Os equipos de profesoras e profesores que atenden as novas bibliotecas escolares procuran dar resposta a demandas que xorden desde as distintas áreas e materias: as relacións de materiais informativos e libros de ficción, películas, discos, recursos electrónicos, etc, sobre un tema determinado que se quere tratar co alumnado, son un bo exemplo e un dos cometidos que máis pode axudar ao profesorado do centro. Cando se queren tratar determinados temas que teñen que ver coa educación en valores, coa EDUCACIÓN, que teñen un carácter transversal, cómpre coñecemento, horas de traballo e ademais, sensibilidade,  para realizar esta selección. Un bo exemplo do traballo excelente que se está a facer desde as bibliotecas escolares dos centros galegos é este traballo realizado polos responsables da biblioteca do IES Sánchez Cantón (Pontevedra), co fin de apoiar o labor educativo de todo o profesorado para a erradicación paulatina da violencia de xénero.

Nesta mesma páxina pódese acceder aos blogs das bibliotecas escolares de centros de primaria e secundaria de Galicia, e coñecer a actividade que arredor desta temática se está a levar a cabo nestes días.

O Ministerio de Educación vén de presentar o centro virtual para a lectura e as persoas lectoras, LEER.ES, creado en colaboración coas Comunidades Autónomas, a Real Academia de la Lengua Española e o Instituto Cervantes.. Aquí, os rapaces e rapazas poden atopar estímulos diferentes para a súa formación como lectores de todo tipo de textos (icónicos, textuais, multimedia...) e para a produción e difusión das súas propias creacións.

Leer.es é tamén un espazo para as familias e para os docentes, un lugar de encontro para os mediadores nesta gran tarefa que supón a construción paulatina e sen descanso dunha sociedade lectora. Pouco a pouca irase enchendo de contidos coas achegas das distintas comunidades autónomas e dos lectores e lectoras. Polo pronto, hai xa dispoñible, entre moito outro material, un bo número de documentos de interese sobre a lectura e a formación dos lectores (no apartado dos docentes), que recomendamos.

Con data 4 de novembro, a Dirección Xeral de Centros e Recursos Humanos vén de publicar a Convocatoria  pola que se incentiva o funcionamento de CLUBS DE LECTURA en centros públicos de titularidade da Consellería de Educación e Ordenación Universitaria, que acollan ensinanzas de educación secundaria, bacharelato, formación profesional ou ensinanzas de réxime especial. A data final para a presentación de solicitudes é o 23 de novembro.

Acceso á convocatoria no Portal Educativo

Resolución da convocatoria

Xa están subidos á redeBE, o espazo moodle de Bibliotecas Escolares de Galicia, os materiais das Xornadas celebradas os días 23 e 24 de outubro (Día da Biblioteca), en Compostela.

Desde este enlace pódense visionar os vídeos das distintas sesións.

No DOG od 7 de outubro de 2009 aparece publicada a orde pola que se resolve o Plan de mellora de bibliotecas escolares para o curso 2009/2010. Logo das baixas habidas e a incorporación de 80 novos, o total de centros integrados no programa de bibliotecas desta comunidade autónoma é de 299.

Son 299, e aínda máis, as razóns para seguir traballando pola eficacia, a eficiencia e a visibilidade das bibliotecas escolares galegas. Poñer en valor a biblioteca escolar do centro, procurando que sexa indispensable para os compañeiros e compañeiras que a usan no seu traballo de todos os días, é unha das tácticas para acadar a estabilidade deste recurso educativo. Pero a estratexia definitiva é traballar para que as bibliotecas escolares sexan indicadores de calidade da ensinanza que se ofrece, tal e como o están a demostrar as bibliotecas do Plan de mellora, e moitas máis, por toda a xeografía galega.

"Lectura de todo tipo de texto, en todo tipo de soporte, con todo tipo de finalidades", velaí de que falamos cando falamos de lectura nestes momentos. A biblioteca escolar, espazo de lecturas: de lecturas literarias, de lecturas poéticas, dramátizadas, en compañía, en silencio, en voz alta; lecturas de imaxe, lecturas de gráficos, mapas, cadros, ilustracións, lectura da banda deseñada, o cine; lecturas informativas: o xornal, a revista divulgativa, a enciclopedia, a monografía que amplía e profundiza, o diccionario; lecturas para contrastar, para ampliar... lectura en pantalla, lectura en papel...  lecturaS.

