A Consellería de Cultura, Educación e Ordenación Universitaria favorece a aprendizaxe musical entre alumnado con necesidades educativas especiais a través da iniciativa ‘De nota’. Este proxecto, promovido pola Fundación Igual Arte co apoio da Secretaría Xeral de Cultura, consta, por unha banda, dun libro que afonda na metodoloxía musical para rapaces e rapazas con capacidades diferentes, e, por outra, cun blog que, ademais de completar a información da obra, pretende ser un espazo de encontro entre profesionais e persoas interesadas na educación musical.

A publicación foi presentada esta tarde no Centro Cultural Novacaixagalicia de Vigo, nun acto no que o secretario xeral de Cultura, Anxo Lorenzo, destacou o apoio da Xunta de Galicia a un proxecto que “pon en valor a cultura como elemento de desenvolvemento persoal e de integración social”. Así mesmo, fixo fincapé no interese de fornecer “novas propostas pedagóxicas que contribúan a desenvolver o talento musical do alumnado con necesidades educativas especiais”.

Propostas pedagóxicas para traballar a música

Para isto, o libro ofrece un conxunto de experiencias sobre a base de dous obxectivos fundamentais: por un lado, a música como elemento de ocio e de interrelación de grupos e, por outro, como asentamento de principios na educación musical. A obra afonda nunha reflexión sobre as problemáticas concretas dos alumnos e alumnas, ao tempo que inclúe propostas metodolóxicas e estratexias adecuadas ás distintas características dos destinatarios.

Tamén participaron no acto o autor do libro e director do centro ocupacional artístico de Igual Arte, Marcos Estévez; a presidenta da fundación, Cristina Lago; e as nais Ana Sala e Iolanda Veloso. A parte musical correu a cargo de alumnado do centro ocupacional, que interpretou dúas pezas. O blog do proxecto ‘De nota’ está accesible en www.denotablog.com

O conselleiro de Cultura, Educación e Ordenación Universitaria, Xesús Vázquez Abad, mantivo esta mañá unha reunión de traballo con representantes das asociacións de nenos con déficit de atención e hiperactividade, un encontro no que se lles presentaron as liñas mestras do protocolo que se está a elaborar para a atención a este alumnado. O obxectivo é que estas entidades fagan as súas achegas, co fin de que o protocolo final – que será un protocolo integral conxunto coa Consellería de Sanidade- conte coa participación de todos os axentes implicados.

Na xuntanza o conselleiro salientou o compromiso do seu departamento coa atención a este alumnado. De feito, tal e como lembrou, a presenza da TDAH na Lei Orgánica para a Mellora da Calidade Educativa (LOMCE) foi unha das numerosas achegas desta Consellería durante o proceso de elaboración da normativa. Neste sentido explicoulles ademais que o alumnado con déficit de atención e con hiperactividade vai ter tamén presenza na norma de desenvolvemento do Decreto 229/2011, de atención á diversidade, na que a Consellería está a traballar para reforzar a súa postura diante da diversidade como un elemento enriquecedor para o conxunto da sociedade.

Así mesmo, Xesús Vázquez explicou que a Consellería xa está a formar ao profesorado para a atención específica a estes estudantes, en concreto 620 docentes participaron en cursos de formación do profesorado -254 horas en total- nos que se trata o TDAH.

Protocolo integral

Segundo explicou Vázquez Abad, o protocolo de identificación e tratamento psicoeducativo para o alumnado con TDAH vai orientado á  atención deste alumnado na escola e na familia, desde a súa identificación temperá e o correspondente tratamento psicoeducativo, ata, de ser o caso, a súa derivación, por medio da familia, aos servizos sociosanitarios cando se entenda necesaria a súa intervención.

“Hoxe sabemos que o alumnado con déficit de atención con ou sen hiperactividade non é un maleducado ou un despreocupado, nin busca ser o protagonista ou o líder do grupo coa súa forma de ser, senón que presenta unhas dificultades que teñen máis que ver coa metodoloxía usada na aula ca co seu potencial de aprendizaxe”. Así, sinalou que con este protocolo a Consellería busca garantir para estas alumnas e alumnos unha educación de calidade, na que a atención e tratamento se adecúe ás súas necesidades particulares.

Xesús Vázquez quixo ademais agradecer o labor que docentes e familias realizan en torno a estas nenas e nenos, promovendo actividades e estímulos. “Sabemos hoxe que as emocións xogan un papel fundamental no proceso de ensino e aprendizaxe. Sen o voso esforzo e traballo chegar a unha escola inclusiva non sería posible”.

