Conto

Dous rapaciños rifaron, i estábanse batendo cegos. Un deles san e rexo, e o outro un malpocadiño que choraba. Dúas mulleres apartáronos e levaron ao meniño dos choros dándolle bicos. O outro, o san e forte, só, vermello de vergoña quedaba sen agarimo,  cheo de tristura, e foise indo paseniño. Fíxenlle unha festa ao probe do rapaz e dixen para min, “tamén os fortes dan compasión ás veces”, lembrándome dun sucedido.

O sucedido foi isto. Había unha vez nunha aldea veira mar, na ría de Marín, dous mozos
mariñeiros. Chuco e Manoel. Eran tempos nos que aínda non ían as motoras a buscar sardiña a Leixões, nin sequera as artes da traíña eran donas das rías. Os barcos xeitosos ían mar afora máis alá da illa de Ons e chegaban moitas veces a Fisterra.

Manoel era un rapaz ergueito e finiño, churrusqueiro e amigo das rapazas. Chuco era un
mozo forte e valente que se desfacía de bo; ninguén vogaba coma el que pasaba horas sen arriar o remo, e sen falar, nin se coñecía nadador coma el na ría.

E Chuco e Manoel tiñan tolería por Carmela, unha meiga rapaza de ollos mouros, moi beiladora. Cada un dos mariñeiros á súa maneira lle buscaba as voltas, e ela por ningún se aclaraba. Con Manuel ría e parolaba a desfacerse, diante de Chuco baixaba os ollos, e toda se acendía.

Pasou o caso cando Manoel e Chuco saíron ao mar no mesmo barco con oito homes máis. O barco era novo e foron á despedida vellos, nenos e mozas, e entre eles Carmeliña que non separaba os óllos de Chuco, nin Chuco dela. Foron as miradas unha promesa de amor, e Chuco vogou con máis forza que nunca, cheo de vida.

Non se soubo ben nunca, porque estas cousas non se saben ben endexamais. O mar estivera calmo, e batía un pouco de Nordeste. Fixéranse dous bos lances na illa, e o barco regresaba para terra cando caía o sol, con toda a vela para aproveitar as frías.

Debeu ser como un lóstrego a nortada, a escota non correu a tempo, a carga foise a unha banda, calquera cousa, o conto foi que o forte vento deu volta ao barco e os homes fóronse ao mar coa sorte de se poderen por a salvo na quilla.

Xa todo se cerrara de escuma, e rompendo avantaban as augas. Non se vía un barco, zoaba o vento e a noite chegaba.

Foi entonces cando Chuco, o máis forte nadador de todos xeiteiros, botouse ao mar confiado e sufrindo a buscar en terra axuda para os pobriños que alí se quedaban engarrados no barco deitado nas olas. Todos o viron loitar, avantando en longas brazadas con toda seguranza e ninguén dubidou que conseguise o proposto.

O tempo pasou en balde, e na noite coidaron os mariñeiros morrer moitas veces, mollados i cheos de frío. Pola mañá unha motora topou o barco perdido e salvou aos nove homes.

Aquela mesma mañá apareceu Chuco morto na area de Beluso despois de nadar cinco millas: o seu esforzo fixo soster a esperanza nos que quedaban no cativo amparo das madeiras do barco. Os pobriños salváronse e o mozo forte morreu.

Non pasou un ano e a Carmeliña, sempre meiga e beiladora, casábase con Manoel, de cote finiño e churrusqueiro. É certo que coa lembranza de Chuco pódese dicir que os fortes dan compasión ás veces e que non está de máis o pregar por eles.