Celebramos o mes da biblioteca escolar, o día da biblioteca, en compañía de Miguelanxo Prado. Edítase  así un novo cartel para a visibilización da biblioteca escolar e para lembrar as súas potencialidades á hora de integrar saberes, soportes e actividades destinadas á mellora das competencias básicas do alumnado.

A instancias da IASL (International Association of School Librarianship), víñase celebrando nos últimos anos o Día da Biblioteca Escolar, o 4º luns de outubro. Desde o ano 2008, a proposta desta asociación internacional (referente do traballo a prol das bibliotecas nos centros educativos, como  espazos indispensables para o desenvolvemento do traballo docente), é que se aproveite todo o mes de outubro para facer visible no conxunto das comunidades educativas, a importancia da biblioteca escolar e todas as súas posibilidades e recursos. O lema escollido para este ano pódese traducir por "Biblioteca Escolar: o panorama". (School Libraries: The Big Picture).  Na páxina da IASL están dispoñibles marcapáxinas e carteis con este lema, ben suxerentes.

Desde a biblioteca do CEIP Condesa de Fenosa, de O Barco (Ourense), chéganos un novo material para avanzar na educación documental do alumnado: Partes dos documentos que nos axudan na procura de información.

Parabéns e agradecementos a Xoaquín, responsable da biblioteca, por este recurso que pon a disposición das bibliotecas escolares galegas.

Os vindeiros 23-24 de outubro, en Santiago de Compostela (Palacio de Congresos), nova cita para as profesoras e profesores que andan a erguer pequenas utopías polo país adiante: as Xornadas de Bibliotecas Escolares de Galicia - 2009. Nesta ocasión o tema central das xornadas será "NOVAS LECTURAS, NOVOS LECTORES". Falar de lectura no contexto educativo, hoxe en día, é falar das "novas formas de ler", os novos ou non tan novos soportes, os cambios sociais e tecnolóxicos que indefectiblemente forzan, tamén, a introducir e asentar cambios metodolóxicos e de enfoque nas prácticas de lectura e escritura nos centros. Daniel Cassany, Glória Durban, Tíscar Lara, Guadalupe Jover, Luis Iza, e representantes de centros de ensino de Galicia que están a desenvolver Proxectos lectores de interese, conforman o programa dunha actividade anual que prevé reunir a 1.200 participantes de toda Galicia, todos eles profesores en activo.

• Programa definitivo

O Presidente dos EE UU inicia o curso nunha biblioteca escolar, e iso é o que a nós nos gusta. A polémica creada no partido da oposición é cousa dese país, pero certos contidos do discurso que coñecemos a través da prensa non parecen tan desnortados:

"En su discurso en la escuela de educación secundaria Wakefield, en Arlington, a las afueras de Washington, y televisado, el presidente estadounidense ha dicho a los estudiantes que "asuman sus responsabilidades" y acudan a sus clases, "atiendan a sus profesores, escuchen a sus padres, abuelos y otros adultos y trabajen duro para lograr el éxito".

Fanse eco tamén desta cuestión os diarios La Voz de Galicia, El Periódico, ou ABC

Na primeira semana de setembro, celebrouse en Santiago de Compostela a 10ª Conferencia Internacional de libros de texto baixo o título Textbooks & Educational Media, organizada por IARTEM (Asociación Internacional de Investigación sobre libros de texto). No contexto desta reunión de profesionais da edición de textos para a educación falouse moito do libro dixital e do libro de texto no actual contexto educativo, social e tecnolóxico. Tamén estivo presente Víctor Freixanes, profesor, escritor e editor, quen na súa columna semanal no diario La Voz de Galicia, lembra neste principio de curso que "Vivimos rodeados de efectos especiais: titulares de xornal que se esquecen ao día seguinte. Sen un investimento axeitado nos profesionais do ensino, capaces de incorporarse activamente a esa iniciativa, temo que esteamos diante dun novo fracaso. A educación é un dos grandes espazos de frustración, eiva obxectiva (tamén) do sistema democrático, que ou se fundamenta sobre a liberdade crítica de saber ou é unha gran mentira, que no fondo os escolares perciben."

