PROGRAMACIÓN 2013-2014

Departamento de Música PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA CURSO 2013-2014 CPI San Sadurniño Setembro 2013 1. Introducción e contextualización da programación. A través da educación musical, inténtase completar unha educación integral do alumnado a través do coñecemento do feito musical como manifestación artística, cultural e histórica, así como ó afianzamento dunha postura aberta, reflexiva e crítica ante a creación e a difusión da música na nosa sociedade, facendo especial fincapé no papel das novas tecnoloxías da información e da comunicación. De forma non menos importante a música potencia a sensibilidade, o desenrolo personal e social e diversos tipos de intelixencias dentro das intelixencias múltiples acuñadas por Gardner. Adaptando as prescripcións básicas do currículo (Decreto 133/2007 do 5 de xullo polo que se regulan as ensinanzas da Educación Secundaria Obligatoria para a Comunidade autónoma de Galicia) ás características propias do alumnado do centro e ó contexto donde se desenvolve o proceso de ensinanza-aprendizaxe, realízase a presente programación. Neste caso o centro é un CPI situado nunha zona rural preto de Ferrol que conta cuns 18 alumnos por aula aproximadamente. A maioría son galegofalantes e cun nivel social medio-baixo. Hai moi poucos extranxeiros e contamos con diversas medidas para atender á diversidade de situacións que poden presentar ó transcurso do curso. Dita programación é unha continuación do ensino musical de Primaria, afondando nos coñecementos, capacidades e actitudes da primeira etapa. Do mesmo xeito está diseñada de acordo coas características psicolóxicas, cognitivas e sociais do alumnnadoa. Desta maneira trabállanse os conceptos teóricos partindo sempre de actividades prácticas e fomentando a participación, a creatividade e o afán de superación do alumnado. O Departamento de Música conta neste curso académico con dúas persoas, Daniel Diez Correa e Clara Goás Vargas, sendo ésta última a Xefa do Departamento . As horas de docencia do Departamento, repártense do seguinte xeito: Materia Curso Número de horas semanais Total horas Música 2º ESO 2 4 Música 3º ESO 2 4 Música 4º ESO 3 6 En total o Departamento conta con 14 horas semanais de docencia. Os cursos 2º e 3º son impartidos por Clara pola importancia nestas etapas tempranas de máis plasticidade dunha educación musical baseada na práctica vocal, instrumental, de movemento e creación. O 4º curso no cal se desenvolverá un proxecto de grande complexidade será impartido conxuntamente por Daniel e Clara. 2. Contribución da materia ao logro das competencias básicas O Decreto 133/2007 fai especial fincapé na formación integral do alumnado, non só na necesidade de que adquiran unha serie de coñecementos teóricos senón que, ao mesmo tempo, aprendan unhas habilidades que lles permitan aplicar eses coñecementos na vida diaria. De xeito explícito fai referencia a oito competencias que constitúen a formación básica de todo alumno, e que precisan ser traballadas desde calquera materia: o Comunicación lingüística o Matemática o Coñecemento e interacción co mundo físico o Dixital e do tratamento da información o Social e cidadá o Cultural e artística o Aprender a aprender o Autonomía e iniciativa persoal A música é unha materia que polo que comporta tanto a nivel físico como psicolóxico ou emocional ten un gran interese á hora de adquirir competencias básicas de cara a un desenvolvemento integral do individuo para unha vida satisfactoria e positiva para a sociedade. As súas aportacións son as seguintes: Competencia en comunicación lingüística: Na maioría das actividades que se desenvolven a expresión e a comprensión vocal e escrita son básicas. Pero o máis importante é que a música constitúe unha nova lingüaxe que posúe símbolos propios que o alumnado aprende, tendo cada vez unha maior capacidade para a comprensión simbólica e as regras rixen os diversos tipos de situacións comunicativas. Competencia matemática: Asimesmo a música contribúe á aprendizaxe de conceptos matemáticos ó traballar a distancia de tonos e semitonos das diferentes escalas, os intervalos ou distancia entre as notas, o sistema temperado, os acordes, a proporción entre as figuras, o compás no ámbito da linguaxe musical, ou ben a través da organización temporal e espacial na interpretación instrumental e na danza. Competencia no coñecemento e a interacción co mundo físico: Realízase con esta materia unha introducción ó mundo físico ó estudiar o son, as vibracións, a frecuencia e aplicalo á comprensión das cualidades básicas dos sons e ó funcionamento dos instrumentos. Dende outro punto de vista trabállase a saúde e a comprensión do funcionamento do corpo humano a través de actividades prácticas como son o canto e a preparación para o canto (relaxación, respiración, vocalización, resonadores do corpo...), a práctica instrumental, e sobre todo o movemento e a danza. Tratamento da información e competencia dixital: Cada vez máis os instrumentos tradicionais van perdendo espacio no mundo musical. Dito espacio é ocupado pola música composta a través de medios tecnolóxicos. Outros países europeos xa levan anos traballando este tema. Agora por fín en España co novo currículo dalle unha especial importancia ó uso das tecnoloxías á hora de escoitar e interpretar música, de modo que a aportación a esta competencia é obvia. O que se trata é de evitar a analfabetización dixital e crear usuarios de novas tecnoloxías críticos coa avalancha de posibilidades e información que supoñen. Competencia social e cidadá: Unha vez máis a música é unha ferramenta extraordinaria para acadar habilidades e coñecementos indispensables para adquirir competencias sociais e cidadás. O feito de ter que acatar normas para a interpretación provoca unha maior responsabilidade no alumnado. O tipo de actividades que se realizan (bailes, interpretación vocal e instrumental...) acercan ó alumnado ó mundo dos adultos pola maior proximidade coa profesora. Ademáis o traballo en grupo e a organización de actividades provoca a adquisición de habilidades sociais. Tanto a través do traballo en grupo, como das activiades de interpretación os rapaces e rapazas aprenden a respetar e valorar as capacidades, limitacións e o traballo propio e do resto dos compañeiros. Por outra banda o estudio da música e as súas funcións a través das distintas épocas históricas permite coñecer a evolución das sociedades e os sistemas políticos. A todo isto é preciso engadirlle a análise crítica dos medios de comunicación e as novas tecnoloxías en relación ós valores que transmiten na sociedade actual. Competencia cultural e artística: O estudio da música permite comprender e coñecer as manifestación da propia cultura ou doutras culturas, favorecendo o aprecio e o coidado do noso patrimonio, así como, o respeto a todas as culturas. Tamén favorece o desenrolo da creatividade, o pensamento converxente e diverxente, a capacidade de expresión e comprensión e a sensibilidade e sentir estético. Competencia para aprender a aprender: A través da análise de partituras e comentarios de texto así como dos traballos de investigación potencianse as capacidades e destrezas fundamentais para a aprendizaxe guiada e autónoma como a atención, a concentración e a memoria, á vez que desenvolve o sentido da orde e da análise. Autonomía e iniciativa personal: Colabora ao desenvolvemento desta competencia mediante o traballo colaborativo e a habilidade para planificar e xestionar proxectos. A interpretación e a composición son dous exemplos deste tipo de actividades. Por outra banda, desenvólvense capacidades e habilidades tales como a perseveranza, a responsabilidade, a autocrítica e a autoestima. 3. Obxectivos - Utilizar a voz, o corpo, obxectos, instrumentos e dispositivos electrónicos para expresar ideas e sentimentos, enriquecendo as propias posibilidades de comunicación e respectando outras formas distintas de expresión. - Desenvolver e aplicar diversas habilidades e técnicas que posibiliten a creación, a interpretación vocal e a instrumental, o movemento e a danza, tanto de forma individual como en grupo. - Escoitar unha ampla variedade de obras, de distintos estilos, xéneros, tendencias e culturas musicais, apreciando o seu valor como fonte de coñecemento, enriquecemento intercultural e gozo persoal, interesándose por ampliar e diversificar as preferencias musicais propias. - Recoñecer as características de diferentes obras musicais como exemplos da creación artística e do patrimonio cultural, recoñecendo as súas intencións e funcións e aplicando a terminoloxía apropiada para describilas e valoralas criticamente. - Utilizar de forma autónoma diversas fontes de información –medios audiovisuais, internet, textos, partituras e outros recursos gráficos- para o coñecemento e gozo da música. - Coñecer e utilizar diferentes medios audiovisuais e tecnoloxías da información e da comunicación como recursos para a producción musical, valorando a súa contribución ás distintas actividades musicais e a aprendizaxe autónoma da música. - Participar na organización e realización de actividades musicais desenvolvidas nos diferentes contextos, con respecto e disposición para superar estereotipos e prexuízos, tomando conciencia, como membro dun grupo, do enriquecemento que se produce coas contribucións dos demais. - Comprender e valorar as relacións entre a linguaxe musical e outras linguaxes e ámbitos de coñecemento, así como a función e o significado da música en diferentes producións artísticas e audiovisuais e nos medios de comunicación. - Elaborar xuízos e criterios persoais, mediante unha análise crítica dos diferentes usos sociais da música, sexa cal sexa a súa orixe, aplicándoos con autonomía e iniciativa a situacións cotiás e valorando a contribución que a música pode facer á vida persoal e a da comunidade. - Valorar o silencio e o son como fenómenos naturais e como elementos musicais, tomando conciencia da súa función como parte integral do ambiente e utilizando coñecementos da ecoloxía acústica para aproximarse a paisaxes sonoras de diferentes épocas e espazos para combater a polución sonora. 