Grazas ao Equipo Tics-Biblioteca do IES Sánchez Cantón, de Pontevedra (un dos centros que levan tempo integrando de forma admirable as tecnoloxías da comunicación e da información en toda a actividade xenerada ou apoiada desde a biblioteca escolar), temos acceso a unha presentación sobre o papel das bibliotecas escolares nos centros educativos, e as súas posibilidades. A partir dos carteis que a consellería publicou nos tres últimos anos, co gallo do mes de outubro, mes da biblioteca escolar, con ilustracións de Manuel Lariño, Miguelanxo Prado e Mariña Seoane, respectivamente, a compañeira Charo Sánchez, co resto do seu equipo, ofrécenos esta atractiva ferramenta sobre as oportunidades da biblioteca escolar. Porque hai unha ducia de motivos para que as bibliotecas escolares sexan, dunha vez por todas, contempladas como eses recursos imprescindibles para un ensino de calidade na sociedade actual. Grazas por compartilo!

No Portal Educativo aparece hoxe publicada información relativa ao estudo estatístico que se vai levar a cabo en todas as comunidades autónomas, Galicia incluída, sobre a situación actual das bibliotecas escolares. O estudo está incluído no Plan Estatístico Nacional. Esta información fíxose chegar tamén a todos os centros implicados, vía correo electrónico. Deberán cubrir o formulario pertinente todos os centros de titularidade pública ou privada que impartan durante o curso 2010/2011 algunha das seguintes ensinanzas: Educación Primaria, Educación Especial (específica), Educación Secundaria Obrigatoria, Bacharelato (reximes ordinario, adulto presencial e a distancia), Ciclos Formativos de F.P. de Grao Medio e/ou Grao Superior, Programas de Cualificación Profesional Inicial, e enisnanzas de sistemas educativos estranxeiros impartidas en centros autorizados polas Administracións Educativas.

Para a recollida de información os centros deberán acceder a un formulario vía web. Toda a información está recollida na carta do Director Xeral de Centros e Recursos Humanos, nas instrucións e no manual metodolóxico. O prazo para cubrir o formulario remata o día 15 de novembro.

ACCESO A TODA A INFORMACIÓN

Seguindo a dinámica iniciada en 2008, a Consellería de Educación difunde un cartel a comezos de outubro (que chegará aos centros nestes días), co fin de lembrar as posibilidades da biblioteca escolar, e apoiar a visibilidade do traballo que o profesorado dos centros vén realizando para facer útiles estes importantes recursos educativos. Manuel Lariño e Miguelanxo Prado puxeran imaxe aos carteis anteriores. Nesta ocasión é Marina Seoane quen aceptou o reto de ilustrar o lema proposto, unha ilustradora nacida en Madrid pero asentada xa hai tempo en Galicia, membro de AGPI (Asociación Galega de Profesionais da Ilustración). Pódese acceder ao seu blogue e coñecer algo máis da súa obra.

A biblioteca escolar, entendida como un espazo educativo pleno de oportunidades para a formación persoal e académica, pleno de posibilidades para a actuación docente; un lugar no que soñar e viaxar, un lugar presencial dende o que achegarse a mundos virtuais. Esa capacidade de estar presente no centro é a que facilita o achegamento de toda a comunidade educativa aos recursos, a que fai posible o encontro entre iguais pero tamén entre persoas distintas. Un lugar para o traballo, para o desenvolvemento desas competencias básicas indispensables para a vida persoal, académica e social. Un espazo, tamén, para a búsqueda e o achádego, para facerse preguntas e atopar respostas.   CARTEL

Un ano máis, a IASL (International Association of School Librarianship) difunde un cartel e un lema para poñer en valor, no mes de outubro dunha forma intensiva, as bibliotecas escolares. Nesta ocasión, o lema (de tradución complexa) fai fincapé nos recursos que as bibliotecas escolares proporcionan ao alumnado e ao profesorado nese difícil asunto da adaptabilidade, da capacidade de enfrontar novos desafíos, novos retos; de enfrontar con éxito a diversidade individual e a pluralidade e complexidade que as aulas presentan.

As bibliotecas escolares o teñen todo: libros en formatos e soportes diferentes, para cubrir os intereses de lectores tamén diferentes, por idade, capacidade, situación social, afectiva, económica; materiais informativos para as distintas áreas e materias; xogos educativos; ficción e información; materiais impresos e materiais electrónicos; unha colección diversificada e axeitada ao alumnado do centro, pero tamén útil para as familias e o profesorado, cada quen no seu labor e na súa función para cos rapaces e rapazas. As bibliotecas escolares dispoñen dun material único para que cada quen atope un espazo persoal de crecemento: os textos literarios de calidade, os álbumes, as novelas gráficas, os clásicos, os contos tradicionais, a poesía, os textos teatrais, a música, o cine... 

