IES Lamas de Abade

0 bacharelato de excelencia en Ciencias e Tecnoloxía (STEMbach), ademais de cumprir a finalidade prevista con carácter xeral para o Bacharelato ao abeiro do Decreto polo que se establece a ordenación e o currículo de bacharelato na Comunidade Autónoma de Galicia, contribuirá a favorecer no alumnado o afondamento no traballo das competencias matemática e básica en ciencia e tecnoloxía mediante os elementos e os procedementos da investigación e do método científico, dun xeito rigoroso, ordenado e critico e para desenvolver investigacións propias.

Proporcionará un contexto organizativo no que o alumnado mais motivado para afondar nos seus estudos e o profesorado responsable das distintas materias podan acadar a excelencia nos coñecementos, cunha metodoloxía baseada na investigación como principio esencial, realizar practicas para coñecer as aplicacións reais da ciencia e a técnica, asi como adquirir unha formación actualizada e autónoma que les estimule para os futuros estudos universitarios.

Obxectivos especificos

O bacharelato de excelencia en Ciencias e Tecnoloxía (STEMbach), ademais dos obxectivos xerais para o Bacharelato recollidos no Decreto polo que se establece a ordenación e o currículo de bacharelato na Comunidade Autónoma de Galicia, contribuirá a:

a) Promover a vocación do alumnado cara a investigación científica e tecnolóxica, mediante unha metodoloxía que lle facilite a incorporación e adaptación a ensinanza universitaria é tendo en conta a perspectiva de xénero.

b) Favorecer unha mentalidade científica, rigorosa, ordenada e critica.

c)Facilitar no proceso de aprendizaxe do alumnado o desenvolvemento de competencias transversais como a creatividade, o sentido da iniciativa e o emprendemento, a resolución de problemas, o traballo en equipo, o pensamento critico e a cidadanía global.

d)Mellorar as destrezas comunicativas e expresivas (orais e escritas), tanto nas linguas cooficiais como nas linguas estranxeiras presentes na etapa educativa, con énfase na comunicación e divulgación científica.

e) Traballar en contextos que favorezan un pleno desenvolvemento das competencias dixitais.

f) Proporcionar unha relación mais estreita entre o profesorado e o alumnado co fin da elaboración de investigacións de xeito conxunto, facilitando unha aprendizaxe do alumnado eficaz e cada vez máis autónoma.

Caracteristicas xerais

1. O bacharelato de excelencia en Ciencias e Tecnoloxía (STEMbach) comprende dous cursos académicos que se corresponden co primeiro e segundo curso da etapa e terá unha duración mínima de dous cursos.

2. 0 alumnado que se incorpore a este bacharelato no primeiro curso terá asegurada a súa continuidade ao segundo curso no caso de promocionar.

3. 0 alumnado que se incorpore a este bacharelato cursara, para todos os efectos, calquera das modalidades reguladas no Decreto polo que se establece a ordenación e o curricular de bacharelato na Comunidade Autónoma de Galicia, polo que se establece o currículo de educación secundaria obrigatoria e do bacharelato.

4. O currículo das materias dos diferentes bloques será o establecido no Decreto polo que se establece a ordenación e o currículo de bacharelato na Comunidade Autónoma de Galicia.

5. A avaliación, promoción e titulación do alumnado deste programa rexerase pola ORDE do 25 de xaneiro de 2022 pola que se actualiza a normativa de avaliación nas ensinanzas de educación primaria, de educación secundaria obrigatoria e de bacharelato no sistema educativo de Galicia.

6. O principio metodolóxico básico do bacharelato de excelencia en Ciencias e Tecnoloxía (STEMbach) é fomentar o pensamento científico e o enfoque practico de indagación e resolución de problemas, a través da realización dun proxecto de investigación. Deste xeito o alumnado integrara como parte do seu desenvolvemento formativo competencias que lle permita elaborar, expoñer e argumentar de forma razoada estes traballos resultado dunha metodoloxía científica.

