A biblioteca escolar constitúe o centro de recursos imprescindible para o desenvolvemento dunha materia pensada para mellorar a competencia informacional do alumnado: PROXECTO INTERDISCIPLINAR (1º ESO). No IES Alexandre Bóveda, de Vigo, están a traballar neste curso un proxecto denominadao Todos somos romanos, e publican un blogue no que se pode seguir o desenvolvemento das súas actividades. Un bo exemplo de aproveitamento desta nova materia dos currículos-LOE en Galicia, unha das dúas comunidades autónomas (a outra é Cataluña) nas que se recoñece cun tempo específico(aínda que mínimo) a necesidade de educar nas habilidades de uso e tratamento da información.

Os vindeiros 16 e 17 de abril, en Santiago de Compostela (Escola Galega de Administración Püblica, EGAP), terán lugar os Encontros do Plan de mellora de bibliotecas escolares 2008/2009, nos que se reunirán integrantes dos equipos de biblioteca daqueles centros que están incluídos neste programa da Consellería de Educación no actual curso 2008/2009.

Esta actividade de formación está pensada como un espazo de encontro entre o profesorado responsable destas bibliotecas escolares, con tempos para a reflexión conxunta e o intercambio de experiencias e materiais sobre os aspectos básicos relacionados coa xestión, dinamización e visibilización destes imprescindibles recursos educativos. As achegas de expertos como Glòria Durban, Ana Bernal, Felipe Zayas, Concha Costas, César Iglesias, Encarnación López Chicano, Juana Vázquez ou Emilio Pascual, axudarán con toda seguridade aos profesionais das bibliotecas escolares a avanzar na súa formación, o que garante apoios decisivos para a mellora da calidade do ensino que se imparte nos centros.  PROGRAMA

A Federación de Libreiros de Galicia fixo entrega, na noite do sábado 28 de marzo, dos premios Irmandade do Libro 2009, destinados a poñer en valor o libro galego e recoñecer a persoas e institucións que traballan pola difusión do libro e a lectura. Resultaron galardonados, no apartado de centros de ensino, tres centros integrados no Plan de mellora de bibliotecas escolares. Recibiu o primeiro premio o IES Eduardo Blanco Amor, de Ourense, e resultaron finalistas o CEIP San Martiño , de Pontevedra, e o CEIP Quintela, de Moaña. Noraboa aos tres centros e ás súas comunidades educativas, moi especialmente ao profesorado que traballa incansablemente por facer da biblioteca escolar un espazo de convivencia e aprendizaxe, un espazo educativo e cidadán de primeiro orde.

Un ano máis chéganos o cartel conmemorativo do Día Internacional do Libro Infantil que, por encargo do IBBY, vai percorrendo o panorama da ilustración dos diversos países nos que está presente esta organización, a través das súas seccións. OEPLI, a nivel estatal e GALIX a nivel de Galicia, difunden a MENSAXE e a IMAXE para este día, imaxe e texto que nesta ocasión veñen de Exipto, da man do ilustrador Hani D. El-Masri.

Como xa é coñecido, a elección do día 2 de abril pretende lembrar a figura de Hans Christian Andersen coincidindo coa efeméride do seu nacemento, e difundir a mellor literatura infantil e xuvenil que se pode poñer ao alcance dos novos lectores.

A Biblioteca escolar do IES Fernando Esquío, de Neda (A Coruña), en colaboración do Departamento de Orientación do centro, editan unha  guía de lecturas, Especial Guía Familias. Interesante material que recolle títulos destinados ás nais e pais de adolescentes. Inclúen "conceptos básicos para ser pais de adolescentes" e "mensaxes clave" que orientan o labor educativo con mozos e mozas destas idades.

Parabéns por esta iniciativa que vén a exemplificar a apertura da biblioteca  a toda a comunidade educativa, non só co ofrecemento de espazos e recursos, tamén con orientacións e propostas especificamente destinadas ás familias.

Coa colaboración do equipo docente, a Biblioteca escolar do IES de Fene, no contexto do desenvolvemento do proxecto lector de centro e do seu amplo programa de actuacións,  está a publicar uns "itinerarios lectores", seleccións de títulos por materias, de coidada factura e gran interese. Están dispoñibles na Rede, a través do blog desta biblioteca escolar, O Segrel do Penedo, na sección "documentos a compartir".