CARTEL IASL

A Consellería de Educación, a través da Dirección Xeral de Centros e Recursos Humanos, publica hoxe no Portal Educativo a convocatoria do I Concurso de Lectura en voz alta, "LER E ESCOITAR", destinado ao alumnado de 3º Ciclo de Primaria e 1º Ciclo de ESO. O concurso terá unha primeira fase no centro e unha fase autonómica, da que sairán os finalistas da fase última do concurso que se resolverá nun acto de lectura pública. O concurso contempla as modalidades individual e de grupo. Haberá premios para as lectores e os lectores e para os centros de procedencia.

TEXTO DA CONVOCATORIA

CARTEL

Os días 29 e 30 de outubro celebraranse en Santiago de Compostela (Palacio de Congresos) os III Encontros de Bibliotecas Escolares de Galicia. O lema desta cita será VARIACIÓNS SOBRE A LECTURA, e será unha oportunidade para a difusión de experiencias que se están a levar a cabo en centros escolares galegos (algún tamén de fóra de Galicia), arredor desta cuestión (a lectura),  que aúna tantas vontades e merece tanta atención en tempos de mudanzas tecnolóxicas e, ao dicir de algúns expertos, de paradigma na cultura escrita e na forma de ler e de escribir. Será un punto de encontro do gran colectivo galego das bibliotecas escolares para seguir ampliando as posibilidades de colaboración. O prazo de inscrición remata o 24 de setembro.  Pre-programa

O DOG do 14 de setembro publica a Orde de resolución do Plan de mellora de bibliotecas escolares para o curso 2010/2011. Intégranse 79 centros novos. En total son 374 as bibliotecas que conforman esta Rede de bibliotecas escolares de Galicia.

En poucos días as bibliotecas escolares comezarán a estar a pleno rendemento (algunhas non deixaron de estar presentes nas vacacións a través do seu blogue e mediante o préstamo para o verán). Os libros comezarán a camiñar das mans das nenas e dos nenos para ver mundo e encherse de vida. Para os máis pequenos póñense a disposición estas "bolsas de biblioteca", destinadas a protexelos e facilitar esa "viaxe". Os centros con alumnado de ensino infantil que o desexen poden solicitalas mediante un correo electrónico (dende o enderezo oficial do centro), detallando o código e o  nº de bolsas necesarias,  ao seguinte enderezo: bibliotecasescolares@edu.xunta.es

Serviranse ata agotar existencias por orde de chegada da solicitude e só para o alumnado de educación infantil. 

O Portal Educativo publica no día de hoxe, 1 de setembro, a convocatoria da Dirección Xeral de Centros e Recursos Humanos, no contexto das iniciativas destinadas ao fomento da lectura, pola que se incentiva o funcionamento de Clubs de Lectura en centros públicos que acollan alumnado de educación secundaria, bacharelato, formación profesional e ensinanzas de réxime especial, para o curso 2010/2011. A data final para a presentación de solicitudes é o 30 de outubro.

Texto da convocatoria e anexo de solicitude.

Unha das funcións da biblioteca escolar é a de orientar na selección de lecturas. Son cada vez máis as bibliotecas que elaboran guías de lectura, recomendacións, seleccións temáticas ou por nivel de idade... co fin de axudar ao alumnado e ás familias a escoller entre o moito que hai publicado, e acertar á hora de elixir lecturas de calidade, variadas e axeitadas segundo a idade lectora e os intereses de cada quen. Velaquí algunhas destes seleccións de lectura para o verán:

Publicouse no día de hoxe (15 de xullo de 2010), no Portal Educativo da Consellería de Educación e Ordenación Universitaria, a resolución provisional da convocatoria do Plan de mellora de bibliotecas escolares, segundo orde de 23 de abril de 2010 (DOG 7/05/10), coa relación de centros que se incorporan a este programa para o curso 2010/2011.

Acceso á publicación no Portal Educativo

Recentemente coñeceuse o resultado a nivel estatal da avaliación diagnóstica dos nenos e nenas de 4º de primaria. En relación á competencia lingüística constatábase a influencia dalgunhas variables nos bos resultados neste ámbito: a presenza de libros na casa, por exemplo. Así na páxina 125 do estudo pódese ler: "La puntuación media obtenida por los alumnos en las cuatro competencias correlaciona intensamente con la variable "número de libros en casa". Cuanto mayor es el número de libros que el alumnado tiene en su casa, más alta es la puntuación media que obtiene". Un IES da provincia de Ourense, nun interesante estudo sobre a situación da lectura na súa comunidade educativa constata a escasa presenza de libros nas casas do alumnado. Tamén resulta inquietante o gráfico referido ao hábito de lectura nas familias. Á vez, vese a importancia da biblioteca escolar como instrumento de acceso á cultura e factor de compensación social: mentres só un 4% do alumnado asegura acudir á biblioteca municipal, un 52% do mesmo acude á biblioteca do seu centro. 