A Consellería de Cultura, Educación e Ordenación Universitaria informa de que este curso 2013/14 está previsto asinar contratos-programa cun total de 334 centros educativos de toda Galicia, o que supón un incremento de 45 centros fronte aos 289 do curso pasado, un 15,6% máis. O obxectivo desta iniciativa é conseguir que preto de 44.000 alumnas e alumnos de toda a Comunidade se beneficien destes contratos-programa, feito que se consegue grazas á implicación de 4.200 docentes e ao esforzo da Consellería, que nesta ocasión inviste arredor de 4,1 millóns de euros, un 28% máis que no curso pasado.

Deste xeito, quedou confirmado o éxito da terceira convocatoria desta iniciativa que se consolida como un programa eficiente contra o abandono escolar e a prol da mellora da calidade, da convivencia e a excelencia do sistema educativo galego, e que este curso introduce unha actuación nova dirixida a favorecer a mellora da calidade na xestión dos centros, na que participan un total de 13 centros. O feito de incrementarse o número de solicitudes nun 12,69 % mostra o interese da comunidade educativa tanto na continuidade dos contratos-programa coma nas novas actuacións educativas a prol do alumnado.

Estas cifras supoñen que máis de 1 de cada 3 centros públicos de ensino obrigatorio de Galicia participan nesta iniciativa. O alumnado beneficiado incrementouse este curso nun 23%, o que supón que 3 de cada 10 alumnos galegos en ensino obrigatorio participan nos contratos-programa. Así mesmo, o alto grado de implicación dos docentes queda reflectido en que un 14% do total do profesorado galego intervén directamente no desenvolvemento dos contratos-programa, 1.250 profesores máis ca no curso pasado.

Liñas de actuación

Os centros participantes no curso 2013/2014 desenvolverán un total de 541 actuacións (un 29,7% máis que no 12/13). Delas, 294 serán para o reforzo, orientación e apoio – no curso anterior foron 256-; 123 de mellora da lectura, escritura e cálculo – fronte ás 91 do 12/13-; 50 para a mellora da convivencia (no ano académico anterior foron 34); 11 dirixidas á redución do abandono escolar – case o dobre ca no 12/13, cando foron 6 as actuacións desta liña-; 50 para favorecer a excelencia educativa –o ano anterior foron 30 -; e 13para mellorar a calidade na xestión dos centros, a nova liña da convocatoria.

O 56% dos centros beneficiarios desta terceira convocatoria de contrato-programa son de primaria e o 44 % son de secundaria.

Investimento

Respecto ao investimento, a Consellería destina un total de 4,1 millóns de euros neste curso 2013/14 fronte aos 3,2 do curso pasado, o que representa un 28% máis. O maior investimento é en recursos humanos, é diríxese ás gratificacións ao profesorado dos centros nos programas de reforzo fora de horario escolar; e a contratación de 107 novos docentes externos de apoio. A partida máis importante en gastos de funcionamento é a derivada dos gastos inherentes ás actividades e ao transporte escolar, demostrando un claro apoio ao rural galego

Obxectivo do programa

No contexto europeo, o Consello de Ministros da UE do 12 de maio de 2009 adoptou o novo Marco para a cooperación europea en educación e formación (ET 2020). Nesta xuntanza comunitaria fixáronse unha serie de obxectivos estratéxicos para 2020, entre os que destacan mellorar da calidade e eficiencia da educación e a formación, que inclúe reducir a porcentaxe de alumnado con baixo rendemento en competencias básicas e aumentar a competencia en linguas estranxeiras.

En liña con estas directrices, a Consellería de Cultura e Educación decidiu poñer en marcha no curso 11/12 varias iniciativas para mellorar o éxito escolar, e unha destas medidas foi a creación dos contratos-programa cos centros docentes públicos. A introdución desta figura supón un cambio na cultura dos centros, xa que lles permite, unha vez analizadas as súas fortalezas e debilidades, e segundo o seu contexto, deseñar e propoñer un proxecto propio enfocado ás principais actuacións propostas para a súa mellora, todo isto nun marco de maior autonomía pedagóxica, de organización e xestión.