4. Contidos: 4.1 Contidos de 2º e 3º de ESO: Bloque 1 : A escoita. - Utilización dos recursos necesaios para a comprensión da música escoitada. - Elementos que interveñen na construción dunha obra musical: melodía, ritmo, harmonía, timbre, textura, forma, tempo, dinámica, etc. - Identificación dos elementos da música e das súas características na audición e na análise de obras musicais. - Clasificación e discriminación auditiva dos distintos tipos de voces e instrumentos e das distintas agrupacións vocais e instrumentais. - Audición, análise elemental e apreciación crítica de obras vocais e instrumentais de distintos estilos, xéneros, tendencias e culturas musicais, incluíndo as interpretacións e composicións realizadas na aula. Interese por coñecer música con distintas características e por ampliar as propias preferencias musicais. - A música en vivo: concertos e outras manifestacións musicais, da propia cultura musical e doutras. Interese por desenvolver hábitos positivos e de respecto aos demais durante a escoita. - Aplicación de estratexias de atención, audición interior, memoria comprensiva e anticipación durante a interpretación e creación musical. - Valoración de audición como forma de comunicación e como forma de coñecemento e enriquecemento cultural. Bloque 2: Interpretación: - As características da voz e da palabra como medios de expresión musical. Habilidades técnicas e interpretativas, exploración e descubrimento das posibilidades da voz como medio de expresión musical. - Os intrumentos e o corpo como medios de expresión musical: características xenéricas e formais. - Agrupacións vocais e intrumentais na música de diferentes xéneros, estilos e culturas. A interpretación individual e en grupo. - Practica de pezas musicais aprendidas a través da memorización e da lectura de partituras. - As grafías e outras formas de notación musical, convencionais e propias, empregadas como expresión musical. - Experimentación e práctica das distintas técnicas do movemento e da danza.Expresión dos contidos musicais - Coñecemento e emprego das tecnoloxías da información na interpretación e gravación de pezas musicais a través do corpo e do movemento e a interpretación dun repertorio variado de danzas. - Coñecemento e emprego das tecnoloxías da información na interpretación e gravación de pezas musicais. - Práctica da relaxación, a respiración, a articulación, a resonancia e a entonación. - Exploración das posibilidades de diversas fontes sonoras e práctica de habilidades técnicas para a interpretación. - Práctica das pautas básicas da interpretación: silencio, atneción á directora e a outros intérpretes, audición interior, memoria e adecuación ao conxunto. - Aceptación e cumprimento das normas que rexen a interpretación en grupo e a aportación de ideas musicais que contribúan ao perfeccionamento da tarefa común. - Aceptación e predisposición para mellorar as capacidades técnicas e interpretativas propias e respecto ante outras formas de expresión. Bloque 3: Creación: - A improvisación, a elaboración de arranxos e a composición como recursos para a creación musical en todas as súas vertentes; elaboración de arranxos de cancións e pezas instrumentais, con acompañamentos sinxelos e a selección de distintos tipos de organización musical. - Composición individual ou en grupo de cancións e pezas instrumentais para distintas agrupacións a partir da combinación de elementos e recursos presentados no contexto das diferentes actividades que se realizan na aula. - Sonorización de representación dramáticas, actividades de expresión corporal e danza, e imaxes fixas e en movemento na realización de produccións audiovisuais. - Fomento da sensibilidade estética, desenvolvida a través da comprensión e interiorización da música. - Emprego e coñecemento dos recursos necesarios para a conservación e a difusión das creacións musicais propias e alleas. - Utilización das tecnoloxías da información nos procesos de creación musical. Bloque 4: Contextos musicais: - Recoñecemento e localización nas coordenadas espacio-temporais das manifestacións musicais máis significativas do patrimonio musical occidental e doutras culturas. - A pluralidade de estilos na música actual. Características culturais, artísticas e formais. - A música ó servicio doutras linguaxes: corporal, teatral, cinematográfica, radiofónica ou publicitaria. Análise da música empregada en diferentes tipos de espectáculos e produccións audiovisuais. - Utilización de diversas fontes de información para indagar sobre instrumentos, compositores e compositoras, concertos e producións musicais en vivo e gravadas da música occidental e doutras culturas. - O son e a música nos medios audiovisuais e nas tecnoloxías da información e a comunicación. Valoración dos recursos tecnolóxicos como instrumentos para o coñecemento e gozo da música. - Sensibilidade e actitude crítica ante o consumo indiscriminado de música e a contaminación sonora. 4.2 Contidos 4º ESO: Bloque 1: Audición e referentes musicais: - A música como un elemento constante na vida das persoas, a audición de música na vida cotidiá, nos espectáculos e nos medios audiovisuais. Reflexión sobre esa presencia incesante nas nosas vidas e necesidade do silencio. - Audición, recoñecemento, análise e comparación de músicas de diferentes xéneros, estilos e culturas. - Utilización de distintas fontes de información para obter referencias sobre músicas de diferentes épocas e culturas, incluídas as actuais e sobre a oferta de concertos e outras manifestacións musicais tanto en vivo como divulgadas a través dos medios de comunicación. - A música nos medios de comunicación. Factores que inflúen nas preferencias e as modas musicais. - A crítica como medio de información e valoración do feito musical. Análise de críticas musicais e uso dun vocabulario adecuado para a elaboración de críticas orais e escritas sobre a música escoitada. - A edición, a comercialización e a difusión da música. Novas modalidades de distribución da música e as súas consecuencias para os profesionais da música e a industria da música. - Interese, respecto e curiosidade pola diversidade de propostas musicais, asi como polos gustos musicais doutras persoas. - Rigor na utilización dun vocabulario adecuado para describir a música. Bloque 2: Interpretación e creación. - Práctica e aplicación de habilidades técnicas en grao crecente de complexidade e concertación coas outras partes do conxunto na interpretación vocal instrumental e no movemento e na danza. - Interpretación vocal e instrumental de pezas aprendidas de oído e/ou mediante a lectura de partituras con diversos tipos de notación. - Utilización de diferentes técnicas, recursos e procedementos compositivos na improvisación, a elaboración e arranxos e a elaboración de pezas musicais. - Planificación, ensaio, interpretación, dirección e avaliación de espectáculos musicais na aula e noutros espazos e contextos. - Ámbitos profesionais da música. Identificación e descrición das distintas facetas e especialidades no traballo dos músicos. - Perseveranza na práctica de habilidades técnicas que permitan mellorar a interpretación individual e en grupo, e a creación musical. - Interese por coñecer as posibilidades que ofrece a música no ámbito persoal e profesional. Bloque 3: Música e tecnoloxías. - O papel das tecnoloxías na música. Reflexión que na música tivo a posibilidade de gravar o son e a aparición dos ordenadores. - Transformación de valores, hábitos, consumo e gusto musical como consecuencia dos avances tecnolóxicos nas últimas décadas. - Utilización de dispositivos electrónicos, recursos da internet e software musical de distintas características para o adestramento auditivo, a escoita, a interpretación e a creación. - Aplicación de diferentes técnicas de gravación, analóxica e dixital, para rexistrar as creacións propias, as interpretacións realizadas no contexto da aula e outras mensaxes musicais. - Sonorización de imaxes fixas e en movemento mediante a selección de músicas preexistentes ou a creación de bandas sonoras orixinais.  Valoración crítica da utilización dos medios audiovisuais e as tecnoloxías da información e a comunicación como recursos para a creación, a interpretación, o rexistro e a difusión de producións sonoras e audiovisuais. 5. Criterios de avaliación en relación coas competencias básicas: Os criterios de avaliación servirán para a través dunha avaliación cualitativa, establecer unha medida cuantitativa, xa que por lei deberá ir reflexada de forma numérica nos documentos de avaliación. Á súa vez de forma ponderada, esta avaliación numérica determinará o grao de consecución das competencias básicas, tendo máis peso esta área na competencia cultural e artística sobre todo, aínda que tamén facendo media co resto nalgunhas xerais como aprender a aprender, autonomía e iniciativa persoal e con menor peso nalgunhas outras. 5.1 Criterios de avaliación 2º e 3º ESO 1. Recoñecer auditivamente e determinar a época e a cultura musical á que pertencen distintas pezas escoitadas con anterioridade na aula. 2. Identificar e analizar os componentes básicos dunha obra musical, empregando a linguaxe musical coñecida a través do traballo na aula. 3. Ser quen de comunicar axeitadamente e con rigor valoracións persoais sobre as distintas manifestacións musicais coñecidas con anterioridade na aula. 4. Utilizar axeitadamente as tecnoloxías do coñecemento á hora de crear ou escoitar unha peza musical. 5. Coñecer cómo se desenvolve a interpretación en grupo, ben sexa instrumental, vocal ou de movemento. 6. Elaborar axeitadamente un pequeño arranxo musical. 7. Ler axeitadamente as grafías musicais con que se escribe unha obra musical. 5.3 Criterios de avaliación 4º ESO: - Explicar algunha das funcións que cumpre a música na vida das persoas e da sociedade. - Analizar diferentes pezas musicais apoiándose na audición e no uso de documentos impresos como partituras, comentarios e musicogramas e describir as súas principais características. - Expoñer de forma crítica a opinión persoal respecto a distintas músicas e eventos musicais, argumentándoa en relación a información obtida en distintas fontes: libros, publicidade, programas de concertos, crítica, etc. - Ensaiar e interpretar en pequeno grupo, unha peza vocal ou instrumental ou unha coreografía aprendidas de memoria a través da audición ou observación de gravacións de audio e video ou mediante a lectura de partituras e outros recursos gráficos. - Participar activamente nalgunhas das tarefas necesarias para a celebración de actividades musicais no centro: planificación, ensaios, interpretación, difusión, etc. - Explicar os procesos básicos de creación, edición e difusión musical considerando a intervención de distintos profesionais. - Elaborar un arranxo para unha peza musical a partir da transformación de distintos parámetros (timbre, número de voces, forma, etc.)nun ficheiro MIDI utilizando un secuenciador ou un editor de partituras.  Sonorizar unha secuencia de imaxes fixas ou en movemento utilizando diferentes recursos informáticos 6. Programacións específicas para cada curso: Obxectivos, contidos criterios de avaliación, e temporalización. 2º ESO UNIDADE DIDÁCTICA 1: O SON. OBXECTIVOS: Xeral: Valorar o silencio e o son como fenómenos naturais e como elementos musicais, tomando conciencia da súa función como parte integral do ambiente e utilizando coñecementos da ecoloxía acústica para aproximarse a paisaxes sonoras de diferentes épocas e espazos para combater a polución sonora. Didácticos: - Recoñecer as cualidades do son. - Utilizar a terminoloxía precisa. - Respetar o silencio na realización das actividades. - Identificar situacións de exceso de ruído na vida cotiá. CONTIDOS: - Son, ruído e silencio. A producción, transmisión e percepción do son. - Os parámetros do son: o son como materia prima da música e o son como fenómeno físico. - Calidades do son. - Interiorización dos diferentes parámetros do son a partir de exercicios e xogos axeitados. - Realización de exercicios de apreciación e localización sonora. - Valoración do silencio como marco imprescindible para a actividade musical. TEMPORALIZACIÓN: 2 sesións ó comezo do curso. AVALIACIÓN: Criterios de avaliación: - Recoñece-los parámentros do son empregando unha linguaxe técnica apropiada ó referirse a eles. - Identificar situacións nas que se produce un uso indiscriminado do son, analizando as causas e propoñendo solucións posibles. UNIDADE DIDÁCTICA 2: A LINGUAXE DA MÚSICA. OBXECTIVOS: Xeral: Comprender e valorar as relacións entre a linguaxe musical e outras linguaxes e ámbitos de coñecemento, así como a función e o significado da música en diferentes producións artísticas e audiovisuais e nos medios de comunicación. Didácticos: - Recoñece-los elementos básicos da linguaxe musical. - Utiliza-la terminoloxía adecuada. - Participar de forma activa e interesada nas actividades. CONTIDOS: - Representación gráfica da música. - Elementos básicos da linguaxe musical e a súa función: a escritura musical: pentagrama, claves, notas e figuras. As alteracións. Introducción á lectura na clave de fa en cuarta, empregando instrumental escolar axeitado. - Afondamento, a través da práctica no coñecemento da linguaxe musical. - Audición, interpretación e recoñecemento dos elementos coñecidos da linguaxe musical. - Lectura musical directa na interpretación vocal e instrumental, tanto individualmente como en formacións diversas (vocais, instrumentais) con ou sen movemento asociado. - Aceptación e cumprimento das normas básicas ante a práctica musical e a audición. TEMPORALIZACIÓN: 10 sesións a continuación da unidade anterior. AVALIACIÓN: Criterios de avaliación: 1. Ser quen de comunicar axeitadamente e con rigor valoracións persoais sobre as distintas manifestacións musicais coñecidas con anterioridade na aula. 2. Coñecer cómo se desenvolve a interpretación en grupo, ben sexa instrumental, vocal ou de movemento. 