O conselleiro de Cultura, Educación e Ordenación Universitaria, Román Rodríguez, mantivo hoxe no CPI da Cañiza unha xuntanza con representantes da Asociación de Trastornos do Espectro Autista de Vigo (TEAVi), que recentemente elaboraron unha guía de estratexias coa que facilitar a inclusión educativa do alumnado con este tipo de problemática.

O titular do departamento educativo da Xunta de Galicia -quen agradeceu e puxo en valor o traballo realizado polos cinco pais e nais que conforman a comisión de educación de TEAVi- destacou o labor que está realizando o seu departamento en aras de garantir a atención á diversidade do alumnado, entendéndoa como un valor e unha oportunidade para seguir mellorando o sistema educativo no seu conxunto.

De feito, cómpre salientar que a Consellería traballa en prol dun sistema baseado na igualdade de oportunidades e que axude a desenvolver a autonomía persoal de cada alumno e alumna, así como as súas potencialidades.

Protocolos para cada casuística

Deste xeito, o conselleiro lembrou os pasos xa dados para atender as especificidades do alumnado galego, co obxectivo de mellorar a súa inclusión e convivencia dentro da aula. Proba disto é o primeiro protocolo a nivel autonómico para avanzar na prevención e atención temperá do TDAH (Trastorno de Déficit de Atención e Hiperactividade), así como os desenvoltos ao abeiro da Estratexia galega de convivencia escolar 2015-2020, tales como o Protocolo de Atención en urxencias sanitarias e atención educativa ao alumnado con enfermidade crónica (cunha addenda específica sobre a diabete) ou o recentemente publicado Protocolo de Atención educativa domiciliaria.

Así mesmo, mantense colaboración neste sentido coas diferentes asociacións implicadas, por exemplo as Fundacións María José Jove e Ingada, coas que se asinou un convenio para a formación do profesorado que trata alumnado con TDAH.

A Consellería, por tanto, está dotando aos centros dunha serie de ferramentas que pretenden facilitar o día a día nas aulas, promovendo a formación específica do profesorado ou ofrecendo unha serie de orientacións útiles para saber actuar no primeiro momento ante unha posible emerxencia médica.

Neste contexto, a guía elaborada agora por TEAVi afonda na atención educativa dos nenos e nenas con autismo, apuntando unha serie de recomendacións para traballar na aula con estes estudantes e á hora de manter contacto coas familias.

Máis de 3.300 profesionais

Ademais de desenvolver novos recursos técnicos, o departamento educativo da Xunta tamén incrementou os recursos humanos para atender ao alumnado con necesidades educativas especiais. Este curso, máis de 3.300 profesionais –entre especialistas en Pedagoxía Terapéutica, Audición e Linguaxe, coidadores, orientadores e intérpretes de linguaxe de signos– están dedicados a este labor.

Na reunión, á que tamén asistiu o alcalde do concello, Miguel Adolfo Domínguez Alfonso, así como o xefe territorial da Consellería na provincia de Pontevedra, César Pérez Ares, abordáronse outros temas de interese para o municipio.

O conselleiro de Cultura, Educación e Ordenación Universitaria, e a secretaria xeral da Igualdade, Susana López Abella, participaron hoxe na presentación do ‘Libro do Mal Amor: Haikus contra a violencia de xénero’, elaborado por alumnado e profesorado do IES Laxeiro de Lalín coa colaboración de escritores e artistas relevantes como Agustín Fernández Paz, Ledicia Costas, Rosa Aneiros, Chus Pato, Celso Fernández Sanmartín ou Carlos Negro.

A iniciativa, en formato impreso grazas á colaboración da Secretaría Xeral da Igualdade, enmárcase dentro do Plan Proxecta de innovación educativa, en concreto dentro da liña “Por 365 días de respecto e igualdade”. Nela participaron arredor de 200 persoas, así como diferentes departamentos do centro co obxectivo de concienciar aos alumnos e alumnas sobre esta lacra social e previr, deste xeito, comportamentos violentos.

Neste sentido, o titular do departamento educativo da Xunta avogou por traballar na prevención da violencia de xénero nas súas múltiples expresións desde os centros educativos. Por iso, Galicia foi a primeira comunidade autónoma en poñer en marcha o Protocolo de acoso escolar e ciberacoso, que agora forma parte dunha folla de ruta común e transversal coa que se pretende mellorar e fomentar un bo clima de convivencia nas aulas, a Estratexia Galega de Convivencia Escolar 2015-2020. Ao abeiro desta Estratexia, recentemente realizouse un cuestionario en liña á comunidade escolar galega co fin de testar o clima actual de convivencia na escola.

