Segundo a teoría de Gardner, todos os seres humanos son capaces de coñecer o mundo de oito modos diferentes.
Á través da linguaxe, da análise lóxico-matemático, da representación espacial, do pensamento musical, do uso do corpo para resolver problemas ou facer cousas, dunha comprensión dos demais individuos e dunha comprensión de nós mesmos. Onde os individuos se diferencian é na intensidade destas intelixencias e nas formas en que recorre a esas mesmas intelixencias e combínallas para levar a cabo diferentes labores, para solucionar problemas diversos e progresar en distintos ámbitos.
As persoas aprenden, representan e utilizan o saber de moitos e diferentes modos. Estas diferenzas desafían ao sistema educativo supón que que todo o mundo pode aprender as mesmas materias do mesmo modo e que abonda cunha medida uniforme e universal para poñer a proba a aprendizaxe dos alumnos.
Esta teoría sostén que os alumnos estarían mellor preparados se as disciplinas fosen presentadas en diferentes modalidades e a aprendizaxe fose avaliable a través da variedade dos medios.
As intelixencias das que fala Gardner son as seguintes:
. Intelixencia lingüística: a capacidade para usar palabras de xeito efectivo, sexa en forma oral ou de xeito escrito. Esta intelixencia inclúe a habilidade para manipular a sintaxe ou significados da linguaxe ou usos prácticos da linguaxe. Algúns usos inclúen a retórica (usar a linguaxe para convencer outros de tomar un determinado curso de acción), a mnemónica (usar a linguaxe para recordar información), a explicación (usar a linguaxe para informar) e a metalinguaxe (usar a linguaxe para falar da linguaxe).
. A intelixencia lóxico matemática: a capacidade para usar os números de xeito efectivo e razoar axeitadamente. Esta intelixencia inclúe a sensibilidade aos esquemas e relacións lóxicas, as afirmacións e as proposicións (se-entón, causa-efecto), as funcións e as abstraccións. Os tipos de procesos que se usan ao servizo desta intelixencia inclúen: a categorización, a clasificación, a inferencia, a xeneralización, o cálculo e a demostración da hipótese.
. A intelixencia corporal-kinética: a capacidade para usar todo o corpo para expresar ideas e sentimentos (por exemplo un actor, un mimo, un atleta, un bailarín) e a facilidade no uso das propias mans para producir ou transformar cousas (por exemplo un artesa-, non escultor, mecánico, cirurxián). Esta intelixencia inclúe habilidades físicas como a coordinación, o equilibrio, a destreza, a forza, a flexibilidade e a velocidade asou como as capacidades auto perceptivas, as táctiles e a percepción de medidas e volumes.
. A intelixencia espacial: a habilidade para percibir de xeito exacto o mundo visual- espacial (por exemplo un cazador, explorador, guía) e de executar transformacións sobre esas percepcións (por exemplo un decorador de interiores, arquitecto, artista, inventor). Esta intelixencia inclúe a sensibilidade á cor, a liña, a forma, o espazo e as relacións que existen entre estes elementos. Inclúe a capacidade de visualizar, de representar de xeito gráfico ideas visuais ou espaciais.
. A intelixencia musical: a capacidade de percibir (por exemplo un afeccionado á música), discriminar (por exemplo, como un crítico musical), transformar (por exemplo un compositor) e expresar (por exemplo unha persoa que toca un instrumento) as formas musicais. Esta intelixencia inclúe a sensibilidade ao ritmo, o ton, a melodía, o timbre ou a cor tonal dunha peza musical.
. A intelixencia interpersoal: a capacidade de percibir e establecer distincións nos estados de ánimo, as intencións, as motivacións, e os sentimentos doutras persoas. Isto pode incluír a sensibilidade ás expresións faciais, a voz e os xestos, a capacidade para discriminar entre diferentes clases de sinais interpersoais e a habilidade para responder de xeito efectivo a estes sinais na práctica ( por exemplo influenciar un grupo de persoas a seguir certa liña de acción).
. A intelixencia intrapersonal: o coñecemento de si mesmo e a habilidade para adaptar as propias maneiras de actuar a partir dese coñecemento. Esta intelixencia inclúe ter unha imaxe precisa dun mesmo (os propios poderes e limitacións), ter conciencia dos estados de ánimo interiores, as intencións, as motivacións, os temperamentos e os desexos, e a capacidade para a autodisciplina, a auto comprensión e a autoestima.