En momentos de tránsito coma o que vivimos, no que o libro electrónico  se debuxa como o soporte máis oporturno para os textos e manuais de carácter informativo, e cando se chama á utilización co alumnado de fontes informativas diversificadas e actualizadas, as bibliotecas escolares xorden como espazos inmellorables e únicos para unha educación realmente integrada na sociedade da información, como centros de recursos educativos e como centros de aprendizaxe e de acceso ao coñecemento.

O profesorado responsable das bibliotecas escolares descansa daquela maneira... Chéganos noticia desde o IES de Catabois, en Ferrol, sobre o seu Proxecto Lector de Centro. O blogue da biblioteca enlaza a outros blogues dos diferentes departamentos, nos que se recollen pautas para o tratamento da lectura e o desenvolvemento do Proxecto Lector na área correspondente, así como os itinerarios lectores, ou libros especialmente recomendados por cada un destes departamentos.

1. Matemáticas
2. Plástica
3. Tecnoloxía
4. Música

Os profesionais das bibliotecas escolares galegas non descansan.... Velaquí un recurso máis para a educación en información do alumnado, feita con rigor e bo gusto, que tamén é educativo. Agradecemos a Xaquín,  responsable da biblioteca do CEIP Conde de Fenosa, de O Barco (Ourense) a súa xenerosidade á hora de compartilo.

Ao fío da lectura das memorias e proxectos dos centros do Plan de mellora de bibliotecas escolares, algunhas oportunidades para a reflexión e mesmo o debate:

"Neste momento, os fondos adquiridos son o suficientemente variados, están actualizados e inclúen diferentes formatos (libros, revistas, cdroms, dvds, etc.). O problema que observamos é que están infrautilizados, tanto por parte do alumnado (especialmente en secundaria), pero, sobre todo, polo profesorado. A nosa biblioteca non é utilizada dun xeito xeralizado polos profesores como centro de recursos (nin para eles nin para os seus alumnos). Cremos que existe unha excesiva dependencia do libro de texto e os materiais complementarios que ofrecen as editoriais, e o profesorado non considera importante traballar con outras fontes. Asemade, o alumnado manifesta importantes carencias á hora de buscar, cotexar, seleccionar e utilizar información (tanto en fontes tradicionais como  electrónicas). Por iso, consideramos que a B.E. debería ir camiñando cara á súa constitución como elemento e lugar fundamental de aprendizaxe." (Extracto das liñas prioritarias para o curso 2009/2010 dun centro PLAMBE)

Un motivo máis: esta excelente invitación a facer das bibliotecas escolares un espazo "mellor que Internet" para facer fronte aos retos da sociedade actual: Teresa Calçada, coordenadora do programa de Bibliotecas Escolares Portuguesas 

Xa foi publicada no Portal Educativo a resolución provisional da quinta convocatoria do Plan de mellora de bibliotecas escolares, para o curso 2009/2010. Ata agora coñécese a relación inicial de centros que se incorporan a este programa. A resolución definitiva, que será publicada no DOG, incluirá todos os centros integrados no programa para o vindeiro curso, unha vez coñecidas as baixas e as incorporacións definitivas.

Acceso á resolución provisional.

Coma en anos anteriores, e contra vento e marea, os profesionais que traballan nas bibliotecas escolares e que, día a día, miran pola formación das nenas e nenos como lectores, prepararon coidadas seleccións de lecturas para o verán que xa se anuncia:

Celebrouse como estaba previsto o pasado día 5, en Santiago de Compostela, a XORNADA DOS CLUBS DE LECTURA - 2009, coa participación das profesoras e profesores que coordinan os clubs de lectura que están a funcionar nos centros de ensino secundario de Galicia. Esta actividade puídose seguir en directo a través desta páxina. Estarán dispoñibles os distintos relatorios no enlace seguinte (en canto se resolvan algúns contratempos de carácter técnico que se nos presentaron):

• Emisións en diferido. Xornada dos clubs de lectura - 2009

Lémbrase aos centros que recibiron asignacións específicas para o funcionamento de clubs de lectura durante o curso 2008/2009, en función da Orde de Resolución de 30 de decembro de 2008, que o prazo límite para a presentación da xustificación de gastos e a memoria de actividades desenvolvidas durante o curso, remata o 10 de xullo de 2009.