• Matemáticas, 1º-2º ESO
• Matemáticas, 3º-4º ESO
• Cultura clásica, 1º- 2º ESO
• Cultura clásica, 3º - 4º ESO
• Tecnoloxía, ESO-Bacharelato

De entre os titulos de literatura infantil e xuvenil editados no 2007 e 2008, profesorado con ampla experiencia no trato con libros e pequen@s lectores,  fixo unha selección (a petición da Asesoría de bibliotecas escolares) dos que poderían considerarse imprescindibles.  Velaquí esta Selección de libros imprescindibles para infantil e primaria (fición)

E para manter actualizada a sección de materiais informativos (ou de consulta, coñecemento...) estoutra selección de títulos axeitados ao alumnado destas idades: Imprescindibles-Informativos para ensino infantil e primario. (Neste caso, o campo "idade" debe entenderse como "a partir de", é dicir, textos que xa poderían ser consultados, sequera parcialmente ou con axuda,  por lectores a partir de "3-6 anos", por exemplo.)

Achégase un novo 8 de marzo necesario. Os centros educativos están xa a traballar na temática propia desta data: presencia da muller na sociedade, valores de igualdade, coeducación, xustiza social... Os equipos das bibliotecas escolares galegas, contextualizando, ofertan actividades de educación documental/ALFIN de gran interese. Obxectos de aprendizaxe que aúnan a formación de alumnas e alumnos en tanto que seres sociais, e a súa educación en habilidades de acceso, uso e produción de información.

• CEIP Milladoiro, de Malpilca (A Coruña)
• CEIP de Andrade, Pontedeume (A Coruña)

Seguen os centros a ofertar actividades de educación  no uso da información asociadas á figura de Charles Darwin, quen pola súa biografía e pola súa obra "dá moito xogo". Desde o IES Ribeira do Louro, de Porriño, remítennos este "xogo" de busca documental. Agradecemos esta información e a xenerosidade de poñer estes materiais a disposición de toda a comunidade "bibliotequera".

E no IES de Sanxenxo, no contexto do Plan anual de lectura 08/09, o Departamento de Ciencias da Natureza elaborou este boletín especial Darwin.

Unha das fórmulas para integrar ao alumnado na xestión e dinamización da biblioteca escolar, avanzando así  na súa formación en tanto que usuarios da biblioteca, e favorecendo a súa participación, é a de  formar equipos de colaboradores. Cómpre que este alumnado reciba unha formación básica e, despois, actuará baixo a dirección do profesorado da biblioteca escolar. Pero a súa colaboración non se debe desdeñar e os resultados respecto da implicación deste alumnado nas actividades de busca de información ou de animación á lectura son o suficientemente interesantes como para telos en conta. Velaquí exemplos de guías para axudantes da biblioteca, que poden resultar de interese para fomentar esta participación e garantir enha eficacia mínima.

• CEIP Humberto Juanes, de Nigrán: Axudante de biblioteca. Guía 2008/2009
• CEIP  Milladoiro, de Malpica: Guía para axudantes da biblioteca escolar.

Xa está iniciado o ciclo do Entroido e xa as bibliotecas escolares, en colaboración cos equipos de normalización lingüística andan a programar actividades relacionadas coa tradición destas datas. É tempo tamén para investigar e aprender a usar a información. Con esa finalidade, desde o CEIP Mestres Goldar, de Vigo, achégannos esta "caza do tesouro" para saber algo máis sobre o entroido. Esta actividade está pensada para 3º ciclo de Primaria e 1º ciclo de ESO. Incorporan ademais un exercicio de "autoavaliación"

E desde o CEIP de VIDE, en As Neves (Pontevedra), unha escola unitaria integrada no Plan de mellora de bibliotecas escolares, dan a coñecer esta guía de recursos sobre o entroido, especialmente destinado ao alumnado de educación infantil e ás súas familias. 

Neste ano 2009 vaise falar moito de Charles Darwin nas bibliotecas escolares galegas. Xa son moitas as que están desenvolvendo actividades arredor da súa obra. A modo de exemplo, o IES As Mariñas de Betanzos, xa ten varias entradas no seu blogue animando a coñecer a vida e a obra de Darwin, a través de libros e outros materiais presentes na biblioteca e na Rede. Tamén invitan a xogar nun "pasapalabra evolucionista" ben interesante.

O IES Vilalonga, de Sanxenxo, pola súa parte, elaborou unha guía de lecturas recomendadas  .