3. Ler axeitadamente as grafías musicais con que se escribe unha obra musical. UNIDADE DIDÁCTICA 3: INTENSIDADE E VELOCIDADE. OBXECTIVOS: Xeral: Comprender e valorar as relacións entre a linguaxe musical e outras linguaxes e ámbitos de coñecemento, así como a función e o significado da música en diferentes producións artísticas e audiovisuais e nos medios de comunicación Didácticos: - Interpretar correctamente, como membro dun grupo, a súa parte na execución adaptándose ás indicacións de tempo, carácter e matices que indique a directora. - Recoñecer diferentes elementos da música (tempo, dinámica, etc.) e empregar un vocabulario axeitado ó referirse a eles. - Relacionar os elementos básicos da linguaxe musical coa súa grafía. CONTIDOS: - Signos que afectan á intensidade e ós matices. - O tempo: signos e expresións que modifican a velocidade. - Matices: termos básicos e abreviaturas. - Afondamento, a través da práctica, no coñacemento da linguaxe musical. - Audición, interpretación e recoñecemento dos elementos coñecidos da linguaxe musical. - Aceptación e cumprimento das normas básicas ante a práctica musical e a audición. - Respecto ante as execucións dos demáis. - Valoración do silencio como marco imprescindible para a actividade musical. TEMPORALIZACIÓN: 2 sesións a continuación da unidade anterior. AVALIACIÓN: Criterios de avaliación: 1. Identificar e analizar os componentes básicos dunha obra musical, empregando a linguaxe musical coñecida a través do traballo na aula. 2. Ser quen de comunicar axeitadamente e con rigor valoracións persoais sobre as distintas manifestacións musicais coñecidas con anterioridade na aula. 3. Utilizar axeitadamente as tecnoloxías do coñecemento á hora de crear ou escoitar unha peza musical. 4. Coñecer cómo se desenvolve a interpretación en grupo, ben sexa instrumental, vocal ou de movemento. 5. Ler axeitadamente as grafías musicais con que se escribe unha obra musical UNIDADE DIDÁCTICA 4: O RITMO. OBXECTIVOS: Xeral: Utilizar a voz, o corpo, obxectos, instrumentos e dispositivos electrónicos para expresar ideas e sentimentos, enriquecendo as propias posibilidades de comunicación e respectando outras formas distintas de expresión Didácticos: - Interpretar correctamente como membro dun grupo a súa parte na execución instrumental, vocal e de movemento. - Respetar os esquemas rítmicos propostos na improvisación. - Coordinar o movemento atendendo a relacións espacio temporales. - Recoñecer os distintos elementos da música: o ritmo e componentes do ritmo. - Comprender e relacionar os elementos básicos da linguaxe musical coa súa grafía. CONTIDOS: - O ritmo: definición. - Compoñentes do ritmo: pulso, acento, ritmo e subdivisión; interiorización a partir da práctica. - O compás: práctica vocal, instrumental e de movemento sobre compases simples de ritmo binario e ternario. - Aceptación e cumprimento das normas básicas ante a práctica musical e a audición. - Respecto ante as execucións dos demáis. - Hábito no coidado e mantemento do instrumental propio ou da aula. súas capacidades. TEMPORALIZACIÓN: 5 sesións a continuación da unidade anterior en novembro AVALIACIÓN: Criterios de avaliación: 1. Ser quen de comunicar axeitadamente e con rigor valoracións persoais sobre as distintas manifestacións musicais coñecidas con anterioridade na aula. 2. Coñecer cómo se desenvolve a interpretación en grupo, ben sexa instrumental, vocal ou de movemento. 3. Ler axeitadamente as grafías musicais con que se escribe unha obra musical. UNIDADE DIDÁCTICA 5: OS INSTRUMENTOS. OBXECTIVOS: Xeral: Desenvolver e aplicar diversas habilidades e técnicas que posibiliten a creación e a interpretación instrumental, tanto de forma individual como en grupo Didácticos: - Aceptar as normas básicas de audición repectando o marco do silencio. - Interpretar correctamente como membro dun grupo ó cantar e ó tocar instrumentos. - Distinguir o timbre de distintos instrumentos. - Utilizar con propiedade o vocabulario axeitado. CONTIDOS: - Os instrumentos como medio de expresión musical: clasificación dos instrumentos orquestrais segundo a técnica de producción do son. Tipoloxía, familia, grupo e subgrupo. - Recoñecemento visual e auditivo dos instrumentos musicais orquestrais, así como dos instrumentos propios da música popular galega: posibilidades técnicas e de execución. - Agrupacións instrumentais populares de Galicia, e máis representativas do Estado español. Formacións máis características da música étnica. - Interpretación individual ou grupal, empregando o instrumental escolar, con vistas a acompañar o canto, o movemento ou a outros instrumentos, así como cara a adquisición de repertorio de obras de orixe vaiada. - Aceptación e cumprimento das normas básicas ante a práctica musical e a audición. - Repecto ante as execucións dos demáis. - Hábito no coidado e mantemento do instrumental propio ou da aula.. TEMPORALIZACIÓN: 8 sesións ó remate do 1º trimestre AVALIACIÓN: Criterios de avaliación: - Identificar e analizar os componentes básicos dunha obra musical, empregando a linguaxe musical coñecida a través do traballo na aula. - Ser quen de comunicar axeitadamente e con rigor valoracións persoais sobre as distintas manifestacións musicais coñecidas con anterioridade na aula. - Utilizar axeitadamente as tecnoloxías do coñecemento á hora de crear ou escoitar unha peza musical. - Coñecer cómo se desenvolve a interpretación en grupo, ben sexa instrumental, vocal ou de movemento. - Ler axeitadamente as grafías musicais con que se escribe unha obra musical. UNIDADE DIDÁCTICA 6: A VOZ. OBXECTIVOS: Xeral: -Utilizar a voz para expresar ideas e sentimentos, enriquecendo as propias posibilidades de comunicación e respectando outras formas distintas de expresión Didácticos: - Adaptar o canto á interpretación colectiva equilibrada. - Participar con interese, desinhibición e repecto nas actividades. - Interpretar correctamente a súa parte na execución. CONTIDOS: - A voz na música: posibilidades de comunicación e expresión. - Calidades e tipos vocais. Coñecemento e análise das formas básicas do repertorio vocal, apoiado pola audición e o seguimento de partituras e/ou outras representacións gráficas. - Agrupacións corais: tipos e repertorio. - Interpretación de cancións a capella ou con acompañamento de instrumental escolar e polifónico, con atención ós seus elementos constitutivos (ritmo, melodía, harmonía, forma) e interpretativos (fraseo e expresión). - A canción popular, con especial atención á galega de ritmo métrico e libre sobre escalas diversas. - Aceptación e cumprimento das normas básicas ante a práctica musical e a audición. - Respecto ante as execucións dos demáis. - Valoración do silencio como marco imprescindible para a actividade musical. - Aceptación da propia imaxe e das súas limitacións, e descubrimento e valoración das súas capacidades. - Improvisación vocal. TEMPORALIZACIÓN: 6 sesións ó comezo do 2º trimestre AVALIACIÓN: Criterios de avaliación: 1. Identificar e analizar os componentes básicos dunha obra musical, empregando a linguaxe musical coñecida a través do traballo na aula. 2. Ser quen de comunicar axeitadamente e con rigor valoracións persoais sobre as distintas manifestacións musicais coñecidas con anterioridade na aula. 3. Utilizar axeitadamente as tecnoloxías do coñecemento á hora de crear ou escoitar unha peza musical. 4. Coñecer cómo se desenvolve a interpretación en grupo, ben sexa instrumental, vocal ou de movemento. 5. Ler axeitadamente as grafías musicais con que se escribe unha obra musical UNIDADE DIDÁCTICA 7: A MÚSICA TRADICIONAL. OBXECTIVOS: Xeral: Participar na organización e realización de actividades musicais desenvolvidas nos diferentes contextos, con respecto e disposición para superar estereotipos e prexuízos, tomando conciencia, como membro dun grupo, do enriquecemento que se produce coas contribucións dos demais Didácticos: - Intervir nas actividades de movemento e danza con exactitude e precisión, atendendo á evolución do grupo. - Utilizar un vocabulario apropiado. - Recoñecer as características e instrumentos musicais da propia comunidade e doutras comunidades. - Mostrar interese e respecto pola patrimonio cultural propio e axeno. - Intervir nas actividades de interpretación vocal e instrumental coidando unha execución correcta e atenta ás normas que rixen a actuación en grupo. CONTIDOS: - A música tradicional. - Manifestacións vocais e instrumentais da música popular de Galicia. Organoloxía. - Achegamento á música doutras culturas: situación da audición ou interpretación en coordenadas xeográficas aproximadas. - Aceptación e cumprimento das normas básicas ante a práctica musical e a audición. - Respecto ante as execucións dos demáis. - Interese pola audición e interpretación musical como fonte de pracer e como medio de formación e información, así como de recepción e transmisión do legado cultural. - Valoración da obra musical como fonte de saber cultural e artístico, e da música tradicional como expresión cultural dos pobos. TEMPORALIZACIÓN: 6 sesións a continuación no 2º trimestre. AVALIACIÓN: Criterios de avaliación: 1. Recoñecer auditivamente e determinar a época e a cultura musical á que pertencen distintas pezas escoitadas con anterioridade na aula. 2. Identificar e analizar os componentes básicos dunha obra musical, empregando a linguaxe musical coñecida a través do traballo na aula. 3. Ser quen de comunicar axeitadamente e con rigor valoracións persoais sobre as distintas manifestacións musicais coñecidas con anterioridade na aula. 4. Utilizar axeitadamente as tecnoloxías do coñecemento á hora de crear ou escoitar unha peza musical. 5. Coñecer cómo se desenvolve a interpretación en grupo, ben sexa instrumental, vocal ou de movemento. 