Ordenacion das ensinanzas

0 alumnado que se incorpore ao bacharelato de excelencia en Ciencias e Tecnoloxía(STEMbach):

a) Cursará unha materia de afondamento¹ relacionada co ámbito STEM (ciencias, tecnoloxía, enxeñeira e matemáticas) extracurricular, en 1° e 2° de bacharelato, que poderá basearse no afondamento dalgunha ou dalgunhas das materias relacionadas con este ámbito ou ter un enfoque interdisciplinar, con orientación ao traballo na mellora das competencias comunicativas e dixitais. Terá unha carga lectiva semanal de 2 ou 3 horas fóra do horario ordinario do alumnado. Esta materia será a mesma nos dous cursos coa correspondente secuenciación curricular.

b) Desenvolverá un proxecto de investigación², ao longo desta etapa, relacionado con calquera ámbito de coñecemento das materias cursadas no bacharelato.

c) Realizará actividades complementarias de formación, organizadas polo centro en colaboración con universidades, entidades ou organismos investigadores, ou persoas investigadoras de recoñecida competencia; como conferencias, obradoiros ou proxectos. Terán unha duración mínima de 20 horas ao longo dos dous cursos, 12 horas no primeiro curso do programa e 8 horas no segundo, e levaranse a cabo fóra do horario ordinario de docencia directa do alumnado.

d) O alumnado que obteña o titulo tras cursar este bacharelato, logo da avaliación positiva tanto da materia de afondamento STEM extracurricular como da defensa do proxecto de investigación, recibirá unha credencial da dirección do centro de que realizou os estudos correspondentes a este programa. A mencionada certificación farase constar mediante dilixencia no historial académico do alumno/a e no informe persoal por traslado, de ser o caso.

(1) A materia de afondamento pode ser consultada no seguinte enlace. O horario de impartición de docencia de dita materia se decidirá a principio de curso en función da disponibilidade do alumnado, por norma xeral será unha tarde fora do horario lectivo.

(2) O proxecto de investigación é en colaboración coa Facultade de Químicas de Santiago de Compostela

Non é doado. É unha pura casualidade, pero ás veces temos a sorte de atopar un novo antibiótico que, quen sabe? Pode ser a solución natural fronte ás infeccións, tan correntes  na actualidade, producidas por microorganismos que desenvolveron cepas resistentes ás medicacións que se viñan utilizando ata a actualidade.

No marco da participación do noso grupo de Bioloxía de 1º de Bacharelato no proxecto de carácter mundial Small World Initiative, foi Yaiza Taboada a alumna que aportou a mostra e illou o microorganismo que resultou ser a nosa estrela de cine. Incluirase no banco de antibióticos atopados en todo o mundo coa idea de ser utilizado contra bacterias infecciosas de carácter común. E… Quizais poda chegar a salvar vidas.

MicroMundo é a rama española dos proxectos internacionais Tiny Earth (2018, Wisconsin Institute for Discovery) e Small World Initiative (SWI; Yale University, 2012) creados polo equipo da Dra. Jo Handelsman en EEUU, onde alcanzaron un gran éxito. O seu obxectivo é achegar a cultura científica e a investigación biomédica a novos estudantes para fomentar a vocación investigadora. Para iso utiliza unha estratexia de “crowdsourcing” dirixida ao descubrimento de novos antibióticos. A formulación experimental é idéntica ao soado achado casual da penicilina por Alexander Fleming, aínda que de maneira dirixida e participativa. O crowdsourcing implica a externalización de tarefas a cargo dun grupo numeroso de persoas voluntarias ou unha comunidade, a través dunha convocatoria aberta. 

O departamento de Educación Física organizou un obradoiro de baile galego na semana das letras galegas para o alumnado de 1° ESO.

O alumnado participante recibiu como agasallo unhas chapas conmemorativas da actividade co lema " Bailemos como galegos”.

Os alumnos de CLIMÁNTICA de 2º de ESO desfrutaron dunha xornada formativa extraescolar realmente interesante e á vez entretida. Visitouse o Parque Eólico Experimental de Sotavento onde se nos abriron os ollos a moitos detalles do consumo de enerxía que descoñeciamos .

