Páez Vilaró e porto de Punta do Este.

O luns 9 de setembro, Brais, Antía e Iria presentaron os seus proxectos, ante alumnado de bacharelato, no Liceo Cervantes de Montevideo.

Pola noite, visitaron a casa de Galicia e foron recibidos pola directiva e a Delegada da Secretaría de Emigración da Xunta de Galicia.

Comentaron a súa experiencia e os seus traballos, así como o desenvolvemento do programa STEMbach no IES A. Xelmírez II. Tamén houbo comida e baile :)

O mércores día 11 participaron nun almorzo de traballo na 25ª edición dos Estudos de xénero, sexualidade e saúde reprodutiva.

Aventura en Montevideo: Presentación dos proxectos no Patronato da Cultura Galega

Ven, 06/09/2024 - 17:05

O xoves 5, na tarde noite, Antía, Iria, Brais e Marita presentaron os seus proxectos no Patronato da Cultura Galega en Montevideo.

Foi un acto emocionante. Noraboa!

Aventura en Montevideo

Xov, 05/09/2024 - 23:26

Tras unha viaxe sen incidentes, pero longa e agotadora, o primeiro que fixeron os nosos embaixadores foi agradecer a súa colaboración a todas as persoas implicadas nesta iniciativa.

O mesmo mércores día 4 comeza o amplo programa de actividades.

Curso de promotores en salud

Presentación dunha Cátedra UNESCO

Comeza a aventura: viaxe a Montevideo para a presentación de dous traballos STEMbach

Xov, 05/09/2024 - 09:15

Xa compartiramos con vós a iniciativa que ían levar a cabo tres antigos estudantes do IES Arcebispo Xelmírez II, que desenvolveron proxectos de investigación STEMbach no centro, en 2023 e 2024, no eido das Ciencias Sociais: Brais Neira e Antía Brandariz realizaran un estudo sobre a contribución do centro na evolución do barrio de Vite, e Iria Romeo, xunto con outra alumna, desenvolveu un traballo de análise sobre os programas de actuación con homes condeados por violencia de xénero.

Por un cúmulo de casualidades, estes traballos foron convidados a participar en setembro nun congreso internacional de investigación en Montevideo, Uruguai e presentar os seus traballos, e polo tanto querían vivir esta experiencia e ao mesmo tempo desenvolver unha ampla variedade de actividades difundido a súa investigación, a lingua galega, o papel das escolas públicas en Galicia e o programa STEMbach. Coa axuda dunha das titoras do traballo, Marita Rey, e de moitas outras persoas, foron moi activos buscando difusión e financiación para asistir ao congreso.

Pola súa parte, a organización da Universidade en Montevideo facilitou enormemente a asistencia do alumnado eximindo aos estudantes e á titora das cotas de inscrición e proporcionando manutención de balde, así como unha axuda económica; obtiveron tamén apoio de diferentes institucións (o propio instituto, o CSIC-Incipit, onde traballa unha das doutoras que dirixiu un dos traballos, o proxecto Vite Arquiva, o Colexio de Psicólogos de Galicia...) e tras moitas xestións, conseguiron tamén financiación da Consellería (3000€) , o que constituiu un impulso definitivo para a realización desta viaxe, e do Concello de Val do Dubra.

Para conseguir os cartos que lles faltan, lanzaron unha campaña de micromecenazgo na rede: https://gofund.me/d7734f79 (Enlace á páxina na que se pode achegar calquera cantidade, desde 10€). A doazón pode ser anónima e pode ocorrer que a páxina ofreza doar unha contribución á plataforma, que é voluntaria e non contribué á iniciativa particular do alumnado.

Chegou o día, e o 2 de setembro partiron cara Montevideo.

A campaña de recollida de doazóns permanecerá aínda aberta, dado que non conseguiron aínda acadar a cantidade de cartos necesaria para a viaxe.

Esta iniciativa está a ter bastante visibilización nos medios (prensa, varios artigos en La Voz de Galicia, radio, cunha entrevista en COPE Santiago (https://www.cope.es/emisoras/galicia/a-coruna-provincia/santiago/noticia...), televisión cunha reportaxe en TVE Galicia...).