6. Ler axeitadamente as grafías musicais con que se escribe unha obra musical. UNIDADE DIDÁCTICA 8: SISTEMAS DE COMPOSICIÓN. OBXECTIVOS: Xeral: Desenvolver e aplicar diversas habilidades e técnicas que posibiliten a creación, a interpretación vocal e a instrumental, o movemento e a danza, tanto de forma individual como en grupo Didácticos: - Interpretar correctamente, como membro dun grupo a súa parte na execución e improvisación. - Recoñecer os diferentes elementos da música e empreñar unha terminoloxía axeitada. CONTIDOS: - Ton e semitón. Intervalos: definición e clasificación. - Liña melódica; frase. Escalas maior e menor. - As escalas e a súa relación coa tonalidade e a modalidade: construcción de escalas de tipoloxía diversa. - A harmonía. - Consonancia e disonancia. - O acorde. Construcción de acordes elementais. - A tonalidade: apreciación a través da práctica vocal e instrumental de modos, escalas e tonalidades. - Recoñecemento auditivo das funcións tonais básicas, modo, consonancias e disonancias, así como da existencia de cadencias a través da audición e a execución musical, vocal e instrumental, de conxunto. - Aceptación e cumprimento das normas básicas ante a práctica musical e a audición. - Hábito no coidado e mantemento do instrumental propio ou da aula. - Valoración do silencio como marco imprescindible para a actividade musical. - Aceptación da propia imaxe e das súas limitacións, e descubrimento e valoración das súas capacidades. TEMPORALIZACIÓN: 7 sesións a continuación no segundo trimestre. AVALIACIÓN: Criterios de avaliación: 1. Identificar e analizar os componentes básicos dunha obra musical, empregando a linguaxe musical coñecida a través do traballo na aula. 2. Ser quen de comunicar axeitadamente e con rigor valoracións persoais sobre as distintas manifestacións musicais coñecidas con anterioridade na aula. 3. Utilizar axeitadamente as tecnoloxías do coñecemento á hora de crear ou escoitar unha peza musical. 4. Coñecer cómo se desenvolve a interpretación en grupo, ben sexa instrumental, vocal ou de movemento. 5. Elaborar axeitadamente un pequeño arranxo musical. 6. Ler axeitadamente as grafías musicais con que se escribe unha obra musical. UNIDADE DIDÁCTICA 9: A TEXTURA. OBXECTIVOS: Xeral: Recoñecer as características de diferentes obras musicais como exemplos da creación artística e do patrimonio cultural, recoñecendo as súas intencións e funcións e aplicando a terminoloxía apropiada para describilas e valoralas criticamente. Didácticos: - Distinguir entre un fragmento monódico , homofónico ou polifónico. - Recoñecer diferentes elementos da música e usar a terminoloxía axeitada. - Interpretar correctamente, como membro dun grupo a súa parte na execución. - Distinguir a existencia de distintos planos (melodía principal, monodia, acompañamentos, polifonía) nunha audición. CONTIDOS: - A textura. A horizontalidade e a verticalidade. Monodia; homofonía e melodía acompañada; polifonía e contrapunto. - Aceptación e cumprimento das normas básicas ante a práctica musical e a audición. - Interese pola audición e interpretación musical como fonte de pracer e como medio de formación e información, así como de recepción e transmisión do legado cultural. - Aceptación da propia imaxe e das súas limitacións, e descubrimento e valoración das súas capacidades. TEMPORALIZACIÓN: 2 sesións a finais do 2º trimestre. AVALIACIÓN: Criterios de avaliación: 1. Identificar e analizar os componentes básicos dunha obra musical, empregando a linguaxe musical coñecida a través do traballo na aula. 2. Ser quen de comunicar axeitadamente e con rigor valoracións persoais sobre as distintas manifestacións musicais coñecidas con anterioridade na aula. 3. Utilizar axeitadamente as tecnoloxías do coñecemento á hora de crear ou escoitar unha peza musical. 4. Coñecer cómo se desenvolve a interpretación en grupo, ben sexa instrumental, vocal ou de movemento. 5. Elaborar axeitadamente un pequeño arranxo musical. 6. Ler axeitadamente as grafías musicais con que se escribe unha obra musical UNIDADE DIDÁCTICA 10: A FORMA MUSICAL. OBXECTIVOS: Xeral: Recoñecer as características de diferentes obras musicais como exemplos da creación artística e do patrimonio cultural, recoñecendo as súas intencións e funcións e aplicando a terminoloxía apropiada para describilas e valoralas criticamente Didácticos: - Adquirir as capacidades necesarias para elaborar e recrear ideas musicais mediante o uso da voz e dos instrumentos. - Empregar o vocabulario axeitado. - Desenvolve-la capacidade de analise da estructura ou forma das obras musicais. CONTIDOS: - Procedementos compositivos e formas de organización musical. - Recoñecemento dos elementos formais máis elementais ante a audición e a execución musical, ben sexa vocal, instrumental ou de movemento. - A forma: células, motivos, frases. Recoñecemento e diferenciación ante a execución e a audición. - Formas básicas: canon, lied, etc. - Introducción ás formas complexas: rondó, sonata, variación, etc. - Aceptación e cumprimento das normas básicas ante a práctica musical e a audición. - Respecto ante as execucións dos demais. - Valoración da obra musical como fonte de saber cultural e artístico, e da música tradicional como expresión cultural dos pobos. TEMPORALIZACIÓN: 2 sesións no 3º trimestre. AVALIACIÓN: Criterios de avaliación: 1. Identificar e analizar os componentes básicos dunha obra musical, empregando a linguaxe musical coñecida a través do traballo na aula. 2. Ser quen de comunicar axeitadamente e con rigor valoracións persoais sobre as distintas manifestacións musicais coñecidas con anterioridade na aula. 3. Utilizar axeitadamente as tecnoloxías do coñecemento á hora de crear ou escoitar unha peza musical. 4. Coñecer cómo se desenvolve a interpretación en grupo, ben sexa instrumental, vocal ou de movemento. 5. Elaborar axeitadamente un pequeño arranxo musical. 6. Ler axeitadamente as grafías musicais con que se escribe unha obra musical UNIDADE DIDÁCTICA 11: A MÚSICA NA ACTUALIDADE. OBXECTIVOS: Xeral: Escoitar unha ampla variedade de obras, de distintos estilos, xéneros, tendencias e culturas musicais, apreciando o seu valor como fonte de coñecemento, enriquecemento intercultural e gozo persoal, interesándose por ampliar e diversificar as preferencias musicais propias Didácticos: - Valorar a importancia que teñen os medios de comunicación en relación á creación e difusión da música. - Asumir o vocabulario axeitado para comunicar xuizos e opinións fundamentadas sobre o tema. - Participar de forma correcta nas actividades de interpretación vocal e intrumental. - Valorar as características básicas que sitúan o contexto histórico e social das manifestacións musicais estudiadas, interesándose por ampliar os gustos musicais. CONTIDOS: - A música na actualidade. - Música popular urbana. - Interpretación vocal e instrumental de obras axeitadas. - Valoración da obra musical como fonte de saber cultural e artístico, e da música popular como expresión dos pobos. - Interese pola audición e interpretación musical como fonte de pracer e como medio de formación e información, así como de recepción e transmisión do legado cultural. - Aceptación e cumprimento das normas básicas ante a práctica musical e a audición. TEMPORALIZACIÓN: 10 sesións no 3º trimestre, aínda que haberá unha actividade que ocupará 3 minutos de cada semana durante todo o curso pertencente a esta unidade. AVALIACIÓN: Criterios de avaliación: 1. Recoñecer auditivamente e determinar a época e a cultura musical á que pertencen distintas pezas escoitadas con anterioridade na aula. 2. Identificar e analizar os componentes básicos dunha obra musical, empregando a linguaxe musical coñecida a través do traballo na aula. 3. Ser quen de comunicar axeitadamente e con rigor valoracións persoais sobre as distintas manifestacións musicais coñecidas con anterioridade na aula. 4. Utilizar axeitadamente as tecnoloxías do coñecemento á hora de crear ou escoitar unha peza musical. 5. Coñecer cómo se desenvolve a interpretación en grupo, ben sexa instrumental, vocal ou de movemento. 6. Elaborar axeitadamente un pequeño arranxo musical. 7. Ler axeitadamente as grafías musicais con que se escribe unha obra musical. UNIDADE DIDÁCTICA 12: A MÚSICA E AS ARTES: O TEATRO, A DANZA E O CINE. OBXECTIVOS: Xeral: Comprender e valorar as relacións entre a linguaxe musical e outras linguaxes e ámbitos de coñecemento, así como a función e o significado da música en diferentes producións artísticas e audiovisuais e nos medios de comunicación Didácticos: - Intervir nas actividades de movemento, danza e interpretación instrumental e vocal con exactitude e precisión, atendendo á evolución do grupo e ás indicacións da directora. - Disfrutar da audición de obras musicales asociadas á imaxe como forma de comunicación e fonte de enriquecemento cultural e pracer. - Intervir nas actividades de formas interesada, crítica e desinhibida. CONTIDOS: - A música e o teatro. - A música e a danza: estilos e tipos de danzas básicas (populares, históricas e de salón). O ballet. - A música e as artes plásticas: coñecemento dalgunhas representacións musicais nas artes plásticas. - A música no cine. - Interese pola audición e interpretación musical como fonte de pracer e como medio de formación e información, así como de recepción e transmisión do legado cultural. TEMPORALIZACIÓN: 10 sesións a final de curso. AVALIACIÓN: Criterios de avaliación: 1. Identificar e analizar os componentes básicos dunha obra musical, empregando a linguaxe musical coñecida a través do traballo na aula. 2. Ser quen de comunicar axeitadamente e con rigor valoracións persoais sobre as distintas manifestacións musicais coñecidas con anterioridade na aula. 3. Utilizar axeitadamente as tecnoloxías do coñecemento á hora de crear ou escoitar unha peza musical. 4. Coñecer cómo se desenvolve a interpretación en grupo, ben sexa instrumental, vocal ou de movemento. 5. Elaborar axeitadamente un pequeño arranxo musical. 6. Ler axeitadamente as grafías musicais con que se escribe unha obra musical. 3º ESO UNIDADE DIDÁCTICA 1: A MÚSICA NA IDADE MEDIA. OBXECTIVOS: Xeral: Recoñecer as características de diferentes obras musicais como exemplos da creación artística e do patrimonio cultural, recoñecendo as súas intencións e funcións e aplicando a terminoloxía apropiada para describilas e valoralas criticamente. Didácticos: - Fomentar a audición activa de obras musicais para ampliar e diversificar gustos. - Recoñecer a través da audición os elementos básicos da música con vistas á súa análise. - Establecer a relación entre a música e o resto das artes con vistas á súa inclusión no período histórico. CONTIDOS: - Características xerais do periodo. - Contexto histórico e social. - Formas. Organoloxía. - Autores e obras máis destacados. - Escoita activa de obras musicais representativas, apoiada por actividades globalizadotas baseadas na práctica vocal, instrumental e de movemento, previa, simultáneamente, ou posteriormente tratada a audición, independentemente da explicación teórica. - Valoración da música que está á marxe dos seus propios intereses. - Interés por ampliar e diversificar gustos. - Sentido crítico e interés polo resultado final das actividades. TEMPORALIZACIÓN: 6 sesións a comezo de curso. AVALICIÓN: Criterios de avaliación - Recoñecer auditivamente e determinar a época e a cultura musical á que pertencen distintas pezas escoitadas con anterioridade na aula. - Identificar e analizar os componentes básicos dunha obra musical, empregando a linguaxe musical coñecida a través do traballo na aula. - Ser quen de comunicar axeitadamente e con rigor valoracións persoais sobre as distintas manifestacións musicais coñecidas con anterioridade na aula. - Utilizar axeitadamente as tecnoloxías do coñecemento á hora de crear ou escoitar unha peza musical. - Coñecer cómo se desenvolve a interpretación en grupo, ben sexa instrumental, vocal ou de movemento. - Ler axeitadamente as grafías musicais con que se escribe unha obra musical. UNIDADE