A castaña é o froito do castiñeiro, e xa desde a prehistoria formou parte da dieta alimenticia da humanidade, chegando a ser a base alimenticia da poboación na Idade Antiga e Media. Empregábase ao longo de todo o ano como froito fresco, seco ou moído, dependendo da época. Na Idade Moderna perde importancia como alimento base a favor do millo e a pataca traídos do Novo Mundo.
A castaña é un alimento con moito valor nutritivo. En 100g de castaña atopamos os seguintes nutrientes:
- 45 g de hidratos de carbono.
- 517 mg de potasio.
- 184 mg de fósforo.
- 72 mg de sodio.
- 76 g de magnesio..
- 1,9 g de graxas.
- 49 g de auga.
A súa recolleita pódese facer de dúas maneiras:
- Unha consiste en ir recollendo unha a unha as castañas que van pingando ao chan
- Outra en varear coa baloira ou cun pau as ramas do castiñeiro para que caian os ourizos, estes apíñanse nunha pila chamada ouriceira e espérase a que podrezan para que solten máis fácil as castañas.
Unha vez recollidas as castañas hai que secalas para que non podrezan ben nun sitio ventilado ou no canizo, enriba da lareira.
Variedades e tipos de castañas:
- Caraboleca: que non se criou. Que só ten casca.
- Bullada: a que se saca do ourizo.
- Degraída: a que cae por si soa do ourizo.
- Martiñesa: a serodia, tardía.
- Sanmigueliña: a temperá.
Os seguintes adxectivos tamén serven para definir ás castañas: Abadá, agrela, branquiña, bicuda, brava, buxeira, cabezuda, chatadesa, galeza, garrida, leinova, lemos, loura, luguesa, mansa, martesa, pagaíña, picón, rañuda, riá, ribeira, verdella, vermella, senra.