Nun mundo caracterizado polo esgotamento de recursos enerxéticos e polos graves problemas ambientais derivados dun excesivo consumo de enerxía, parece indicado tratar de tomar conciencia da necesidade de promover novos modelos de desenvolvemento que axuden a diversificar as fontes enerxéticas á vez que impulsen o aforro e o uso enerxético responsable. Nesta liña, o Proxecto Divulgativo de Sotavento pretende unha Educación Ambiental de calidade, interpretando o devandito concepto como a Didáctica a través da cal os estudantes toman conciencia da repercusión das actividades humanas no medio, fomentando a reflexión dun uso responsable e eficiente dos recursos enerxéticos en particular e dos problemas ambientais en xeral. Sempre encamiñado a crear un compromiso individual de participación social, entendemos, como así se promulga dende a Unión Europea, que a Educación Ambiental é un elemento clave para o futuro do planeta.

Se queredes ver as fotos do día, podedes cliclar no seguinte link: Fotos

Afronta o Reto: Loita contra a Emerxencia Climática (Programa Para unha Transición Ecolóxica)

 O nosos grupos de 2º de ESO, dentro da programación da materia de CLIMÁNTICA, están a participar nas actividades deseñadas polo Ministerio de Transición Ecolóxica, no ciclo de actividades de LOITA CONTA A EMERXENCIA CLIMÁTICA.

A emerxencia climática é probablemente un dos maiores retos ao que nos temos que enfrontar. Xa estamos a comprobar como se están a cumprir os peores escenarios previstos hai tempo por investigadores e expertos. En xaneiro de 2020 o goberno declarou a emerxencia climática e ambiental, en resposta ó consenso da comunidade científica, a cal reclama accións urxentes para salvagardar o medio ambiente. Pese a isto, a sensación é que a cidadanía continúa allea a este problema e non estamos a mudar nin os nosos hábitos e moito menos os nosos comportamentos.

O programa “Para unha Transición Ecolóxica”, desenvolvido co apoio da Deputación da Coruña, pretende sensibilizar sobre o futuro que nos agarda de non combater a emerxencia climática, e concienciar dende os centros escolares; posto que a comunidade escolar non está formada só por nenas e nenos, senón tamén por pais, profesorado, persoal non docente, etc. Isto ofrece a oportunidade de converterse en laboratorios de posta en marcha de novas medidas de sustentabilidade e cooperación.

Obxectivos específicos

• Entender as problemáticas das cales deriva a emerxencia climática e como esta nos afecta.
• Dar a coñecer os escenarios futuros nos que nos poderiamos atopar de non comezar a actuar de contado.
• Coñecer as ferramentas que posuímos para mitigalo e revertelo individualmente e como sociedade.

As actividades dirixidas aos escolares pretenden, co uso de metodoloxías activas, provocar a aprendizaxe vivencial e contextualizada, onde a parte construtiva e emocional ten unha grande importancia; non se trata dunha mera transmisión de coñecementos. Con este fin, utilízanse ferramentas para a reflexión e a innovación educativa relacionadas co estudo do medio ambiente e da contorna natural.

O programa inclúe dúas sesións coas seguintes actividades:

    Primeira sesión: (17 e 18 de abril do 2023)

        Actividade no centro educativo sobre a problemática da emerxencia climática. Presentación breve onde se expón de maneira sinxela e amena as causas e consecuencias do cambio climático, as súas evidencias en Galicia, adquirir conciencia do noso impacto persoal e como podemos adaptarnos ou tentar mitigar os seus efectos.

    Segunda sesión: (24 e 25 de abril de 2023)

        Obradoiro sobre a pegada ecolóxica, onde cada alumno/a calculará a súa pegada mediante un sinxelo test onde recollerán datos sobre a súa vida cotiá,  farase un debate en base aos resultados obtidos por cada un e poñerase en valor a importancia de minimizala.

O IES LAMAS DE ABADE ven de ser seleccionado para participar no proxecto MICROMUNDO  da Universidade Complutense de Madrid.

MicroMundo é un proxecto de CIENCIA CIDADÁ para DESCUBRIR novos antibióticos e fomentar a cultura científica. Trátase da rama española dos proxectos internacionais Tiny Earth (2018, Wisconsin Institute for Discovery) e Small World Initiative (SWI; Yale University, 2012) creados polo equipo da Dra. Jo Handelsman en EEUU, onde alcanzaron un gran éxito. O seu obxectivo é achegar a cultura científica e a investigación biomédica a novos estudantes para fomentar a vocación investigadora. Para iso utiliza unha estratexia de “crowdsourcing” dirixida ao descubrimento de novos antibióticos. A formulación experimental é idéntica ao soado achado casual da penicilina por Alexander Fleming, aínda que de maneira dirixida e participativa. O crowdsourcing implica a externalización de tarefas a cargo dun grupo numeroso de persoas voluntarias ou unha comunidade, a través dunha convocatoria aberta.