Así mesmo, este programa contribúe a afondar na cultura da avaliación, co establecemento de indicadores de resultado específicos para cada centro. Permite visibilizar e poñer en valor o esforzo e o investimento tanto do centro como da administración educativa para o éxito escolar, facendo partícipe ao profesorado mediante o recoñecemento do seu labor.

A Consellería de Cultura, Educación e Ordenación Universitaria forma este sábado a máis de 250 profesionais do ensino nas II Xornadas de Atención á Diversidade na Escola Galega de Administración Pública (EGAP). Estas Xornadas, organizadas polo Centro Autonómico de Formación e Innovación (CAFI), teñen como obxectivo dotar o profesorado de ferramentas, experiencias e recursos para promover avances substanciais de todo o alumnado, en especial daquel que atopa maiores dificultades.

O director xeral de Educación, Formación Profesional e Innovación Educativa, Manuel Corredoira, participou na inauguración do encontro, onde salientou a necesidade de implicación activa de toda a comunidade educativa para acadar unha escola realmente inclusiva, “a que promove a innovación como actitude educativa, o que supón un compromiso coa tarefa de contribuír a unha educación de calidade, equitativa e xusta para todo o alumnado”. Neste sentido sinalou a importancia da coordinación e colaboración entre profesionais e da formación do profesorado, “vital para que as prácticas educativas sexan cada vez máis inclusivas”.

Neste marco o director xeral quixo agradecer ao profesorado o “esforzo, interese e o compromiso que amosan tanto co seu traballo diario como a súa implicación na formación e actualización constante”.

Programa

Tras a intervención do director xeral, Javier Bahón Gómez impartiu a conferencia inaugural, na que destacou a importancia e a repercusión da teoría das intelixencias múltiples e o rol do persoal docente ante esta perspectiva, promotora da inclusión. A sesión da mañá completarase cunha sesión na que se exporán prácticas inclusivas efectivas de centros de educación infantil e primaria, de secundaria e de formación profesional.

Na quenda da tarde Luz Rello Sánchez, actual Premio Europeo Xove Investigadora, presentará as últimas investigacións sobre dislexia. Ademais, daráselle visibilidade ao traballo das aulas hospitalarias, afondarase na intervención educativa do alumnado con TDAH, na importancia da estimulación multisensorial, da aprendizaxe cooperativa e do traballo coordinado dos diferentes profesionais que interveñen co alumnado con necesidade específica de apoio educativo. Para iso contarase coa participación de Fátima García Doval, Susana Pérez Vilariño, Teresa Andrés Gabete, Pilar Porta Rodríguez, Javier Estévez Rodríguez e Roberto Maquieira García.

Con estas xornadas a Consellería fai fincapé na formación do profesorado como factor fundamental á hora de dar resposta aos novos retos do ensino, neste caso no concepto de inclusión educativa, incidindo na coordinación do profesorado, na colaboración entre profesionais, nos métodos de ensinanza e na formación do profesorado; aspectos vitais para que as prácticas educativas sexan cada vez máis inclusivas.

Profesionais de atención á diversidade

A Consellería de Cultura e Educación presta cumprida atención á diversidade do alumnado galego a través da dotación aos centros educativos galegos de profesionais especializados. Neste sentido cómpre salientar que hai nos centros educativos públicos galegos 3.224 profesionais dedicados á atención á diversidade, 62 máis ca no curso anterior - 35 profesores máis de Audición e Linguaxe, 9 especialistas máis en Pedagoxía Terapéutica, ademais de 18 novas persoas que exercen labores de coidador-. En total prestan o seu apoio no ensino público 615 especialistas en Audición e Linguaxe, 1.354 en Pedagoxía Terapéutica, 463 coidadores e 792 orientadores.

O conselleiro de Cultura, Educación e Ordenación Universitaria, Xesús Vázquez Abad, salientou hoxe o papel imprescindible da educación para sentar as bases dun progresivo cambio no concepto da diversidade na sociedade durante o acto ‘Educación Inclusiva: iguais na diversidade’, co que o departamento educativo da Xunta de Galicia ratifica o seu compromiso coa atención ás necesidade específicas de atención educativa do alumnado galego.