A Biblioteca Escolar Digital, da Fundación Germán Sánchez Ruipérez en colaboración con outras institucións, proponnos unha viaxe a través da obra deste naturalista, con actividades para Primaria, ESO e Bacharelato, nunha das súas "maletas del conocimiento"

Una ano máis, as bibliotecas escolares constitúense en espazos de sensibilización, de aprendizaxe cidadá, de convivencia e de traballo colaborativo. Nestes últimos días dun xaneiro atroz (Gaza xa está a desaparecer das páxinas dos xornais....sen que nada mude nin mellore), os centros educativos son fervedoiros de actividade arredor dos temas da Paz, a convivencia, a solidaridade, a xustiza... os valores que lle son propios á educación que mereza tal nome.

Os días 22 e 23 de xaneiro celebrouse en Vilanova i la Geltrú (Barcelona) o II Seminario: Biblioteca, aprendizaje y ciudadanía. Prácticas y experiencias de alfabetización informacional, tres anos despois do I Seminario ALFIN, celebrado en Toledo, e que dera lugar á Declaración de Toledo sobre Alfabetización Informacional. Nesta ocasión, ademáis do Ministerio de Cultura, organizaba o Col-legi oficial de Bibliotecaris-Documentalistes de Catalunya e o Departament de Cultura i Mitjans de Comunicació de la Generalitat de Catalunya. Alí estiveron tamén as bibliotecas escolares galegas.

Nas conclusións do seminario podemos ler un apartado dedicado á articulación de ALFIN (alfabetización informacional) no contexto escolar:

Desde a Biblioteca Escolar do CEIP Mestre Martínez Alonso (Mos, Pontevedra) achégannos unha proposta excelente para avanzar na educación documental  do alumnado. Esta webquest: xaneiro, mes da paz, está pensada, segundo o equipo da biblioteca, para 2º/3º ciclo de primaria, pero nalgúns centros tamén a van empregar para 1º ciclo de ESO. Agradecemos a xenerosidade do profesorado que comparte este recurso co resto das bibliotecas escolares, nunha dinámica de traballo absolutamente contextualizada no tempo e na realidade máis brutal.

O 30 de decembro de 2008 foi publicada no Portal Educativo a orde de resolución da convocatoria de CLUBS DE LECTURA en centros de ensino secundario públicos galegos, para o curso 2008/2009. En total, reciben asignación 148 clubs de lectura.

Pódese acceder aos blogues dalgúns destes clubs, así como ao "banco" de libros, ou espazo para o intercambio de lotes entre os diferentes centros, nos seguintes enderezos:

• LER EN MANCOMÚN
• LIBROS A EITO

Se onte, día 15 de decembro, catro bibliotecas escolares galegas - o CEIP A Ponte, de Lugo, CEIP San Martiño, de Pontevedra, CEIP Milladoiro, de Malpica e o IES Marqués de Suanzes, de Ferrol - recibían de mans da ministra de Educación os premios nacionais de boas prácticas para a dinamización e innovacións das bibliotecas escolares, correspondentes ao ano 2007, hoxe publícase no BOE a orde pola que se resolve o concurso nacional correspondente a este ano 2008 que remata. Nesta ocasión son tres as bibliotecas escolares de centros galegos recoñecidas polo seu traballo:

• IES CARLOS CASARES, de Viana do Bolo (Ourense) (2º premio, 9.000€)
• IES Afonso X o Sabio, de Cambre (3º premio, 6.000€)
• Colexio La Salle, de Santiago de Compostela (3º premio, 6000€, modalidade centros concertados)

Parabéns a todas as comunidades educativas galardoadas, e moi especialmente, ao profesorado que está a facer eficaces uns recursos educativos de primeira liña para unha maior calidade do ensino.

Chega decembro e nas bibliotecas escolares continúan a ser fonte na que beber para quen ten gana de ler e sede de coñecemento. Estannos a chegar as novas recomendacións de lectura para este tempo de inverno, guías para unha lectura de calidade. Agradecemos o traballo dos equipos das bibliotecas que poñen as súas estudadas seleccións ao servizo de tod@s, e felicitamos por este traballo que favorece a formación do alumnado como lectores e lectoras e, ao tempo,  facilita a implicación das familias no labor de difusión do hábito da lectura. Velaquí algúns exemplos:

Seica o fenómeno dos clubs de lectura nos institutos galegos está a chamar a atención en Madrid. O luns 8 de outubro, no telediario da primeira, falouse de libros, de rapaces  que len, de clubs de lectura,  de bibliotecas escolares... púxoselle imaxe e voz a un feito incontestable: a existencia de mozas e mozos que disfrutan lendo, de profesionais que non escatiman esforzos porque cren no que fan, de pais e nais que se reunen para falar de libros na biblioteca escolar na que tamén disfrutan os seus fillos e fillas.