DIDÁCTICA 2: O RENACEMENTO. OBXECTIVOS: Xeral: Recoñecer as características de diferentes obras musicais como exemplos da creación artística e do patrimonio cultural, recoñecendo as súas intencións e funcións e aplicando a terminoloxía apropiada para describilas e valoralas criticamente Didácticos: - Fomentar a audición activa de obras musicais para ampliar e diversificar gustos. - Recoñecer a través da audición os elementos básicos da música con vistas á súa análise. - Establecer a relación entre a música e o resto das artes con vistas á súa inclusión no período histórico. CONTIDOS: - Características xerais do periodo. - Contexto histórico e social. - Formas. Organoloxía. - Autores e obras máis destacados. - Escoita activa de obras musicales representativas, apoiada por actividades globalizadotas baseadas na práctica vocal, instrumental e de movemento, previa ou simultáneamente, posteriormente tratada á audición independentemente da explicación teórica. - Valoración da música que está á marxe dos seus propios intereses. - Interés por ampliar e diversificar gustos. - Sentido crítico e interés polo resultado final das actividades. TEMPORALIZACIÓN: 6 sesións en outubro AVALICIÓN: Criterios de avaliación: - Recoñecer auditivamente e determinar a época e a cultura musical á que pertencen distintas pezas escoitadas con anterioridade na aula. - Identificar e analizar os componentes básicos dunha obra musical, empreñando a linguaxe musical coñecida a través do traballo na aula. - Ser quen de comunicar axeitadamente e con rigor valoracións persoais sobre as distintas manifestacións musicais coñecidas con anterioridade na aula. - Utilizar axeitadamente as tecnoloxías do coñecemento á hora de crear ou escoitar unha peza musical. - Coñecer cómo se desenvolve a interpretación en grupo, ben sexa instrumental, vocal ou de movemento. - Ler axeitadamente as grafías musicais con que se escribe unha obra musical. UNIDADE DIDÁCTICA 3: A MÚSICA BARROCA. OBXECTIVOS: Xeral: Recoñecer as características de diferentes obras musicais como exemplos da creación artística e do patrimonio cultural, recoñecendo as súas intencións e funcións e aplicando a terminoloxía apropiada para describilas e valoralas criticamente . Didácticos: - Fomentar a audición activa de obras musicais para ampliar e diversificar gustos. - Recoñecer a través da audición os elementos básicos da música con vistas á súa análise. - Establecer a relación entre a música e o resto das artes con vistas á súa inclusión no período histórico. CONTIDOS: - Características xerais do periodo. - Contexto histórico e social. - Formas. Organoloxía. - Autores e obras máis destacados. - Escoita activa de obras musicales representativas, apoiada por actividades globalizadotas baseadas na práctica vocal, instrumental e de movemento, previa ou simultáneamente, posteriormente tratada á audición independentemente da explicación teórica. - Valoración da música que está á marxe dos seus propios intereses. - Interés por ampliar e diversificar gustos. - Sentido crítico e interés polo resultado final das actividades. TEMPORALIZACIÓN: 6 sesións no 1º trimestre. AVALICIÓN: Criterios de avaliación: - Recoñecer auditivamente e determinar a época e a cultura musical á que pertencen distintas pezas escoitadas con anterioridade na aula. - Identificar e analizar os componentes básicos dunha obra musical, empreñando a linguaxe musical coñecida a través do traballo na aula. - Ser quen de comunicar axeitadamente e con rigor valoracións persoais sobre as distintas manifestacións musicais coñecidas con anterioridade na aula. - Utilizar axeitadamente as tecnoloxías do coñecemento á hora de crear ou escoltar unha peza musical. - Coñecer cómo se desenvolve a interpretación en grupo, ben sexa instrumental, vocal ou de movemento. - Ler axeitadamente as grafías musicais con que se escribe unha obra musical. UNIDADE DIDÁCTICA 4: O CLASICISMO. OBXECTIVOS: Xeral: Recoñecer as características de diferentes obras musicais como exemplos da creación artística e do patrimonio cultural, recoñecendo as súas intencións e funcións e aplicando a terminoloxía apropiada para describilas e valoralas criticamente Didácticos: - Fomentar a audición activa de obras musicais para ampliar e diversificar gustos. - Recoñecer a través da audición os elementos básicos da música con vistas á súa análise. - Establecer a relación entre a música e o resto das artes con vistas á súa inclusión no período histórico. CONTIDOS: - Características xerais do periodo. - Contexto histórico e social. - Formas. Organoloxía. - Autores e obras máis destacados. - Escoita activa de obras musicales representativas, apoiada por actividades globalizadotas baseadas na práctica vocal, instrumental e de movemento, previa ou simultáneamente, posteriormente tratada á audición independentemente da explicación teórica. - Valoración da música que está á marxe dos seus propios intereses. - Interés por ampliar e diversificar gustos. - Sentido crítico e interés polo resultado final das actividades. TEMPORALIZACIÓN: 4 sesións no primeiro trimestre. AVALICIÓN: Criterios de avaliación: - Recoñecer auditivamente e determinar a época e a cultura musical á que pertencen distintas pezas escoitadas con anterioridade na aula. - Identificar e analizar os componentes básicos dunha obra musical, empreñando a linguaxe musical coñecida a través do traballo na aula. - Ser quen de comunicar axeitadamente e con rigor valoracións persoais sobre as distintas manifestacións musicais coñecidas con anterioridade na aula. - Utilizar axeitadamente as tecnoloxías do coñecemento á hora de crear ou escoltar unha peza musical. - Coñecer cómo se desenvolve a interpretación en grupo, ben sexa instrumental, vocal ou de movemento. - Ler axeitadamente as grafías musicais con que se escribe unha obra musical. UNIDADE DIDÁCTICA 5: O ROMANTICISMO. OBXECTIVOS: Xeral: Recoñecer as características de diferentes obras musicais como exemplos da creación artística e do patrimonio cultural, recoñecendo as súas intencións e funcións e aplicando a terminoloxía apropiada para describilas e valoralas criticamente Didácticos: - Fomentar a audición activa de obras musicais para ampliar e diversificar gustos. - Recoñecer a través da audición os elementos básicos da música con vistas á súa análise. - Establecer a relación entre a música e o resto das artes con vistas á súa inclusión no período histórico. CONTIDOS: - Características xerais do periodo. - Contexto histórico e social. - Formas. Organoloxía. - Autores e obras máis destacados. - Escoita activa de obras musicales representativas, apoiada por actividades globalizadotas baseadas na práctica vocal, instrumental e de movemento, previa ou simultáneamente, posteriormente tratada á audición independentemente da explicación teórica. - Valoración da música que está á marxe dos seus propios intereses. - Interés por ampliar e diversificar gustos. - Sentido crítico e interés polo resultado final das actividades. TEMPORALIZACIÓN: 4 sesións a finais do 1º trimestre AVALICIÓN: Criterios de avaliación: - Recoñecer auditivamente e determinar a época e a cultura musical á que pertencen distintas pezas escoitadas con anterioridade na aula. - Identificar e analizar os componentes básicos dunha obra musical, empreñando a linguaxe musical coñecida a través do traballo na aula. - Ser quen de comunicar axeitadamente e con rigor valoracións persoais sobre as distintas manifestacións musicais coñecidas con anterioridade na aula. - Utilizar axeitadamente as tecnoloxías do coñecemento á hora de crear ou escoltar unha peza musical. - Coñecer cómo se desenvolve a interpretación en grupo, ben sexa instrumental, vocal ou de movemento. - Ler axeitadamente as grafías musicais con que se escribe unha obra musical. UNIDADE DIDÁCTICA 7: O CAMBIO DE SÉCULO: IMPRESIONISMO E NACIONALISMOS. Relaciónase tamén coa educación para a saúde a partir dunha correcta hixiene do oído (non escoitar música alta…), do aparato vocal (saber colocar a voz, non forzala…) e hábitos de vida sanos para cantar mellor (non fumar…). Incide na educación do consumidor xa que axuda a desenrolar un sentido crítico para vencer a influencia da publicidade. Tamén ten relación coa educación para o ocio xa que incita ó aproveitamento do tempo libre a través de actividades productivas como a audición de obras musicais, aumentando así a súa sensibilidade, cultura e sentir estético. OBXECTIVOS: Xeral: Recoñecer as características de diferentes obras musicais como exemplos da creación artística e do patrimonio cultural, recoñecendo as súas intencións e funcións e aplicando a terminoloxía apropiada para describilas e valoralas criticamente Didácticos: - Fomentar a audición activa de obras musicais para ampliar e diversificar gustos. - Recoñecer a través da audición os elementos básicos da música con vistas á súa análise. - Establecer a relación entre a música e o resto das artes con vistas á súa inclusión no período histórico. CONTIDOS: - Características xerais do periodo. - Contexto histórico e social. - Formas. Organoloxía. - Autores e obras máis destacados. - Escoita activa de obras musicales representativas, apoiada por actividades globalizadotas baseadas na práctica vocal, instrumental e de movemento, previa ou simultáneamente, posteriormente tratada á audición independentemente da explicación teórica. - Valoración da música que está á marxe dos seus propios intereses. - Interés por ampliar e diversificar gustos. - Sentido crítico e interés polo resultado final das actividades. TEMPORALIZACIÓN: 1 sesión no 2º trimestre. AVALICIÓN: Criterios de avaliación: - Recoñecer auditivamente e determinar a época e a cultura musical á que pertencen distintas pezas escoitadas con anterioridade na aula. - Identificar e analizar os componentes básicos dunha obra musical, empreñando a linguaxe musical coñecida a través do traballo na aula. - Ser quen de comunicar axeitadamente e con rigor valoracións persoais sobre as distintas manifestacións musicais coñecidas con anterioridade na aula. - Utilizar axeitadamente as tecnoloxías do coñecemento á hora de crear ou escoitar unha peza musical. - Coñecer cómo se desenvolve a interpretación en grupo, ben sexa instrumental, vocal ou de movemento. - Ler axeitadamente as grafías musicais con que se escribe unha obra musical. UNIDADE DIDÁCTICA 8: A MÚSICA DO SÉCULO XX ATA A 2ª GUERRA MUNDIAL: NEOCLASICISMO, DODECAFONISMO. OBXECTIVOS: Xeral: Recoñecer as características de diferentes obras musicais como exemplos da creación artística e do patrimonio cultural, recoñecendo as súas intencións e funcións e aplicando a terminoloxía apropiada para describilas e valoralas criticamente Didácticos: - Fomentar a audición activa de obras musicais para ampliar e diversificar gustos. - Recoñecer a través da audición os elementos básicos da música con vistas á súa análise. - Establecer a relación entre a música e o resto das artes con vistas á súa inclusión no período histórico. CONTIDOS: - Características xerais do periodo. - Contexto histórico e social. - Formas. Organoloxía. - Autores e obras máis destacados. - Escoita activa de obras musicales representativas, apoiada por actividades globalizadotas baseadas na práctica vocal, instrumental e de movemento, previa ou simultáneamente, posteriormente tratada á audición independentemente da explicación teórica. - Valoración da música que está á marxe dos seus propios intereses. - Interés por ampliar e diversificar gustos. - Sentido