Rematado o curso 2009/2010, chega o tempo de racapitular e recoller na memoria final do curso a realidade da biblioteca escolar e as súas achegas á innovación e á mellora da calidade do ensino. Entresacamos da memoria dun IES de Pontevedra, integrado no Plan de mellora de bibliotecas escolares, a seguinte valoración ao avaliar a consecución de obxectivos para este curso recen acabado:

"Obxectivo: facilitar o traballo interdisciplinar: Tamén neste aspecto nos sentimos satisfeitos non só pola acollida das nosas propostas neste sentido -Viaxamos, Xeografía do Courel, Repintamos a Seoane, Ilustramos...--, senón tamén porque moitos compañeir@s romperon o esquema de materia pechada e presenza absolutista do profesor ou profesora ao entender que os rapaces e rapazas aproveitan moito máis e desenvolven a súa capacidade de relación cando se rompe o illamento e a unidireccionalidade. Moitos departamentos colaboraron e traballaron conxuntamente para sacar adiante algunhas das actividades programadas, suxeriron ideas, facilitaron materiais, e un longo etc. (...) houbo moito traballo colaborarivo."

O venres 11 de xuño reuníronse en Santiago de Compostela, convocados pola Consellería de Educación, as coordinadoras e coordinadores dos Clubs de Lectura en centros de ensino secundario, ao abeiro da convocatoria de axudas para incentivar clubs de lectura nestes centros. Esta Xornada dos Clubs de Lectura 2010 está incluída no plan anual de formación do profesorado.

Pódese acceder aos materiais relacionados con esta actividade de formación neste enlace (entrar como convidado)

Máis información sobre os clubs de lectura, en Ler en mancomún

Son xa máis de cento sesenta as fiestras abertas ás bibliotecas escolares galegas, blogues que serven para a difusión da enorme actividade que xeneran estes espazos educativos e a diversidade de programas e iniciativas dos centros aos que apoian cos seus recursos. Velaquí os cinco últimos blogues dos que temos noticia e que xa están subidos á sección correspondente nesta páxina: PRIMARIA ou SECUNDARIA:

• Bibliorratoxalleiro, do CEIP Barrié de la Maza (Santa Comba, A Coruña)
• Afonsa le e conta, do IES Fontem Albei (A Fonsagrada, Lugo)
• O Tobo do Ribeiriño, do IES do Ribeiro (Ribadavia, Ourense)
• A beira das palabras, do IES Vilalonga (Sanxenxo, Pontevedra)
• Pontenabiblio, do IES de Ponte Caldelas (Ponte Caldelas, Pontevedra)

O pasado 28 de maio, o Ministerio de Educación fixo entrega en Fraga (Huesca) dos Premios Nacionais de Boas Prácticas na dinamización e innovación das bibliotecas escolares, correspondente ao ano 2009.

Foron cinco centros galegos os que recibiron galardón: CEIPR Frian-Teis (Vigo), CRA Mestre Manuel Garcés (Toiño), CEIP A Pedra (Bueu), IES Sanxenxo (Sanxenxo) e IES de Catabois (Ferrol). No blogue da biblioteca do CEIP Frian-Teis pódese ler a crónica deste acto. Parabéns ás comunidades educativas destes centros!

O día 11 de xuño, en Santiago de Compostela, a Consellería de Educación reúne aos profesores e profesoras que coordinan os Clubs de Lectura en centros de ensino secundario e de ensinanzas de réxime especial (escolas de idiomas, conservatorios...). Será ocasión para avanzar na formación deste colectivo e, tamén, oportunidade para a reflexión conxunta, o intercambio de experiencias e o establecemento de ámbitos de colaboración entre clubs de lectura de distintos centros, que xa se están a producir nalgúns casos.

Máis información, no blogue Ler en mancomún, dedicado aos Clubs de Lectura.

O DOG de hoxe, 7 de maio, publica a orde de 23 de abril de 2010 pola que se convoca o Plan de mellora de bibliotecas escolares en centros públicos non universitarios de titularidade da Consellería de Educación e Ordenación Universitaria, para o curso 2010/2011. O mesmo que en anos anteriores, os 299 centros que xa están integrados no PLAMBE deben confirmar a súa vontade de continuidade e remitir a documentación requerida, quedando supeditada esta continuidade á valoración da memoria final do presente curso. Incorporaranse 75 centros novos (número que poderá incrementarse en función das baixas  ou renuncias). As contías destinadas a esta acción suman un total de 1.210.500€, estando cofinanciada pola Consellería de Educación e o Ministerio de Educación, en virtude da Adenda asinada en 2009 ao Convenio de colaboración para a mellora das bibliotecas escolares.  Recoméndase unha lectura pausada e detallada da orde de convocatoria. O prazo final para a presentación de solicitudes é o 7 de xuño.