O club de lectura Balbordo representaba, nesta ocasión, a todos os clubs de lectura que nestes momentos están a funcionar nos institutos galegos. Parabéns a todos e todas!!

En datas recentes déronse a coñecer na Rede dous novos recursos electrónicos de grande interese para as bibliotecas escolares:

•  A Biblioteca Escolar Digital, posta en marcha pola Fundación Germán Sánchez Ruiperez
• Europeana, a biblioteca multimedia en liña da Unión Europea.

Por outra parte, as bibliotecas escolares que estean integradas no Proxecto Meiga teñen ao seu alcance, grazas aos acordos entre as Consellerías de Educación e Cultura da Xunta de Galicia,  diversos recursos electrónicos de acceso restrinxido. Para acceder a eles, só é necesario ingresar a través da páxina da Rede de Bibliotecas de Galicia, co número de lector da biblioteca escolar correspondente e nome ou apelidos do lector ou lectora como contraseña.

Neste mesmo portal do sistema bibliotecario galego existe un apartado de recursos electrónicos dispoñibles na Rede seleccionados, en función do seu interese informativo e pedagóxico, por un grupo formado por bibliotecari@s  da rede de bibliotecas públicas e da rede de bibliotecas escolares de Galicia. 

Desde o IES As Mariñas, de Betanzos (A Coruña), achégannos este material destinado á educación documental do alumnado, en JCLIC.

Agradecemos a difusión deste traballo que, sen dúbida, pode ser útil para o resto das bibliotecas escolares galegas.

Esta mañá de novembro a biblioteca do CEIP Bispo Guerra Campos recibiu a visita da Conselleira de Educación do goberno galego e da responsable do Ministerio de Educación, nun acto académico destinado a poñer en valor as bibliotecas escolares, tomando como escusa a sinatura da addenda 2008 ao convenio para a mellora das bibliotecas escolares polo que, desde o ano 2006, veñen colaborando ámbalas dúas administracións.

A TVG fíxose eco deste acto, ao que acudiron numerosas autoridades educativas e civís, que tiveron ocasión de escoitar (acaso por vez primeira algunhas delas, de forma tan específica) discursos centrados na importancia das bibliotecas escolares para unha educación de calidade e na educación lectora do alumnado. Estiveron presentes, ademáis do profesorado do centro anfitrión,  profesorado dalgunhas bibliotecas do "Plan de mellora de bibliotecas escolares" e, tamén, as asesoras  de bibliotecas escolares, tanto dos servizos centrais da consellería como da rede de centros de formación do profesorado. Os momentos finais do acto serviron para un encontro informal con todos estes profesionais que veñen traballando a prol da renovación e a visibilidade das bibliotecas escolares galegas, así como a dignificación do profesorado que as xestiona e dinamiza.

Un ano máis as bibliotecas escolares galegas demostran que son espazos educativos, espazos para a aprendizaxe, conectados á vida e, neste caso, á máis cruel realidade. Porque aínda é necesario lembrar cunha data no calendario civil que hai inxustiza e desigualdade e unha violencia soterrada e claramente manifesta contra as mulleres (en números contantes en sonantes) da que todos e todas somos responsables, é polo que nestes días son moitas as bibliotecas que programan actividades destinadas a mellorar o coñecemento deste problema  de saúde social entre a comunidade educativa; moitas as bibliotecas que achegan informacións e documentos para a súa análise; moitas as bibliotecas que amosan os traballos do alumnado arredor destes temas de "educación en valores". Os blogues das bibliotecas escolares galegas amosan informacións e traballos diversos que chaman a un compromiso necesario. Velaquí algúns exemplos:

No mes de outubro de 2008 tiveron lugar en Santiago de Compostela os II Encontros de bibliotecas escolares de Galicia, baixo o lema BIBLIOTECAS PARA LER E APRENDER. O groso do programa estaba adicado á presentación de experiencias de centros educativos arredor de tres temas fundamentais: os proxectos lectores de centro, a educación documental e a integración dos recursos da biblioteca  no desenvolvemento do currículo. Nos seguintes enderezos pódese ter acceso aos materiais presentados nas diversas comunicacións, así como outras informacións de interese relacionadas co contido dos encontros.