Axudádenos, na medida do posible, a difundir esta campaña entre aquelas persoas e colectivos aos que podades chegar, ou directamente realizando unha contribución.

Dous traballos STEMbach participarán nun Congreso Internacional en setembro de 2024

Mar, 25/06/2024 - 11:05

O pasado mes de maio dous grupos de alumnado STEMbach do noso instituto foron convidados a remitir as memorias dos seus traballos de investigación, e finalmente foron seleccionados para a 10ª Conferencia Internacional de Psicología Comunitaria y Encuentro de experiencias sociocomunitarias en extensión universitaria, que terá lugar entre o 10 e o 13 de setembro de 2024 na Universidad de la República Uruguay (Udelar), en Montevideo.

Estes traballos, defendidos nas convocatorias 2022-23 e 2023-24 do STEMbach, son "Estudo antropolóxico e histórico do papel do IES Arcebispo Xelmírez II nos cambios do barrio de Vite", de Antía Brandariz Rodríguez e Brais Neira Ferro, dirixido pola Dra. Cristina Sánchez-Carretero (Incipit-CSIC), e "Revisión e avaliación de programas de tratamento para agresores de violencia de xénero", de Iria López Romeo e Alba Vidal Seijo, dirixido polo Catedrático de psicoloxía forense da USC, Ramón Arce Fernández, e titorizados ambos polas profesoras do instituto Cristina Brión Calo e María del Carmen Rey Sobral.

O equipo coordinador dun dos grupos de traballo expresou un gran interese polos proxectos desenvolvidos, destacando que foron realizados nun centro público de ensino secundario, no contexto dun programa que impulsa a excelencia académica e as vocacións científicas, nomeadamente no eido das Ciencias Sociais. Así mesmo, considerou que a presentación dos mesmos na Conferencia permitirá compartir o coñecemento obtido e crear ou enriquecer un reservorio de experiencias de boas prácticas.

Moitos parabéns ao alumnado autor dos traballos, así como ás súas titoras e directores.

Seminario de investigación no INCIPIT a cargo de antigos alumnos

Xov, 13/06/2024 - 12:30

No curso 2022-23, Brais Neira e Antía Brandariz, que cursaban 2º de bacharelato STEMbach, desenvolveron o seu proxecto de investigación "O papel do IES Arcebispo Xelmírez II nos cambios do barrio de Vite", baixo a dirección da Dra. Cristina Sánchez Carretero, do Incipit-CSIC.

Pouco imaxinaban eles naquel momento que este precioso traballo os levaría por un camiño tan rico: a finais do pasado curso realizouse no IES Arcebispo Xelmírez II un Café Convite arredor desta investigación, actividade que tivo unha asistencia multitudinaria, e xa neste curso presentaron o seu traballo nos Premios Stephen Hawking (Rosalía de Castro-Abanca).

Agora van desenvolver nada máis e nada menos que un Seminario de Investigación no Incipit (CSIC) no que detallarán a realización desta investigación e as súas conclusións.

Este Seminario terá lugar na sede do Incipit, no Edificio Fontán (Bloque 4) da Cidade da Cultura, na sala 008 (Sala INCIPIT), o mércores día 19 de xuño ás 12:00 horas.

Estades todos convidados!

Defensa dos traballos de investigación da V Promoción do STEMbach

Xov, 21/03/2024 - 23:44

O xoves 21 de marzo foi a data elixida para a defensa dos traballos de investigación da promoción 2022-24. A presidenta da xornada foi a Prof. Dra. Mª Elena Vázquez Cendón, decana da Facultade de Matemáticas da USC, e cunha impresionante traxectoria docente, investigadora e divulgadora, así como impulsora de innumerables actividades e proxectos de difusión e fomento da ciencia e das matemáticas.

Foi hai xa seis cursos, no ano 2018, cando botou a andar este programa en 14 centros de Galicia, un deles o Arcebispo Xelmírez II, naquel momento en fase inicial e que hoxe constitúe un proxecto consolidado con moitos máis centros participantes.