Colaboración para concienciar aos estudantes

Neste contexto, a Consellería e a Secretaría Xeral da Igualdade están afondando na súa colaboración para concienciar aos estudantes contra a violencia de xénero e os comportamentos nocivos. Deste xeito, actualmente estase traballando na elaboración dunha nova materia de libre configuración neste campo, así como nun plan galego da igualdade no ámbito educativo, froito dunha proposta de resolución do último Debate sobre o Estado da Autonomía.

Ademais, o departamento educativo da Xunta está analizando a implantación dun novo ciclo formativo de grao superior relacionado con esta temática, dentro da familia profesional de Servizos Sociocomunitarios e á Comunidade.

Emular iniciativas como a do IES Laxeiro

Tanto o conselleiro como a secretaria xeral da Igualdade apelaron a seguir traballando todos xuntos para erradicar a violencia de xénero, emulando experiencias como a do IES Laxeiro. Neste sentido, felicitaron a todos os que participaron na elaboración deste libro, “un berro literario en forma de poemas curtos e de ilustracións artísticas”, resaltou Román Rodríguez.

Pola súa banda, López Abella destacou que a Xunta está “especialmente preocupada” por unha serie de estereotipos caducos e de comportamentos sexistas que se crían erradicados e que se están volvendo a reproducir entre a poboación máis nova.

Por iso, a Secretaría Xeral da Igualdade está a apostar por iniciativas como a presentada hoxe en Lalín, actuacións de prevención e sensibilización que permitan á mocidade recoñecer esas condutas nocivas e poder frealas antes de que se agraven e supoñan un maior risco de violencia de xénero no futuro. “Se queremos evitar a violencia de xénero debemos evitar os pasos que se inician baixo as referencias dunha cultura machista, polo tanto, para erradicar calquera forma de violencia a solución reside na educación”, subliñou López Abella.

A Consellería de Cultura, Educación e Ordenación Universitaria e a Asociación B.A.T.A. (Baión, para o tratamento do autismo)  de Vilagarcía, reforzan a súa colaboración para mellorar a atención educativa ao alumnado con Trastorno do Espectro do Autismo ou calquera outro síndrome ou trastorno relacionado co TEA.

O conselleiro de Cultura, Educación e Ordenación Universitaria, Román Rodríguez, e o presidente de B.A.T.A., Fausto García, asinaron hoxe un convenio coa finalidade de sumar esforzos tanto no que se refire á atención aos alumnos e alumnas con esta problemática coma no eido de formación do profesorado e do asesoramento e atención ás familias de rapaces e rapazas con Trastorno do Espectro Autista (TEA). No acto tamén participou o director xeral de Educación, Manuel Corredoira.

Entre os compromisos acadados, a Consellería promoverá -en colaboración con esta entidade- a formación permanente do profesorado que atende ao alumnado con este trastorno. Ambas institucións tamén colaborarán na sensibilización e na difusión de materiais e documentos que permitan un maior coñecemento das circunstancias asociadas ao TEA no eido educativo.

Para tal fin, o departamento educativo da Xunta facilitará que os profesionais Asociación poñan os seus coñecementos a disposición dos centros docentes. É dicir, que presten asesoramento na atención educativa dos alumnos con Trastorno do Espectro do Autismo, que orienten sobre metodoloxías axeitas no caso destes alumnos, e sobre as adaptacións curriculares que se estimen necesarias.

Non obstante, tendo en conta a autonomía pedagóxica, organizativa e de xestión dos centros docentes, será a dirección do centro, o persoal especializado da Federación e as familias de alumnado con TEA quen establezan os termos específicos de colaboración para cada centro concreto. Deste xeito, o profesorado titor (ou o que designe a dirección do centro) será o responsable de coordinar as posibles actuacións concretas das persoas especialistas de B.A.T.A. en cada un dos casos, así como de manter informada a cada unha das familias. Por tanto, tal como se especifica no convenio, a actuación dos profesionais da Asociación nos centros docentes estarán baseados no principio do colaboración entre todas as persoas que atenden a un mesmo alumno ou alumna.