• Impreso para a xustificación de gastos

No contexto das XI Jornadas Españolas de Documentación, celebradas en Zaragoza e oraganizadas por FESABID, presentouse o Anuario  de bibliotecas españolas 2009, editado pola Fundación Alonso Quijano para el fomento de la lectura. A publicación recolle un artigo sobre as bibliotecas escolares galegas, referido ás principais actuacións neste ámbito no pasado ano 2008.

O vindeiro 5 de xuño está prevista a realización da Xornada dos Clubs de Lectura, en Santiago de Compostela. Asistirá o profesorado que coordina clubs de lectura en institutos e outros centros de réxime especial e que foron seleccionados na convocatoria de clubs de lectura para o curso 2008/2009, da (daquela) Dirección Xeral de Ordenación e Innovación Educativa.

Máis información, en Ler en man común, blogue dos clubs de lectura en centros de ensino secundario de Galicia.

• cartel
• programa

Está o Día das Letras petando na porta e levan todo o ano as bibliotecas escolares traballando por mantelas vivas, as Letras. Por se esto fose pouco, tamén preparan recursos e materiais específicos para a conmemoración da efeméride, adicada este ano a Ramón Piñeiro.  

No BOE de hoxe, 13/05/09, sae publicada o resolución de 30 de abril de 2009, da Secretaría de Estado de Educación y Formación Profesional, pola que se convoca o concurso nacional de boas prácticas para a dinamización e innovación das bibliotecas dos centros escolares para o ano 2009.

Na base segunda lémbrase que se premiarán as actuacións que se inscriban nos seguintes ámbitos:

• "La utilización de la biblioteca como recurso didáctico y de integración curricular por los diferentes departamentos, áreas o materias, a través de proyectos de trabajo aula-biblioteca.
• El uso de la biblioteca como fuente de información, que favorezca el trabajo interdisciplinar mediante proyectos documentales complejos.
• La educación documental y la formación de usuarios.
• El desarrollo de un plan de lectura integrado en el Proyecto Educativo del centro y que implique a otros sectores de la comunidad educativa, abriendo la biblioteca escolar al entorno y estableciendo redes de colaboración con otras bibliotecas.
• El uso de las tecnologías de la información y comunicación al servicio de la biblioteca esccolar (bibliotecas virtuales, acceso al catálogo, formación, etc.)"

O prazo de presentación de solicitudes remata o 15 de xuño.

O 12 de maio celébrase o Día das Matemáticas. Desde a Biblioteca do IES Auga la Laxe, achégannos unha interesante selección de títulos relacionados con esta materia.

• Guía de lectura: Matemáticas na Biblioteca (Bach.)
• Guía de lectura: Matemáticas na Biblioteca (ESO)

A páxina da FESPM (Federación Española de Sociedades de Profesores de Matemáticas) inclúe, entre outros recursos, varias actividades específicas para este día, que son todos os do ano; entre elas, unha conferencia sobre a cidade e as matemáticas do profesor Jose María Sorando.

Coma os anos anteriores, pero esta vez en formato Pdf, edítase una caderniño informativo cunha relación dos centros integrados neste curso 2008/2009 no Plan de mellora de bibliotecas escolares, así como unha exhaustiva relación de recursos bibliográficos e electrónicos de interese para o profesorado dos equipos das bibliotecas escolares. Complétase o caderno con informacións referidas ao modelo de biblioteca escolar, os proxectos lectores de centro, o programa de fomento da lectura Hora de ler, etc.

• Caderno informativo 2008/2009

A responsable da biblioteca escolar do IES de Ames informa dunha exposición realizada no centro co gallo da celebración do Día do Libro. Acompaña a esta exposición unha guía de lectura: Libros sobre libros.

Por outra parte, no blogue do IES Fernando Esquío, de Neda, hai acceso a unha interesante exposición sobre a Historia do Libro, que tamén se pode visitar nestes días. Aquí, unhas fotografías da exposición que, con absoluta xenerosidade, a biblioteca oferta en préstamo a outros centros a través do seu blogue.

Noraboa aos equipos de ámbolos dous centros polas súas iniciativas.