Durante a súa intervención Vázquez Abad explicou que a sociedade está vertebrada en base ás diferenzas, “que permiten que cada un ocupe o seu espazo e despregue as súas capacidades e, deste xeito, colabore co conxunto social desde o seu espazo persoal”. Neste sentido apostou por unha escola “que aposte pola valía de cada persoa, que permita que cada quen desenvolva as súas capacidades e o faga nunha contorna normalizada”. “A integración a partir da normalidade para, entre todos, os obstáculos que a vida nos vai poñendo. Porque todos formamos parte deste sistema. É o camiño natural, o máis complicado e o máis sinxelo a un tempo: o que transcorre a través da comprensión e o entendemento” engadiu.

No acto, que se celebrou no auditorio da Biblioteca de Galicia, participaron tamén o secretario xeral de Política Lingüística, Valentín García e o director de Educación, Formación Profesional e Innovación Educativa, Manuel Corredoira, así como o director do proxecto ‘Máscaras’, Iago González; e os seus cinco protagonistas: Amparo, Manolo, Eva, Miguel e Mireia.

Ao remate da intervención do conselleiro expúxose o proxecto ‘Máscaras. A historia dun reto’ que narra a historia de dous grupos de persoas que, sen experiencia previa, aproveitaron cadansúa competencia para rodar unha curtametraxe de amor e intriga, ‘Calcetíns’ (que se proxectou posteriormente no acto). Os participantes no filme, membros de Aspronaga, enriqueceron o proxecto con cadansúas achegas no marco dun proceso de creación-aprendizaxe que contribuíu a dar visibilidade ás persoas con discapacidade, ao tempo que se recollían realidades que non teñen habitualmente cabida nos circuítos comerciais. A película xa foi presentada diante da comunidade educativa polo conselleiro, como forma de promover un ensino inclusivo e a educación para a valoración da diversidade, defendidos pola Consellería como factores fundamentais para o avance da sociedade.

Profesionais de atención á diversidade

A Consellería de Cultura e Educación presta cumprida atención á diversidade do alumnado galego a través da dotación aos centros educativos galegos de profesionais especializados. Neste sentido cómpre salientar que hai nos centros educativos públicos galegos 3.224 profesionais dedicados á atención á diversidade, 62 máis ca no curso anterior - 35 profesores máis de Audición e Linguaxe, 9 especialistas máis en Pedagoxía Terapéutica, ademais de 18 novas persoas que exercen labores de coidador-. En total prestan o seu apoio no ensino público 615 especialistas en Audición e Linguaxe, 1.354 en Pedagoxía Terapéutica, 463 coidadores e 792 orientadores.

O conselleiro de Cultura, Educación e Ordenación Universitaria, Xesús Vázquez Abad, presentou esta mañá o Decreto polo que se desenvolve a Lei 4/2011, do 30 de xuño, de convivencia e participación da comunidade educativa; que complementa ao Protocolo xeral de prevención, detección e tratamento das situacións de acoso escolar, presentado o pasado mes de maio. “Pechamos polo tanto o desenvolvemento da Lei de Convivencia, e facémolo satisfeitos de ter dotado ao sistema educativo galego de ferramentas para que os centros escolares podan desenvolver a súa actividade nun clima de convivencia axeitado. E, sobre todo, de levalo a cabo insistindo nas medidas de detección, prevención e reeducación”, sinalou o conselleiro.

Novidades

Na súa intervención, diante de inspectores, orientadores e docentes, o conselleiro explicou que o decreto ten como obxectivo “contribuír a un bo clima de aula e mesmo de centro, coa correspondente repercusión nunha educación de calidade e que leve á comunidade educativa á consecución do éxito escolar”, e ofrecendo un enfoque axustado á realidade que se vive nos centros educativos, favorecendo a súa autonomía na xestión da convivencia. Para iso establécese o Plan de Convivencia de cada centro - que contará co acordo dos diferentes axentes da comunidade educativa- como documento chave, no que se concretarán as responsabilidades de cada un nas diferentes actuacións que se propoñan, así como o seu seguimento e avaliación e propostas de mellora. Así, o decreto busca facilitar aos centros educativos o procedemento corrector das condutas contrarias a convivencia primando os compromisos educativos, a mediación e o procedemento conciliado sobre outros.

Ademais, sinalou tamén entre os aspectos máis salientables e novidosos do decreto que nel se identifican os axentes responsables da convivencia escolar -comunidade educativa, Consello Escolar, comisión de convivencia, claustro de profesores, equipo directivo, órganos de coordinación docente e Consello para a convivencia escolar da Comunidade Autónoma de Galicia-, “que queda definida como unha responsabilidade compartida por toda a comunidade educativa”.