Neste xa longo percorrido deste programa no noso centro, temos conseguido incorporar ao mesmo alumnado das modalidades de Ciencias Sociais e Humanidades do bacharelato, ademáis do alumnado da modalidade Científica que con maior frecuencia se asocia ao ámbito STEM. Foron moitos os proxectos de investigación desenvolvidos e defendidos con éxito, nos máis diversos campos e temáticas.

Os traballos defendidos e o alumnado autor dos mesmos foron os seguintes:

"Detección de xenes de resistencia a antibióticos, codificados en plásmidos transmisibles de bacterias entéricas illadas dun curso fluvial" por Alejandro Gondelle Peinó, dirixido polo Prof. Dr. Carlos Rodríguez Osorio e pola Dra. Ana Vences Lorenzo, e titorizado por Rosa P. Quintela Sende e Juan Quintáns Rial.

"Revisión e avaliación de programas de reeducación de agresores en violencia de xénero" por Iria López Romeo e Alba Vidal Seijo, dirixido polo Prof. Dr. Ramón Arce Fernández, e titorizado por María del C. Rey Sobral e María Cristina Brión Calo.

"Análise do comportamento de fuxida fronte a humanos en especies de aves presentes en parques urbanos e zonas rurais de Santiago e a súa contorna" por Manuel Leal Cernadas e Alén Espiña Otero, dirixido polo Prof. Dr. Jesús Domínguez Conde, e titorizado por Rosa P. Quintela Sende e Juan Quintáns Rial.

"Aplicacións do concepto de inversión respecto dunha circunferencia á inversión de curvas planas e á análise de mecanismos" por Manuel Sande Vigo, dirixido polo Prof. Dr. Manuel E. Ladra González, e titorizado por Luis Mateo Sáez Abuín.

"Cálculo de ecuacións de sólidos de revolución mediante cuaternios" por Nuria Guerra Casal, dirixido polo Prof. Dr. Daniel Cao Labora, e titorizado por Luis Mateo Sáez Abuín.

Todos eles acadaron a cualificación máxima de 10 puntos, e os membros das comisións cualificadoras (a propia Elena Vázquez Cendón e un docente ou investigador especialista no campo, designado especificamente para cada un dos traballos, ademáis do coordinador do programa STEMbach no centro) destacaron a gran calidade de todos eles, que valoraron equivalente á dun bo traballo de fin de grao (TFG) universitario.

Parabéns a todos eles.

https://cienciaxelmirezii.wordpress.com/blog/

Conferencia do Dr. Miguel González Blanco no STEMbach

Xov, 01/02/2024 - 01:41

O doutor Miguel González Blanco, investigador do CiMUS da USC, pronunciou no noso centro unha conferencia para o alumnado STEMbach.

Nesta charla, puido compartir co alumnado a súa traxectoria investigadora, desde a súa etapa predoutoral ata a actualidade. Ademáis, explicou con enorme claridade os aspectos esenciais do traballo que desenvolve na investigación de reparación do ADN.

Moitísimas grazas ao Dr. González Blanco, así como ao CiMUS, por esta motivadora conferencia, e por compartir con nós o seu valioso tempo e os seus inmensos coñecementos.

https://cienciaxelmirezii.wordpress.com/blog/

O alumnado STEMbach visita a Facultade de Matemáticas

Xov, 01/02/2024 - 01:31

O xoves 11 de xaneiro, o alumnado STEMbach tivo a oportunidade de visitar a Facultade de Matemáticas da USC no Campus Sur.

A decana da facultade, a profesora Elena Vázquez Cendón, deunos a benvida e presentou á profesora Elena Vázquez Abal, que impartiu unha marabillosa conferencia, "Medindo como se curvan as cousas", que nos fixo reflexionar a todos sobres diferentes xeometrías posibles.

Moitísimas grazas á USC, á Facultade de Matemáticas e ás profesoras Elena V. Cendón e Elena V. Abal pola súa dispoñibilidade, pola calurosa acollida e pola calidade da conferencia.

https://cienciaxelmirezii.wordpress.com/blog/

STEMbach en Xenebra (IV)

Sáb, 16/12/2023 - 01:02

Chegou o noso día grande! Visitamos o CERN.