crítico e interés polo resultado final das actividades. TEMPORALIZACIÓN: 2 sesión no 2º trimestre. AVALICIÓN: Criterios de avaliación: - Recoñecer auditivamente e determinar a época e a cultura musical á que pertencen distintas pezas escoitadas con anterioridade na aula. - Identificar e analizar os componentes básicos dunha obra musical, empreñando a linguaxe musical coñecida a través do traballo na aula. - Ser quen de comunicar axeitadamente e con rigor valoracións persoais sobre as distintas manifestacións musicais coñecidas con anterioridade na aula. - Utilizar axeitadamente as tecnoloxías do coñecemento á hora de crear ou escoltar unha peza musical. - Coñecer cómo se desenvolve a interpretación en grupo, ben sexa instrumental, vocal ou de movemento. - Ler axeitadamente as grafías musicais con que se escribe unha obra musical. UNIDADE DIDÁCTICA 9: A MÚSICA DO SÉCULO XX DESPOIS DA 2º GUERRA MUNDIAL: AS NOVAS TECNOLOXÍAS. OBXECTIVOS: Xeral: Recoñecer as características de diferentes obras musicais como exemplos da creación artística e do patrimonio cultural, recoñecendo as súas intencións e funcións e aplicando a terminoloxía apropiada para describilas e valoralas criticamente Didácticos: - Fomentar a audición activa de obras musicais para ampliar e diversificar gustos. - Recoñecer a través da audición os elementos básicos da música con vistas á súa análise. - Establecer a relación entre a música e o resto das artes con vistas á súa inclusión no período histórico. CONTIDOS: - Características xerais do periodo. - Contexto histórico e social. - Formas. Organoloxía. - Autores e obras máis destacados. - Escoita activa de obras musicales representativas, apoiada por actividades globalizadotas baseadas na práctica vocal, instrumental e de movemento, previa ou simultáneamente, posteriormente tratada á audición independentemente da explicación teórica. - Valoración da música que está á marxe dos seus propios intereses. - Interés por ampliar e diversificar gustos. - Sentido crítico e interés polo resultado final das actividades. TEMPORALIZACIÓN: 2 sesión finais do 2º trimestre despois da unidade anterior. AVALIACIÓN: Criterios de avaliación: - Recoñecer auditivamente e determinar a época e a cultura musical á que pertencen distintas pezas escoitadas con anterioridade na aula. - Identificar e analizar os componentes básicos dunha obra musical, empreñando a linguaxe musical coñecida a través do traballo na aula. - Ser quen de comunicar axeitadamente e con rigor valoracións persoais sobre as distintas manifestacións musicais coñecidas con anterioridade na aula. - Utilizar axeitadamente as tecnoloxías do coñecemento á hora de crear ou escoitar unha peza musical. - Coñecer cómo se desenvolve a interpretación en grupo, ben sexa instrumental, vocal ou de movemento. - Ler axeitadamente as grafías musicais con que se escribe unha obra musical. UNIDADE DIDÁCTICA 10: MÚSICA POPULAR URBANA OBXECTIVOS: Xeral: Escoitar unha ampla variedade de obras, de distintos estilos, xéneros, tendencias e culturas musicais, apreciando o seu valor como fonte de coñecemento, enriquecemento intercultural e gozo persoal, interesándose por ampliar e diversificar as preferencias musicais propias. Didácticos: - Coñecer e valorar a evolución e situación actual da música popular urbana. - Coñecer as funcións e características destacadas dos distintos estilos. - Participar nas actividades musicais con interés e respeto. - Utilizar o vocabulario axeitado para emitir xuizos sobre o tema. CONTIDOS: - Características xerais. - As raíces: blues, jazz… - O nacemento do pop-rock - A evolución nos anos 60,70 e 80 - Música para o s. XXI - A música pop-rock en España e Galicia. TEMPORALIZACIÓN: 40 sesións a continuación do 2º trimestre e no 3º trimestre. RECURSOS: - Ordenadores, internet, instrumentos, audicións, textos AVALIACIÓN: Criterios de avaliación: 1. Ser quen de comunicar axeitadamente e con rigor valoracións persoais sobre as distintas manifestacións musicais coñecidas con anterioridade na aula. 2. Utilizar axeitadamente as tecnoloxías do coñecemento á hora de crear ou escoitar unha peza musical. 3. Coñecer cómo se desenvolve a interpretación en grupo, ben sexa instrumental, vocal ou de movemento. 4. Elaborar axeitadamente un pequeño arranxo musical. 5. Ler axeitadamente as grafías musicais con que se escribe unha obra musical. 6. Identificar e analizar os componentes básicos dunha obra musical, empregando a linguaxe musical coñecida a través do traballo na aula. 4º DE ESO UNIDADE DIDÁCTICA 1: MÚSICA POPULAR URBANA OBXECTIVOS: Xeral: Escoitar unha ampla variedade de obras, de distintos estilos, xéneros, tendencias e culturas musicais, apreciando o seu valor como fonte de coñecemento, enriquecemento intercultural e gozo persoal, interesándose por ampliar e diversificar as preferencias musicais propias. Didácticos: - Coñecer e valorar a evolución e situación actual da música popular urbana. - Coñecer as funcións e características destacadas dos distintos estilos. - Participar nas actividades musicais con interés e respeto. - Utilizar o vocabulario axeitado para emitir xuizos sobre o tema. - Utilizar de forma autónoma distintos programas de informática musical. - Traballar en grupo ou parellas de forma cooperativa, respetuosa e eficiente. - Desenrolar a creatividade e a capacidade crítica á hora de elaborar os proxectos. - CONTIDOS: - Características xerais. - As raíces: blues, jazz… - O nacemento do pop-rock - A evolución nos anos 60,70 e 80 - Música para o s. XXI - A música pop-rock en España e Galicia - Aplicacións da informática musical. - A música en Internet. - Formatos musicais: MP3, WAV… - Software: Windows Movie Maker, Power Point, etc... TEMPORALIZACIÓN: 6 sesións no 1º trimestre. AVALIACIÓN: Criterios de avaliación: - Explicar algunha das funcións que cumpre a música na vida das persoas e da sociedade. - Analizar diferentes pezas musicais apoiándose na audición e no uso de documentos impresos como partituras, comentarios e musicogramas e describir as súas principais características. - Expoñer de forma crítica a opinión persoal respecto a distintas músicas e eventos musicais, argumentándoa en relación a información obtida en distintas fontes: libros, publicidade, programas de concertos, crítica, etc. - Ensaiar e interpretar en pequeno grupo, unha peza vocal ou instrumental ou unha coreografía aprendidas de memoria a través da audición ou observación de gravacións de audio e video ou mediante a lectura de partituras e outros recursos gráficos. - Explicar os procesos básicos de creación, edición e difusión musical considerando a intervención de distintos profesionais. UNIDADE DIDÁCTICA 2: A MÚSICA NO CINE. OBXECTIVOS: Xeral: Comprender e valorar as relacións entre a linguaxe musical e outras linguaxes e ámbitos de coñecemento, así como a función e o significado da música en diferentes producións artísticas e audiovisuais e nos medios de comunicación Didácticos: - Ser capaz de comprender e comentar de forma crítica os elementos da música e as funcións nas creacións audiovisuais. - Ser capaz de analizar unha banda sonora. - Entender a evolución da música no cine - Ser que de interpretar de forma correcta, axustándose ó grupo e atendendo ás normas necesarias unha pequena adaptación dunha banda sonora. CONTIDOS: -A música no cine: elementos da banda sonora, compositores,funcións, evolución, análise. - A interpretación instrumental: técnicas, normas, necesidade de silencio. - Aplicacións da informática musical. - A música en Internet. - Formatos musicais: MP3, WAV… - Software: Windows Movie Maker, Power Point, etc... TEMPORALIZACIÓN: 6 sesións a finais do 1º trimestre AVALICIÓN: Criterios de avaliación: - Explicar algunha das funcións que cumpre a música na vida das persoas e da sociedade. - Analizar diferentes pezas musicais apoiándose na audición e no uso de documentos impresos como partituras, comentarios e musicogramas e describir as súas principais características. - Expoñer de forma crítica a opinión persoal respecto a distintas músicas e eventos musicais, argumentándoa en relación a información obtida en distintas fontes: libros, publicidade, programas de concertos, crítica, etc. - Ensaiar e interpretar en pequeno grupo, unha peza vocal ou instrumental ou unha coreografía aprendidas de memoria a través da audición ou observación de gravacións de audio e video ou mediante a lectura de partituras e outros recursos gráficos. - Explicar os procesos básicos de creación, edición e difusión musical considerando a intervención de distintos profesionais. UNIDADE DIDÁCTICA 3: PROXECTO LÓVA: A ópera como vehículo de aprendizaxe. OBXECTIVOS: Xeral: - Participar na organización e realización de actividades musicais desenvolvidas nos diferentes contextos, con respecto e disposición para superar estereotipos e prexuízos, tomando conciencia, como membro dun grupo, do enriquecemento que se produce coas contribucións dos demais. Didácticos: - Valorar a importancia que desempeñan os medios de comunicación en relación á creación e difusión da música. - Asumir o vocabulario axeitado para comunicar ós demáis xuizos personales sobre a música na sociedade actual. - Coñecer as características principais das profesións actuais relacionadas coa música. - Coñecer os estudios necesarios para cada profesión. - Analizar as características persoais de cada un e valorar a adecuación ós requisitos que supón cada unha das profesións. - Traballar en grupos de forma cooperativa, respetuosa e eficiente. - Desenrolar a creatividade e a capacidade crítica á hora de elaborar os proxectos. - Expresar ideas e sentimentos mediante o uso dos instrumentos para enriquecer as posibilidades de comunicación. CONTIDOS: - Funcións da música no teatro (ópera). Evolución da música teatral - Visualización de fragmentos de óperas ou espectáculos musicais-teatrais tales como musicais… - Valoración dos medios de comunicación e das aportacións das novas tecnoloxías como instrumentos de coñecemento, disfrute e relación cos demais. - Ámbitos profesionais da música. Identificación e descrición das distintas facetas e especialidades no traballo dos músicos. - Interese por coñecer as posibilidades que ofrece a música no ámbito persoal e profesional. TEMPORALIZACIÓN: 2 sesións semanais durante o 1º trimestre e 3 sesións semanais durante o resto do curso. AVALIACIÓN: Criterios de avaliación: - Explicar algunha das funcións que cumpre a música na vida das persoas e da sociedade. - Analizar diferentes pezas musicais apoiándose na audición e no uso de documentos impresos como partituras, comentarios e musicogramas e describir as súas principais características. - Expoñer de forma crítica a opinión persoal respecto a distintas músicas e eventos musicais, argumentándoa en relación a información obtida en distintas fontes: libros, publicidade, programas de concertos, crítica, etc. - Ensaiar e interpretar en pequeno grupo, unha peza vocal ou instrumental ou unha coreografía aprendidas de memoria a través da audición ou observación de gravacións de audio e video ou mediante a lectura de partituras e outros recursos gráficos. - Explicar os procesos básicos de creación, edición e difusión musical considerando a intervención de distintos profesionais. - Participar activamente nalgunhas das tarefas necesarias para a celebración de actividades musicais no centro: planificación, ensaios, interpretación, difusión, etc. 7. Mínimos esixibles e criterios de cualificación para o obtención dunha avaliación positiva. Os mínimos esixibles para a superación do curso estarán en estreita relación coa adquisición dos obxectivos xerais da etapa e a consecución das competencias básicas. Nun plano máis concreto, cada alumno debe ter unha nota media maior ou igual a 5 entre todas as avaliacións sobre conceptos, procedementos e actitudes que se realicen durante o curso. En cada unidade didáctica predominará un tipo de contidos, de xeito que a porcentaxe de contidos conceptuais, procedimentais e actitudinais de cada unidade didáctica variará. A avaliación será a media aritmética entre todas as notas de diferente tipo que estarán recollidas na ficha de cada alumno. 