Na UCM, traballa no proxecto desde 2016 de maneira pioneira en Europa. Se participa no marco de proxectos de Innovación e mellora da Calidade Docente (INNOVA-Docencia UCM 2016/40 e 2017/265) como SWI@UCM e SWI@UCM2.0. En 2018 o proxecto recibiu unha subvención da FECyT. Nos cursos curso 2019-20 e 2020-21, MICROMUNDO@UCM realízouse como proxecto de ApS dentro da convocatoria da UCM e conta co apoio do Plan Nacional de Resistencia a Antibióticos (PRAN) e o mecenado da compañía MSD.

A comunidade MICROMUNDO@UCM está constituída por estudantes de Centros de Ensino Secundario e Bacharelato da Comunidad de Madrid e outras, e na súa tutorización participan alumnos de Grao e Máster da UCM. A súa tarefa conxunta é descubrir, a partir de mostras locais de chan seleccionadas por eles mesmos, novos microorganismos, así como avaliar o seu potencial para a produción de novos antibióticos. No curso 2018-19, 26 centros educativos recibiron a visita de 184 estudantes UCM. En total, máis de 500 estudantes de ESO e Bacharelatos participan anualmente no proxecto na Comunidad de Madrid, procesando máis de 250 mostras de chan e illando decenas de microorganismos con bioactividad antibiótica. Durante os cursos 2019-20 e 2020-21, o escenario pandémico COVID-19 obrigou a trasladar moitas actividades MicroMundo á contorna virtual, desde onde enfocamos á divulgación da resistencia a antibióticos nun contexto de Saúde Global. Un total de 21 institutos e Colexios da Comunidad de Madrid traballan cos equipos MicroMundo na actualidade.

Desde a Sociedade Española de Microbiología (SEM), coordinamos a rede MicroMundo na que participan de maneira coordinada case trinta Universidades e Institutos de Investigación de toda a Península Ibérica, incluíndo as universidades de Santiago de Compostela, A Coruña, Vigo, Autónoma de Barcelona, Miguel Hernández (Alacante), Navarra, Castela-A Mancha, Santander, Salamanca, Valencia, Zaragoza, CEU Cardeal Herrera, León, Illas Baleares, a Rioxa, Murcia, Sevilla. Granada, Xaén e O Porto, entre outras.

Son un total de tres os Institutos de Ensino Secundario que colaboran coa Universidade de Santiago de Compostela e, no noso caso serán os alumnos de Bioloxía, Xeoloxía e Ciencias da Terra de 1º de Bacharelato os que van ter a ocasión de participar neste interesante proxecto.

El alumnado de Literatura Universal elaboró un tríptico informativo sobre la experiencia de la escritora Emilia Pardo Bazán denominado “RUTA LITERARIA EMILIA PARDO BAZÁN en Compostela” formado por 12 paradas en el casco histórico de la ciudad, para la asignatura de Literatura Universal en la semana conmemorativa del Día del Libro y completaron la actividad realizando una exposición oral a sus compañeros en cada uno de los puntos seleccionados de dicha ruta. Aprovecharon también para recibir en el CGAC, una visita guiada sobre el icónico grupo de acción feminista y antirracista, Guerrilla Girls.

PEQUENOS XESTOS QUE IMPLICAN UNHA GRAN SOLUCIÓN. O LIXO MARIÑO (PROGRAMA PARA UNHA TRANSICIÓN ECOLÓXICA)

Vense de celebrar para os nosos alumnos de 4º de ESO ( Dpto Bioloxía e Xeoloxía) o obradoiro sobre LIXO MARIÑO, impartido polo CEIDA (Centro de Extensión Universitaria e Divulgación Ambiental de Galicia).