Foi unha xornada absolutamente impresionante: inicio no antigo ciclotrón, co que todo comezou, visualizando un vídeo espectacular con proxección de imaxes sobre o propio acelerador; a continuación, o noso guía, Nicolas Strangmann, levounos a ver a zona central de control de todos os aceleradores que operan no complexo do CERN, e para rematar acompañounos á ubicación do experimento ALICE, relacionado co campo no que el traballa.

Pola tarde, trasladámonos a velocidades relativistas ata o detector LHCb, onde nos agardaba María Vieites para guiarnos na visita á zona de control e á caverna na que se ubica. As imaxes din máis que todas as palabras.

Grazas infinitas aos nosos guías polo seu entusiasmo e a súa total implicación.

https://cienciaxelmirezii.wordpress.com/blog/

STEMbach en Xenebra (III)

Ven, 15/12/2023 - 10:35

El miércoles madrugamos (no demasiado) e hicimos un pequeño paseo al borde del lago que nos llevó al Museo de Historia de las Ciencias, en la villa Bartholoni, que no pudimos visitar el día anterior.

Disfrutamos mucho con la visita: el marco en el que se exhiben instrumentos de medición y experimentación científica, junto con maquetas interactivas modernas, es magnífico.

Después de visitar el museo, nos acercamos al Parc des Bastions; hubo tiempo para unas micropartidas de ajedrez y también para visitar el Muro de los Reformadores.

Por la tarde, de camino al Museo de Historia Natural pudimos contemplar la preciosa Iglesias Rusa. La visita al museo fue breve (cierran a las 17:00 horas) pero valió la pena.

https://cienciaxelmirezii.wordpress.com/blog/

STEMbach en Xenebra (II)

Mér, 13/12/2023 - 20:34

A previsión do tempo para o martes 12 non pintaba ben, e non foi mellor do esperado.

Tivemos sorte cedo pola mañá: non chovía e puidemos achegarnos á Place des Nations para ver o monumento Broken Chair e achegarnos á entrada para contemplar o Paseo das Bandeiras (desde fóra, iso si).

As obras no complexo da ONU non permiten facer unha visita guiada en boas condicións. A continuación, achegámonos ao edificio do Museo da Cruz Vermella.

Dado que seguía sen chover, decidimos visitar o Xardín Botánico.

Posteriormente, acabouse a sorte! Quixemos entrar no museo de Historia das Ciencias, pero os martes pecha...Cambio de plans, e tempo para visitar a Zona Vella e comer, pero o tempo non permitía gran cousa. Aínda así, pola tarde atrevémonos co banco de madeira máis longo do mundo, a Catedral, a súa torre con vistas e o impresionante órgano e un pequeno paseo.

Mesmo atopamos nunha chocolatería as marmitas que conmemoran o papel que supostamente tivo a Mère Royaume na defensa da cidade en 1602, victoria que se conmemora cada ano no festival L'Escalade (este ano na fin de semana previa, do 8 ao 10 de decembro).

https://cienciaxelmirezii.wordpress.com/blog/

Visita do STEMbach a Xenebra e ao CERN

Mér, 13/12/2023 - 10:15

Fixemos o luns 11 a viaxe de ida, en voo directo desde Santiago a Xenebra, sen incidencias.

Á chegada, xa de noite aínda que eran pouco máis das 17:00, a cidade recibiunos con chuvia. Tras baixar do aeroporto á estación Cornavin, no centro, en tren, e confundirnos de saída chegamos ao aloxamento e rexistrámonos moi rápido.

Así, deunos tempo a saír, xa sen chuvia, a dar unha volta polo mercadiño de Nadal, que aquí se chama Noël au Quai, e chegar á zona vella para un pequeniño paseo.

https://cienciaxelmirezii.wordpress.com/blog/

Lanzamento da MARUMASAT V

Lun, 15/05/2023 - 10:04

Dentro do proxecto Marumasat, no que participa o IES Arcebispo Xelmírez II, este ano 2023 retomáronse as actividades ao máximo nivel: o 10 de maio lanzouse a V sonda estratosférica.

Viaxou ata Quiroga, e aquí tedes un avance do sucedido nesta inolvidable data.