O conselleiro de Cultura, Educación e Ordenación Universitaria, Román Rodríguez; e a directora xeral de Maiores e Persoas con Discapacidade da Consellería de Política Social, Coro Piñeiro; visitaron esta mañá o CEIP Raíña Fabiola co gallo do acto conmemorativo do Día Internacional das Persoas con Discapacidade organizado polo Comité de Entidades Representantes de Persoas con Discapacidade de Galicia (CERMI Galicia) neste centro compostelán. Durante a súa visita ao colexio, o titular do departamento educativo da Xunta tivo a oportunidade de asistir a unha clase de educación física na que se amosaba a plena integración de alumnado con discapacidade física. Así mesmo, puido coñecer de primeira man as accións desenvolvidas por esta entidade, e comprometeuse a prestarlle o apoio do Goberno galego en todo o posible. De feito, hoxe mesmo ambas as partes asinaron un acordo a través do cal a Consellería convidará aos centros educativos a conmemorar cada 3 de decembro o Día Internacional das Persoas con Discapacidade e, deste xeito, axudar á concienciación neste eido.

No acto conmemorativo participaron, ademais do conselleiro, o director do CEIP Raíña Fabiola, Eugenio Leira; o presidente de CERMI, Anxo Queiruga; e representantes das diferentes asociacións que forman parte desta entidades, nomeadamente Carlos Fernández (ONCE), Ignacio Rodríguez (COGAMI); Iker Sertucha (Faxpg), Antonio de la Iglesia (Autismo Galicia), Eulogio López (Aspace Galicia), Juan C. Rodriguez (Fagal), Elías Palacio (Fademga Plena inclusión), Lucía Mendoza (Fegadace), Delmiro Prieto(Down Galicia) e Antonio Hernández (Feafes Galicia).

Unha educación plenamente inclusiva

Román Rodríguez salientou o compromiso da Consellería coa atención á diversidade, cun sistema educativo que ten como obxectivo permanente o de lograr que cada un dos alumnos e das alumnas encontre na educación un espazo, e un garante, para o seu pleno desenvolvemento, para a súa autonomía e para a participación activa nunha sociedade democrática.

Neste sentido, a Consellería traballa en prol dun sistema educativo de calidade desde o que se promovan as potencialidades de cada persoa; entendendo – tal e como xa o fai a sociedade- a diversidade como un valor, a diferenza como un recurso e oportunidade para o ensino. 

Neste sentido, a Xunta de Galicia aposta por unha educación que inclúa a todas e a todos, que saiba aproveitar os valores de cada quen, que saiba compartir, que saiba colaborar, que saiba adaptar as metodoloxías e os recursos, que teña un currículo ao dispor do alumnado, que sexa accesible, que presente oportunidades de aprendizaxe para todas e todos; en definitiva, unha educación que garanta a igualdade de oportunidades.

Para iso, cómpre actuar desde o ámbito dos valores, da transversalidade, e da convivencia; liñas de acción nas que a Xunta está a traballar a través da estratexia ‘Educonvives’, en prol da mellora do clima nas aulas, para que actúen como verdadeiros espazos de inclusión e onde se fomenten os valores da tolerancia e de respecto entre todas e todos os integrantes da comunidade educativa. No marco desta iniciativa, explicou o conselleiro, estanse artellando algunhas ferramentas para adaptar a vida académica ás persoas con necesidades específicas de apoio educativo, tales como o Protocolo de Atención en urxencias sanitarias e atención educativa ao alumnado con enfermidade crónica, ou o recentemente publicado Protocolo de Atención Educativa Domiciliaria.

Con eses protocolos e con outros nos que se está a traballar, ademais de garantir un dereito do alumnado, trátase de blindar todos os recursos materiais e humanos necesarios para aqueles nenos e nenas cuxa saúde ou circunstancias persoais non lles permiten asistir regularmente á escola ou requiren actuacións específicas.

Así mesmo, e dentro do obxectivo compartido por todos os departamentos da Xunta de Galicia de avanzar cara a plena integración das persoas con discapacidade, o Goberno autonómico está a traballar no desenvolvemento da Estratexia Galega sobre Discapacidade (Esgadi) 2015-2020, aprobada polo Consello da Xunta o pasado día 5 de novembro. Trátase dunha folla de ruta para a mellora da calidade de vida das persoas con discapacidade impulsada pola Consellería de Política Social pero que ten un carácter transversal; e que responde a seis liñas estratéxicas de actuación: accesibilidade, autonomía persoal, educación, formación e emprego, saúde e servizos sociais.

Ao remate da visita, Anxo Queiruga fixo entrega ao conselleiro dunha unidade didáctica elaborada por CERMI Galicia, cos obxectivos fundamentais de sensibilizar sobre as necesidades e dereitos das persoas con discapacidade e axudar a identificar as súas necesidades de apoio, mellorar a convivencia entre o alumnado, rexeitar a discriminación e, en xeral, promover as boas prácticas no tratamento e achegamento á discapacidade.