A actual sociedade de consumo na que estamos a vivir leva da man unha xeración de residuos en cantidades intolerables para o noso planeta, ameazando de xeito moi intenso os ecosistemas terrestres e mariños, por non falar da saúde humana. A meirande parte dese lixo acaba por chegar ós océanos, provocando problemáticas ambientais moi graves que aínda hoxe en día pasan desapercibidas para a maioría da poboación: a súa persistencia no medio, os danos físicos en animais e plantas, os microplásticos, etc., polo que resulta imprescindible mitigalo e revertelo.

Co programa “Para unha Transición Ecolóxica” desenvolvido co apoio da Deputación da Coruña se pretende que a comunidade escolar recoñeza estes problemas, recapacite e comprenda que con pequenos xestos no noso día a día podemos influír poderosamente na redución dos residuos que xeramos, de cara a ter un futuro sostible.

Os obxectivos específicos da nosa actividade foron

• Identificar esta problemática e as súas causas, sendo capaz de entendela, e ollala de xeito crítico.
• Coñecer os impactos negativos que xeran as nosas actividades cotiás na xeración de residuos.
• Traballar e implicarse no desenvolvemento das posibles solucións que nos poden levar a unha mitigación e corrección deste grave problema ambiental.

Quen es e de onde vés? A importancia dos nomes propios

A cargo do Equipo de Dinamización Lingüística organizouse o mércores 12 de abril un obradoiro para os rapaces de 1º de ESO sobre A importancia dos nomes propios . Foi impartido pola persoa idónea para tal fin, a investigadora Luz Méndez. Ela sabe chegar ós alumnos desa idade e enfocar o tema para ese nivel, como ninguén o sabe facer. Adecuou o relatorio contexto concreto dos nosos barrios  para sentírmonos perfectamente identificados

 Luz Méndez naceu en Ventosa (Agolada, Pontevedra) en 1965. Estudou na Universidade de Santiago de Compostela, onde se licenciou en Filoloxía Galega en 1988, e se doutorou en 2016. É membro do Seminario de Onomástica da RAG, da Comisión de Toponimia da Xunta de Galicia e membro fundadora da Asociación Galega de Onomástica. Exerceu de  profesora na Facultade de Filoloxía da Universidade de Vigo desde 1998 a 2005 e investigadora externa do Instituto da Lingua Galega. Na actualidade participa na elaboración do Dicionario de Apelidos Galegos.

Desde 1989 é Asesora Lingüística da Televisión de Galicia, onde tamén foi directora do programa de lingua Cazador de Palabras e coordinadora do proxecto Atlas Mundial Galego online.

Aínda que ten estudado e escrito sobre distintos ámbitos da filoloxía, a súa actividade investigadora principal céntrase na onomástica, campo en que se desenvolven os seus principais libros, artigos e edicións científicas.

Proba do éxito da súa intervención foi o enxame de mans levantadas co que houbo de pecharse o acto sen poder respostar máis que a media ducia das preguntas que os alumnos tiñan preparadas para a relatora ao respecto dos seus propios nomes e dos nomes das súas aldeas ou das dos seus avós

Cinco dos dezanove galardóns do IX Certame Literario ‘Relatos de Auga Intelixente’ foron para o noso alumnado. Este certame, organizado por Viaqua, estaba dirixido a escolares dos 50 concellos onde a empresa xestiona o servizo de augas. O acto de entrega dos premios tivo lugar a tarde do pasado 11 de abril no Pazo de Raxoi, presidido pola concelleira de medio ambiente, Mila Castro e o director da empresa Viaqua, Iván José Vicente. Ao evento acudiron os premiados acompañados de familiares e representantes dos colexios premiados, asistindo no caso do IES de Lamas a directora Carolina Varela e a profesora de Lingua Galega Ana Mosquera.

A lista de premiados do Lamas queda reflectifda nas fotografías que xuntamos coa noticia, comezando por Icía Lagares, gañadora da súa categoría de "Relato Creativo de 1º e 2º da ESO. Xosé Silva e Maruxa Bravo recibiron o segundo premio da súa categoría e completan o cupo Paula Otero e Xiana Andrade cos terceiros lugares da súa categoría de 4º da ESO e de Bacharelato respectivamente. xurado valorou e manifestou a enorme calidade literaria dos relatos polo que merecen sobradamente os nosos parabéns