. Intelixencia Naturalista: é a capacidade de distinguir, clasificar e utilizar elementos do medio, obxectos, animais ou plantas. Tanto do ambiente urbano coma suburbano ou rural. Inclúe as habilidades de observación, experimentación, reflexión e cuestionamento do noso ámbito. Posúena en alto nivel a xente de campo, botánicos, cazadores, ecoloxistas e paisaxistas, entre outros. Dáse nos nenos que aman os animais, as plantas; que recoñecen e lles gusta investigar características do mundo natural e do feito polo home.
Os programas de ensino nas escolas só se concentran no predominio de intelixencia lingüística e matemática
dando mínima importancia ás outras intelixencias, por iso é que aqueles alumnos que non se destacan nestas intelixencias
tradicionais non teñen o recoñecemento e a súa achega dende outro ámbito non é considerada viable e dilúese.
Se no proceso Ensino- Aprendizaxe, o alumno tomásese en conta e recoñecésese que todos somos diferentes, que temos distintas combinacións de intelixencias, desenvolveríanse diferentes estratexias para a adquisición de coñecemento xa que existen polo menos sete camiños diferentes para intentalo promovendo amplitude e posibilidades de interactuar de diversas formas con compañeiros e obxectos.
Ao aplicar o ensino dende o punto de vista da teoria das intelixencias múltiples, débese cambiar a forma de avaliación, xa que non se pode seguir avaliando unha persoa dende unha única intelixencia por que o ser humano é máis completo e complexo. Habería que modificar o currículo, e realizar as innovacións necesarias por parte dos docentes.
É un desafío para o futuro a formación de profesionais con novos paradigmas de interpretación e acción fronte ao mundo
pedagóxico onde a apertura da conciencia e a inquietude por descubrir e innovar estean no centro da súa tarefa profesional.
Para comezar a utilizar as metodoloxías das intelixencias múltiples, é importante coñecer cada alumno con maior
profundidade, non soamente os aspectos que atinxen aos seus trazos de personalidade, senón coñecer o máximo das súas potencialidades.
Débense implementar proxectos durante o ano nos que se aplique especialmente esta metodoloxía, propiciando nos alumnos unha maior autonomía do traballo e o desenvolvemento do máximo potencial que cada un posúe.
No plano teórico hai que comparar os modelos de ensino - aprendizaxes utilizadas ata o presente, para avaliar novas posibilidades que permitan consolidar os contidos traballados en cada ano.
Preténdese lograr que o docente poida recoñecer nos seus alumnos as intelixencias predominantes, para seguir trabanjándolas, e potenciar as que non o son e a través de todas elas lograr unha mellor apropiación das aprendizaxes. Tamén habemos de tomar en conta algunhas actividades que axuden a desenvolver a creatividade á vez que as intelixencias na aula.
Algunhas das actividades propostas para potenciar as diferentes intelixencias son:
Verbal/ Lingüística:
. xogos de palabras
. concursos de oratoria
. escritura de contos, poesías e ensaios
. desenvolvemento de publicacións
. debates verbais
. club de lectura
. discusións de temas específicos
. escribir diarios
Lóxico /Matemática
. crebacabezas
. exercicios de solución de problemas
. experimentos
. preparar organizadores gráficos
. xogos matemáticos
. exercicios de lóxica
Visual/ Espacial
. proxectos de arte (pintar, debuxar,...)
. preparar mapas
. fotografías, videos
. recursos audiovisuais
. facer gráficas, diagramas
. deseñar escenografías
. deseño comercial
. ilustrar contos e poemas
. facer tirillas cómicas
. debuxar mapas para chegar a lugares
Corporal /Kinestésica. movementos creativos
. deportes
. exercicios de relaxación
. presentacións de obras de teatro
. concursos de baile moderno ou folclórico
Musical/ Rítmica. cantar
. utilizar ritmos
. crear melodías e cancións
. tocar instrumentos
. desenvolver unha rutina de baile
. identificar xéneros musicais
Interpersoal
. traballo cooperativo
. solución de conflitos
. club de asistentes de orientadores
. visitas a hospitais e fogares de anciáns
. participación en "chats
Intrapersonal. estudo individual
. escribir reflexións
. desenvolver actividades para fomentar a autoestima
. escribir diarios reflexivos
. facer grupos de apoio
Emocional. proxectos creativos en grupo
. exercicios de solución de problemas
. personificación ("role play")
. reflexións
. tormenta de ideas ("brainstorming")
. participación no establecemento de regras de conduta e outras
. titorías