O conselleiro de Cultura e Educación, Román Rodríguez, reiterou hoxe no Parlamento que o seu departamento garantirá todos os recursos humanos e técnicos necesarios para reforzar a atención educativa domiciliaria para o alumnado que -por prescrición médica- non poida asistir con regularidade e por un período prolongado de tempo ao centro docente no que está escolarizado.

En resposta a unha pregunta no Pleno da Cámara, o responsable de Educación do Goberno galego insistiu en que a asignación de recursos se fará atendendo a criterios de especialistas, en función das necesidades e as circunstancias de cada caso, sempre a partir dos informes médicos e de inspección, tal como se recolle no Protocolo de Atención Educativa Domiciliaria que vén de presentar a Consellería.

Plataforma individualizada

Fronte ás críticas por non establecer un número concreto de horas de atención educativa, Román Rodríguez argumentou que non se poden fixar de antemán na medida en que cada caso é diferente e, polo tanto, debe abordarse segundo a situación sanitaria e educativo da cada neno ou nena. De feito, hai un caso dun neno que está recibindo 15 horas semanais de atención domiciliaria xa que, ao seu problema de saúde, engádese a circunstancia de que ten necesidades educativas especiais. Por tanto será o profesorado de atención educativa domiciliaria quen elabore un programa individualizado para cada caso co fin de garantir o axeitado retorno do alumno á actividade educativa cotiá unha vez recuperado.

En Galicia a atención educativa domiciliaria contaba cunha regulación e un marco normativo moi similar ao de outras comunidades autónomas e, con todo, a Consellería de Cultura e Educación considerou necesario reforzar e actualizar a resposta da administración ante estes casos.

A partires de agora, o procedemento a seguir en cada caso será o Protocolo de Atención Educativa Domiciliaria que, segundo explicou o conselleiro, se articula en catro piares básicos que son a garantía na asignación de todos os docentes e os medios técnicos necesarios para atender os casos que se produzan; a incorporación de recursos tecnolóxicos; o reforzo da coordinación entre os departamentos de Educación e Sanidade e a articulación de accións específicas de formación do profesorado. Así mesmo, este Protocolo establece un prazo máximo de dez días o período que transcorra desde que se formaliza unha petición de atención educativa domiciliaria ata que se ofrece unha resposta por parte da Administración.

A Consellería de Cultura, Educación e Ordenación Universitaria e maila Asociación de Pais de Persoas con Trastorno do Espectro Autista da provincia da Coruña (ASPANAES) colaboran na prestación do servizo de transporte escolar a preto dun cento alumnos e alumnas dos catro centros de educación especial que ten esta entidade na provincia da Coruña.

O conselleiro Román Rodríguez e María José Álvarez Folgar, presidenta de ASPANAES, formalizaron hoxe o convenio a través do cal se posibilita o desprazamento do alumnado discapacitado asociado á entidade desde os seus domicilios ao centros de educación especial ‘ASPANAES A Coruña’, ‘ASPANAES Duques de Lugo’ (en Santiago), ‘ASPANAES Ferrol’ e ‘ ASPANAES As Pontes‘.

Tras a formalización do acordo, o conselleiro percorreu as instalacións do centro da asociación na cidade herculina acompañado pola xerente de ASPANAES e polos directores dos 4 centros galegos desta entidade, así como polo xefe territorial da Consellería na provincia, Indalecio Cabana.

Apoio a case 100 alumnos

En concreto son un total de 99 escolares que nos seus traslados ao centro educativo precisan dunha atención específica e personalizada, de acordo coas súas necesidades físicas e psíquicas particulares. Así, o convenio cobre os desprazamentos de ida e volta desde os domicilios dos rapaces aos seus centros escolares, así como a ou desde os centros en que reciban tratamento rehabilitador, cando este coincida co horario escolar. Ademais, o servizo obxecto do convenio estará adaptado ás necesidades horarias das alumnas e alumnos, moitas veces condicionadas polos tratamentos médicos que necesitan.

Ao abeiro deste convenio, a asociación comprométese a facilitar os desprazamentos cos vehículos adaptados que sexan necesarios, así como a prestar os pertinentes servizos especializados de acompañamento e atención ao alumnado trasladado. Pola súa banda, a Consellería farase cargo do 80% do gasto derivado da prestación destes servizos, cun custe total que ascende a 231.077 euros.

O acordo -que complementa outro xa asinado con esta entidade para servizo de comedor escolar- encádrase no compromiso do departamento educativo da Xunta de Galicia coa atención á diversidade do alumnado galego, garantindo o acceso á educación dun sector da poboación escolar galega que require una atención específica e preferente.