8. Procedementos e instrumentos de avaliación. Criterios de cualificación. A avaliación da materia faráse en tres momentos: Unha avaliación inicial ó comezar o curso por medio dun repaso do estudiado en cursos anteriores e posterior avaliación do repasado. Unha avaliación continua que se fará ó longo do curso, tomando notas nas fichas dos alumnos case a diario coa finalidade de aconsellar e guiar ó alumnado no seu traballo diario, servindo de feedback para mellorar continuamente no proceso de ensino-aprendizaxe. Unha avaliación final reflexada nunha nota numérica e outra categórica que se fará ó rematar cada avaliación e ó final do curso. Os procedimentos e instrumentos utilizados para levar a cabo a avaliación son os seguintes: - Observación diaria anotando en fichas dos alumnos. - Probas escritas. - Probas de práctica instrumental, vocal ou de movemento. - Traballos escritos ou informáticos. A ponderación das notas de teoría, práctica ou traballos variará dependendo do peso que as actividades prácticas ou teóricas teñan no desenrolo da unidade didáctica. O peso de cada tipo de actividade ven determinado polo número de sesións adicado a dita actividade. Así se nunha unidade traballamos o 75% do tempo con actividades prácticas e o 25% do tempo a teoría, esas serán as porcentaxes utilizadas para facer a media ponderada. NOTA: A avaliación do proxecto Lóva pola súa complexidade será levada a cabo polos distintos departamentos que participan. Cada departamento terá reflexada a avaliación relativa ós contidos e obxectivos traballados na súa área. - A avaliación na área de música farase mediante rúbricas do seguinte xeito: 1-2 3-4 5-6 7-8 9-10 Composición de melodías É pasivo no grupo e ou non aporta ideas á composición das melodías. Participa na composición tan solo en breves espazos de tempo, pero apenas aporta ideas. Aporta algunhas (poucas) ideas musicais. Escoita as ideas dos demais. Escoita as ideas dos demais e aporta novas ideas musicais tentando mellorar a composición. Crea frases musicais adecuadas ó tema de forma prolífica e orixinal. Escoita todas as ideas e tenta mellorar sintetizando as achegas de todos os membros do grupo Elaboración de acompañamen- tos É pasivo no grupo e/ou non aporta ideas para acompañar a melodía. Participa na elaboración do acompañamen- to musical en breves espazos de tempo. Aporta pouquiñas ideas Inventa posibles acompañamentos. Ensínaos no grupo. Está atento ó que fan os demais, déixase guiar. Elabora acompañamentos para unha melodía. Compárteos co grupo. Coordínase cos compañeiros para que os distintos instrumentos soen en harmonía Escoita con moita atención todas as ideas do grupo. Elabora acompaña-mentos moi orixinais e apropiados para o tema musical coordinándose moi ben cos compañeiros e escollendo os instrumentos máis adecuados pola súa sonoridade. Escritura das composicións Non escribe as partituras Escribe algo da partitura pero déixaa sen rematar ou non se entende. Escribe a partitura con moita axuda dos compañeiros Escribe a partitura Escribe a partitura e ensínalle ós demáis. É clara. Interpretación das composicións Apenas interpreta ou faino con moitos erros Interpreta a composición pero a veces non atende ó grupo e comeza e ou remata a destempo, interrompe ou para. Interpreta a composición de forma correcta (ritmos, notas, dinámica, técnica instrumental…) con moi poucos erros. Interpreta a composición de forma correcta, atende ó grupo e coordínase perfectamente. Interpreta a composición de forma correcta, coordínase co grupo, axuda ós compañeiros se teñen dúbidas. É expresivo… Autonomía e responsabilidade dentro da súa profesión Non fai as tarefas, ou fainas moi de vez en cando ou non segue as pautas organizativas (horario, prazos, espazos, grupos, organización en xeral…) É pouco constante nas súas actividades ou non actúa segundo a organización establacida. Fai as súas tarefas. Ocúpase de solucionar os problemas que van xurdindo. Acepta e actúa segundo a organización establecida. Fai as súas tarefas eficientemente. Resolve os problemas que van xurdindo. Colabora cos compañeiros. Cumpre a organización establecida. Realiza as tarefas con eficiencia. Resolve os problemas de forma creativa sen depender de adultos na medida do posible e promove a colaboración. Busca información e asesoramento se é preciso. Cumpre as ordes e prazos establecidos. Resolución de conflitos no traballo grupal Non escoita ós demais, non é capaz de poñerse no lugar do outro, non chega a acordos. Provoca discusións. Escoita sen empatizar e defende a súa verdade como a única a ter en conta. Non chega a acordos. Chega a acordos. Escoita ós outros. Expón a súa opinión. Nin se esforza por chegar a un consenso nin provoca discusións. É neutro, vai ó seu É empático. É asertivo. Chega a acordos. Sabe unir as súas ideas ás do resto para solucionar as diferenzas É empático. É asertivo. Preocúpase de que cada persoa poda expresarse e busca os elementos comúns que poden dar lugar ó acordo. Crea un bo ambiente. Reflexión do aprendido e extrapolación a novas situacións Non escribe reflexións. Non experimenta cambios na forma de enfrontarse a situacións similares ás vividas no proxecto (relativas ós coñecementos da profesión, ás relacións cos compañeiros, traballo en equipo, etc.) Escribe unhas reflexións lixeiras, sen estar verdadeiramente implicado no proceso e os cambios son pequenos á hora de estar fronte a situacións similares ás vividas no proxecto. Escribe reflexións aínda que son algo superficiais. Os cambios ó enfrontarse a situacións similares ás aprendidas non son moi notables. Escribe reflexións con moito interese sobre o vivido e aplícao na vida cotiá. As reflexións son profundas e interesantes. Ten en conta diversos puntos de vista á hora de reflexionar e o cambio e a maduración a través das experiencias vividas é notable. - Total: : 7 = 9. Tratamento ó fomento da lectura. A lectura potenciaráse mediante a búsqueda de información en Internet, a lectura de fichas e apuntes, lectura de críticas de concertos... En cada curso as horas adicadas a lectura serán como mínimo dúas horas durante cada trimestre para os cursos 2º e 3º y tres horas cada trimestre para 4º de ESO. O material de lectura estará relacionado coa materia de música. Ademáis a lectura comprensiva e a organización e expresión escrita traballaránse a través de traballos escritos das obras interpretadas ou escoitadas na clase ou ben de resumes e esquemas sobre diversos temas realizados coa axuda de material de lectura e a información da web que servirá para extraer a información pertinente. 10. Tratamento do fomento das TIC. De acordo coa cada vez maior introducción das novas tecnoloxías na nosa sociedade, préstase unha atención especial ó uso de diversos aparatos tecnolóxicos e sobre todo do ordenador como instrumento para escoitar e producir música. Para potenciar a competencia nas novas tecnoloxías da información e da comunicación seguiremos distintas vías: A primeira delas será potenciar a competencia dixital aprendendo a utilizar as novas tecnoloxías para a obtención de información visual e sonora, así como a producción de productos sonoros conseguindo pouco a pouco a alfabetización do noso alumnado nas tecnoloxías. - Utilizaranse entre outros MIDI: Concepto, archivos MIDI, arranxos musicais… - Outros formatos musicais: MP3, WAV, FLAC… - Software: CDex, Vanbasco, Windows Movie Maker, Fruity Loops, Audacity… Por outra banda as os recursos tecnolóxicos serán utilizados como apoio para o proceso de ensino-aprendizaxe. En concreto nos cursos de 2º e 3º de ESO utilizaráse a proxección de videos da web para o coñecemento de diversos estilos musicais e a potenciación do disfrute da escoita musical. Ademáis en 3º de ESO farán dous grandes proxectos, un de Historia da Música e outro da Historia do rock para os cales utilizaran un editor de presentacións tipo Power Point, consulta de información en internet e correo electrónico para gardar e compartir archivos e información. 11. Contribución ó plan de convivencia A área de música polas súas características intrínsecas fai grandes aportacións a aspectos referidos á convivencia e á resolución de conflictos, xa que proporciona o escenario idóneo para traballar a resolución de conflictos xa que se traballa en parellas, tríos, gran grupo creándose moita interacción. É importante nestes casos que sexan terceiros alumnos neutros que fagan de intermediarios para favorecer acordos e pactos entre as partes en conflicto. Tamén favorece o respecto de normas a través da interpretación instrumental e vocal e a responsabilidade do material da aula, xa que se está en mal estado resulta moi desagradable utilizalo. Para interiorizar isto, o alumnado actúa a veces como director substituíndo ó profesor e ten acceso á autoridade por uns instantes, entende a súa importancia e utilidade. En canto ó material, de vez en cando son os alumnos os que revisan os instrumentos e guiados pola profesora van arranxando os desperfectos. De forma especial, este ano participamos nun proxecto de convivencia a través do proxecto Lóva, a creación dunha compañía de ópera na escola. Contribuirá á madurez entre as relacións interpersoais e a resolución de conflitos. 12. Programa de reforzo para a recuperación das materias pendentes de cursos anteriores 2º DE ESO. OBXECTIVOS: 1.Recoñecer os elementos básicos da linguaxe musical que permitan a súa análise e interpretación. 2. Participar en actividades musicais, tanto dentro coma fora da aula, individual e grupalmente, con actitude aberta, interesada e respectuosa. 3. Adquirir as capacidades necesarias para poder interpretar ideas musicais mediante o uso da voz e dos instrumentos, co fin de enriquecer as súas posibilidades de expresión. CONTIDOS: 1. O son e os seus parámetros. O ruido. O silencio. 2. Os instrumentos escolares, orquestais e populares. 3. A voz. Clasificación. Coidado da voz. 4. A linguaxe da música: as notas, os silencios, o pentagrama, as claves, as figuras, a intensidade, a velocidade, as alteracións, as escalas, os intervalos, os acordes, o ritmo, o compás. 5. A textura musical. 6. A interpretación musical. ACTIVIDADES: 1. Traballo a partir de fichas sobre os temas. 2. Interpretación de diversas pezas musicais individualmente e no grupo. CRITERIOS DE AVALIACIÓN: 1. Identificar e analizar os componentes básicos dunha obra musical, empregando a linguaxe musical coñecida a través do traballo na aula. 2. Ser quen de comunicar axeitadamente e con rigor valoracións persoais sobre as distintas manifestacións musicais coñecidas con anterioridade na aula. 3. Coñecer cómo se desenvolve a interpretación en grupo, ben sexa instrumental, vocal ou de movemento. 4. Ler axeitadamente as grafías musicais con que se escribe unha obra musical. 