Deste xeito, e tamén como novidade, o decreto establece a obrigatoriedade de que as nais e pais participen nos procedementos relacionados con condutas contrarias á convivencia cada vez que sexan convocados legalmente a facelo. Ademais, créase o Consello para a convivencia escolar da Comunidade Autónoma de Galicia como órgano de carácter consultivo e de apoio a toda a comunidade educativa

Plan de convivencia

Segundo establece o decreto presentado hoxe, cada centro concretará no seu Plan de Convivencia as actuacións e programas que se desenvolverán. Nel recolleranse as normas de convivencia do centro, identificaranse a as condutas contrarias á convivencia e as  medidas para a súa corrección, e os diferentes protocolos e programas específicos para acoso escolar e ciberacoso, mediación e procedementos conciliados, entre outros.

Neste sentido Xesús Vázquez salientou que, entre outros aspectos, no Plan de Convivencia poderanse incluír previsións sobre a vestimenta do alumnado ou normas de uso para a correcta utilización de teléfonos móbiles e outros dispositivos electrónicos en todo o recinto escolar.

Ademais, contémplase a posibilidade de crear e potencias as Escolas de nais e pais para propoñer iniciativas tendentes a previr e resolver conflitos de convivencia, mellorar a convivencia e fomentar o respecto mutuo e a tolerancia no centro educativo. Ademais, o Plan de Convivencia conterá instrucións para a creación e funcionamento da Aula de convivencia inclusiva, cuxa vocación é substituír o tempo de expulsión do alumnado, que como consecuencia da imposición de medidas correctoras, estivera temporalmente privado do seu dereito de asistencia ao centro, para os efectos de mellorar o seu reingreso no menor tempo posible.

Diálogo e conciliación

Neste mesmo sentido, o decreto recolle unha serie de actuacións, programas e medidas complementarias para a mellora da convivencia nos centros educativos, tales como actividades de sensibilización fronte aos casos de acoso, para a non discriminación, e en prol da igualdade entre homes e mulleres, entre outras. Así mesmo, introdúcese o termo de corrección ou medida correctora “para subliñar que os procesos de corrección forman parte do proxecto educativo do alumnado. É dicir, que non constitúen, unicamente, a consecuencia do exercicio da potestade sancionadora da Administración”, sinalou o conselleiro, facendo fincapé en que “o diálogo e a conciliación serán as estratexias habituais e preferentes para a resolución dos conflitos no ámbito escolar”. “Ademais correccións que se apliquen polo incumprimento das normas de convivencia terán un carácter educativo e recuperador, garantirán o respecto dos dereitos do resto do alumnado e procurarán a mellora da convivencia no centro educativo.”, engadiu

“Cómpre lembrar ademais que esta normativa complétase con outras actuacións favorecedoras da mellora da convivencia escolar como son os contratos-programa, o Plan Proxecta e numerosas actuacións formativas recollidas nos plans de formación do profesorado”, sinalou Xesús Vázquez.

O titular do departamento educativo da Xunta de Galicia lembrou ademais que o decreto volve incidir na necesidade de axilizar o procedemento de corrección de condutas contrarias á convivencia, garantindo ademais no proceso a protección de datos para velar pola protección dos menores e da súa intimidade.

Agradecementos aos docentes

O conselleiro quixo agradecer  aos inspectores, orientadores e docentes a súa implicación e esforzo para a aplicación e posta en funcionamento da Lei de Convivencia e do Protocolo de Acoso Escolar nos centros educativos. “Vós sodes quen día a día velades por que o alumnado adquira as competencias e coñecementos necesarios para un futuro exitoso, vós sodes quen formades aos cidadáns do mañá. Pero non só o facedes impartindo unha determinada materia, senón que revestides o currículo escolar dunha completa formación en valores: respecto, igualdade e non discriminación”. “Estou seguro de que o voso compromiso coa aplicación desta norma é firme. Pola nosa parte imos continuar desenvolvendo ferramentas e recursos para facilitar a elaboración dos Plans de Convivencia”, dixo.

Así mesmo Vázquez Abad agradeceu a colaboración dos distintos departamentos da administración implicados en convivencia escolar, ademais da de Cultura e Educación, a consellería de  Traballo e Benestar -a través da Área de Infancia e Menores-, a Secretaría Xeral de Igualdade e o Valedor do Pobo. Moitas grazas a todos eles pola colaboración e pola implicación no desenvolvemento da Lei.