Acceso aos impresos de solicitude en formato electrónico

Andan os versos de Uxío Novoneyra nos beizos da rapazada, pendurando dos muros e das fiestras... enchendo espazos virtuais e reais dos centros educativos galegos. Comezara xa en xaneiro, cando o CPI Luís Díaz Moreno, de Baralla (Lugo) difundira o seu fermoso calendario do ano Novoneyra. Posteriormente foron chegando propostas de traballo e materiais moi diversos sobre a obra de Uxío Novoneyra e, a partir dela, actividades para o tratamento de distintos contidos curriculares e, ao tempo, formación das competencias no uso, tratamento e produción de información (ALFIN). As bibliotecas escolares apoiando os programas e proxectos do centro (entre eles, o Proxecto lingüístico), unha das súas principais funcións. A título de exemplo, pódense consultar as seguintes:

O CEIP A Lama (A Lama, Pontevedra) estrea biblioteca: una espazo ben digno para o encontro coa Palabra, coa cultura impresa e a cultura dixital; un lugar fermoso onde aprender con alegría e asomarse ao mundo dos saberes con entusiasmo e ganas de compartir. O equipo de biblioteca amosa un coidado exquisito na ambientación e, de seguro, ler nesa biblioteca sós ou en compañía, para aventurarse nos mundos de ficción ou en mundos de coñecemento, debe ser unha experiencia grata e educadora. Parabéns á comunidade educativa. Máis información e máis imaxes no seu blogue: O recanto de Leo.

O mes de abril foi mes de inauguracións de bibliotecas: O CEIP Ría de Vigo (Vigo, Pontevedra), o IES Porto do Son (Porto do Son, A Coruña), CPI dos Dices-Rois (Rois, A Coruña), IES Ribeira do Louro (Porriño, Pontevedra), CEIP Souto-Donas (Gondomar, Pontevedra).

O BOE do 4 de maio publica a resolución da Secretaría de Estado de Educación pola que se convoca o concurso nacional de boas prácticas para a dinamización das bibliotecas dos centros escolares para o ano 2010. Pódense presentar todos os centros educativos sostidos con fondos públicos que impartan ensinanzas reguladas na LOE e que teñan desenvolvido accións de dinamización e innovación da súa biblioteca. O prazo para a presentación de memorias e documentación remata o 10 de xuño. A inscrición debe realizarse por vía telemática no enderezo:

http://www.educacion.es/horizontales/ministerio/premios/centros-educativos.html

Rematado o mes de abril, comeza o maio das letras, o maio de Novoneyra... pero aínda se escoitan os ecos das mil e unha actividades levadas a cabo nas bibliotecas escolares galegas co gallo do Día Munidal do Libro, a festa da palabra que pasou coma unha marea, empreñando a Terra de futuro. Velaquí só unha breve mostra:

O 23 de abril celébrase o Día Mundial do Libro e do Dereito de Autor, a instancias da UNESCO, retomando así unha vella celebración catalana. Lemos na declaración de Irina Bukova, directora xeral deste organismo internacional: "Os libros son á vez obras de arte e ciencia, e vectores de ideas. Plasman de maneira magnífica as diversidades creadoras. Conducen ao coñecemento universal e participan no diálogo entre culturas. Son instrumentos de paz".

O escritor Juan Mata, profesor da Universidade de Granada e voz particularmente lúcida no ámbito do fomento da lectura, estivo connosco nos Encontros do Plan de mellora de bibliotecas escolares 09/10, o pasado xoves, 15 de abril. A súa excelente conferencia estará accesible nesta páxina proximamente.

Co gallo da celebración do Día Munidal do Libro e do Dereito de Autor - 2010, Ano do Libro e da Lectura de Galicia, o autor agasallou ás Bibliotecas Escolares de Galicia cun texto sobre o papel do lector á hora de transmitir ou contaxiar o gusto pola lectura, o papel da persoa mediadora neste ámbito tan apaixoante, e tan confuso ás veces, do fomento da lectura entre os máis novos. Con este fermoso texto publícase un marcapáxinas dedicado ao profesorado que tanto e tan ben está a facer desde as bibliotecas escolares e desde as aulas. Agradecemos a Juan Mata este agasallo e convidamos á súa lectura e difusión.