3º ESO OBXECTIVOS: 1. Utilizar a voz, o corpo os intrumentos e dispositivos electrónicos para expresar ideas e sentimentos desenvolvendo habilidades técnicas de interpretación. 2. Recoñecer as características de diferentes obras musicais e describilas adecuadamente. 3. Participar tanto na escoita como na interpretación ou realización doutras actividades relacionadas co fenómeno musical elaborando xuízos críticos sobre o escoitado ou realizado. CONTIDOS: 1. Elementos da linguaxe musical. 2. Os instrumentos e as agrupacións instrumentais. 3. Os tipos de voces e agrupacións vocais. 4. Técnicas de interpretación e improvisación vocal, instrumental e de movemento. 5. A música nos medios de comunicación. 6. Uso das tecnoloxías da información en relación coa música. ACTIVIDADES: 1. Traballo a partir de fichas sobre os temas. 2. Interpretación de diversas pezas musicais individualmente e no grupo. CRITERIOS DE AVALIACIÓN: 1. Recoñecer auditivamente e determinar a época e a cultura musical á que pertencen distintas pezas. 2. Identificar e analizar os componentes básicos dunha obra musical, empregando a linguaxe musical coñecida a través do traballo na aula. 3. Coñecer cómo se desenvolve a interpretación en grupo, ben sexa instrumental, vocal ou de movemento. 4. Ler axeitadamente as grafías musicais con que se escribe unha obra musical. 4ºESO OBXECTIVOS: 1. Coñecer as diferentes manifestacións musicais a través da historia e a súa significación no ámbito artístico e musical. 2. Desenvolve-la capacidade de análise de obras musicais como exemplo da creación artística e do patrimonio cultural, comprendendo o seu uso social e as súas intencións expresivas. 3. Introducirse na utilización das novas tecnoloxías para a creación, reproducción, transmisión e gravación do fenómeno musical. CONTIDOS: 1. Audición, recoñecemento, análise e comparación de músicas de diferentes xéneros, estilos e culturas. 2. A música nos medios de comunicación. 3.Interese, respecto e curiosidade pola diversidade de propostas musicais, asi como polos gustos musicais doutras persoas. 4. Rigor na utilización dun vocabulario adecuado para describir a música. 5. Interpretación vocal e instrumental de pezas aprendidas de oído e/ou mediante a lectura de partituras con diversos tipos de notación. 6. Planificación, ensaio, interpretación, dirección e avaliación de espectáculos musicais na aula e noutros espazos e contextos. 7. Ámbitos profesionais da música. Identificación e descrición das distintas facetas e especialidades no traballo dos músicos. 8. O papel das tecnoloxías na música. Transformación de valores, hábitos, consumo e gusto musical como consecuencia dos avances tecnolóxicos nas últimas décadas. 9. Utilización de dispositivos electrónicos, recursos da internet e software musical de distintas características para o adestramento auditivo, a escoita, a interpretación e a creación. ACTIVIDADES: 1. Traballo a partir de fichas sobre os temas. 2. Interpretación de diversas pezas musicais individualmente e no grupo. CRITERIOS DE AVALIACIÓN: 1. Explicar algunha das funcións que cumpre a música na vida das persoas e da sociedade. 2. Analizar diferentes pezas musicais apoiándose na audición e no uso de documentos impresos como partituras, comentarios e musicogramas e describir as súas principais características. 3. Ensaiar e interpretar en pequeno grupo, unha peza vocal ou instrumental ou unha coreografía aprendidas de memoria a través da audición ou observación de gravacións de audio e video ou mediante a lectura de partituras e outros recursos gráficos. 4. Participar activamente nalgunhas das tarefas necesarias para a celebración de actividades musicais no centro: planificación, ensaios, interpretación, difusión, etc. 5. Explicar os procesos básicos de creación, edición e difusión musical considerando a intervención de distintos profesionais. De non ter superado a materia cos traballos escritos e prácticos, realizaráse unha proba escrita no mes de maio e outra aínda outra no mes de setembro. A data de dita proba estableceráse durante o curso. 13.Metodoloxía didáctica: Os métodos a empregar no desenvolvemento das actividades de ensino-aprendizaxe serán variados e flexibles. A práctica instrumental, vocal e de movemento será a base para acceder ós contidos teóricos, de forma que a metodoloxía será activa, tentando de este xeito conseguir unha aprendizaxe significativa e aumentar a motivación do alumnado. As actividades serán preferentemente en gran grupo, aínda que algunhas actividades son individuais (realización de fichas seguindo o ritmo individual e atención personalizada) e outras en pequenos grupos ou parellas (sobre todo na aula de informática), atendendo á elaboración de proxectos en 3º de ESO; de este xeito intentaráse desenrolar un proceso de ensinanza o máis personalizado posible valorando tanto a consecución dos obxectivos como o avance individual de cada alumno con respecto á situación inicial. Por outra banda, tamén se traballará de forma interdisciplinar para favorecer unha maior globalidade do proceso incidindo principalmente nas seguintes áreas: – Tecnoloxía e informática ó traballar na aula de informática con diversos programas tanto relacionados coa música e o son como coa imaxe. – Lingua galega e castelá ó traballar a historia da música dende a Idade Media xa que se traballará con cantigas, romances, etc. tentando que establecer unha conexión entre a música e a letra. Tamén hai un traballo interdisciplinar importante mediante a elaboración de resumes, esquemas e comentarios de partituras. Durante este curso faremos unha actividade conxunta co Departamento de Lingua Galega que consistirá na invención de cantigas medievais (letra e música). – Lingua inglesa e francesa mediante a interpretación de cancións noutros idiomas. – Educación física mediante diversos exercicios de movemento para interiorizar a linguaxe musical, así como coa realización de danzas do mundo. – Bioloxía mediante o repaso do funcionamento do oído e da voz, así como dos órganos e funcións responsables. – Física a través do estudio do son, características, cualidades... – Matemáticas mediante o traballo de relacións espacio-temporais nos exercicios de movemento e danza, así como a comprensión de intervalos, escalas, e en xeral dos sistemas de composición. – Ciencias sociais, xeografía e historia ó situar espacial e temporalmente os distintos estilos musicais estudiados na aula, así como a análise da función de ditos estilos en relación á situación social e histórica do momento. Tamén durante este curso traballaránse os países do mundo coñecendo algo da súa cultura e interpretando danzas propias de cada país. – Educación plástica e visual mediante o traballo sobre os medios de comunicación de masas, así como no emprego de programas informáticos que aúnan son e imaxe. Ademáis o proxecto de 4º da ESO traballa directamente de forma interdisciplinar xa que nel participarán os profesores e profesoras de educación plástica e visual, tecnoloxía, lingua inglesa e lingua ou ben galega ou castelá dependendo da elección do alumnado. 14. Materiais e recursos didácticos Os materiais cos que conta o Departamento para o desenrolo do proceso de ensino- aprendizaxe son os que seguen:  Apuntes elaborados polo departamento.  Vídeo  DVD  Ordenadores: Diversos programas informáticos e recursos da web.  Cañón.  Equipo de música  RadioCD  Instrumentos musicais.  Outros: Bolígrafos, rotuladores, papeis de distintos tamaños e cores, pelotas de tenis, pedras, obxectos diversos, material de carpintería, material de costura, maquillaxe, materiala de electricidade, lona de plástico, etc…  Libros de apoio : Música 2º ESO, Galinova ISBN 978-84-9737-087-5 (apoio para a profesora) Música 3º ESO, Santillana ISBN 84-294-7918-7 (apoio para a profesora) Música 4º ESO, Editex ISBN 978-84-9771-346-7 (libro para alumnos e profesor) 15. Temas transversais. As actividades están enfocadas á consecución de aprendizaxes, non solo musicais senón tamén de contidos e actitudes relacionados con temas transversais: - Educación para a Saúde a partir dunha correcta hixiene do oído ( non escoitar música alta…), da voz (non berrar, colocar a voz de forma axeitada, non beber alcohol...), do coidado do corpo para favorecer o movemento e o baile (non fumar, quencer o corpo antes do exercicio, facer exercicio...). - Educación para o ocio favorecendo o aproveitamento do tempo libre a través de actividades productivas como a interpretación musical, o canto, o baile, etc. aumentando a súa sensibilidade, cultura e sentir estético. - Apoia o respeto á diversidade e á tolerancia xa que a través da práctica instrumental, vocal e de movemento, incídese nas diferencias entre sexos, personas, etc. e no respeto a esas diferencias. - Relación coa educación para a paz e o respeto a partir do coñecemento das diferencias culturais entre distintos países e o respecto a ditas diferencias e do coñecemento dos propios compañeiros e compañeiras e a aprendizaxe na resolución de conflitos. - Incide na educación do consumidor xa que axuda a desenrolar un sentido crítico con respecto ós productos que ofrecen os medios de comunicación de masas e Internet facendo especial fincapé no papel da publicidade. - Educación medioambiental a través da introducción de contidos nas cancións ou actividades para tomar conciencia e sensibilidade co entorno natural. - Aínda que redundante trabállase a importancia tanto das mulleres coma dos homes na música a través da participación de todos e todas nas actividades. 16. Medidas de atención á diversidade. As medidas que se tomarán en caso dalgún problema para o seguimento do currículum serán as seguintes: - Medidas ordinarias: Varación da metodoloxía ou das actividades a realizar co fin de conseguir os obxectivos (tocar outros instrumentos, actividades de reforzo, variación do tamaño dos grupos de traballo, etc...) Hai un alumno neste grupo que ten problemas de audición. En principio as medidas a adoptar serán falar alto e claro, asegurádonos de que oe e entende as mensaxes, xa que ten audífono, e en principio non hai ningún outro problema. Tamén estaremos en contacto coa orientadora e en comunicación coa familia a través da titoría. - Medidas extraordinarias: Elaboración de ACI's con variación dos obxectivos, contidos e/ou criterios de avaliación. Recolleránse na memoria de final de curso. Hai unha alumna en 2º da ESO con Síndrome de Down á que se lle fará unha ACI. 17. Actividades complementarias e extraescolares - Asistencia a concertos didácticos que oferta o Concello de San Sadurniño. - Outras por determinar que irán reflexadas na memoria final de curso. 18. Procedementos para avaliar a propia programación. A programación avaliarase de forma interna a través das actas de departamento e da memoria final de curso que reflexarán os problemas atopados, a forma de resolvelos e as modificacións pertinentes na programación, tendo en conta como un punto principal a consecución por parte dos alumnos das competencias básicas e os obxectivos previstos. Tamén haberá unha avaliación externa por parte dos servicios de inspección educativa, que dun modo obxectivo proporán melloras na planificación. 19. Difusión e publicidade de información A dita programación estará a disposición da comunidade educativa (pais, alumnos, profesores, inspección, etc...) na xefatura de estudos e na páxina web do centro. Asdo : Clara Goás Vargas Profesor de Música Xefe de Departamento de Música CPI de San Sadurniño San Sadurniño