Fomento da lectura

O libro lembra. Este é o título do texto da escritora estonia Aino Pervik que serve para conmemorar a data do nacemento de Hans Christian Andersen, o 2 de abril, e que desde hai xa anos (1967), a IBBY (International Board on Books for Young people) promove como Día Internacional do Libro Infantil, co fin de estimular a creación e difusión de libros de calidade para nen@s e moz@s, e promover a lectura entre a xente máis nova. 

Cada ano, esta organización encarga un texto e unha ilustración para o cartel conmemorativo a autores dun país distinto. Nesta ocasión, Aino Pervik e Jüri Mildeberg proceden de Estonia e agasállanos con unha imaxe exquisita e unha visión do libro como testemuña dunha época e dun lugar. 

Grazas á OEPLI (Organización Española para o Libro Infantil e Xuvenil) e á sección galega, GALIX, podemos acceder ao tríptico que presenta o texto de Aino Pervik nas catro linguas do Estado, e disfrutalo en galego. 

+ Información

Texto do escritor DAVID OTERO sobre o Día Internacional do Libro Infantil e Xuvenil

Son moitas e moi variadas as propostas que desde os Equipos de Biblioteca, en colaboración ás veces cos equipos de Normalización Lingüística, se lle están facendo á rapazada co gallo do 14 de febreiro, data que (sendo estritamente comercial) ben se pode mudar nunha oportunidade para atraer ao alumnado á lectura e á escritura. Un modo contundente de recoller os seus intereses a, a partir deles, incentivar máis usos de cultura escrita. Algúns exemplos:

• CPI O Progreso (Catoira, Pontevedra):  O amor en 10 palabras
• IES Rafael Dieste (A Coruña):  O corazón partido (selección poética e xogo de busca)
• IES O Mosteirón (Sada, A Coruña): Certame Amor? Amor!... en 100 palabras
• IES Castro da Uz (As Pontes, A Coruña): V Concurso de Caligramas
• CEIP Andrade (Pontedeume, A Coruña): Lecturas con corazón
• CPI San Vicente (A Baña, A Coruña): Declaracións de amor con humor  - I mostra de debuxo: E ti, a quen queres máis?
• IES Poeta Añón (Outes, A Coruña): Cada ovella coa súa parella (amor e cómic)
• IES de Poio (Poio, Pontevedra): selección poética, MIEL E UN POEMAS DE AMOR
• IES de Fene (Fene, A Coruña): LECTURAS CON AMOR - POEMAS DE AMOR
• CEIP Víctor Sáenz (Mazaricos, A Coruña): Lecturas con corazón
• IES San Paio (Tui, Pontevedra): Certame  "Biografías de amores e desamores"

Xa está publicada no Portal Educativo a Resolución de 22 de decembro, da Dirección Xeral de Centros e Recursos Humanos, pola que se resolve a convocatoria de Clubs de Lectura para o curso 2010/2011. Neste curso reciben axudas para o seu funcionamento un total de 200 Clubs de Lectura de centros que matriculan alumnado de ensino secundario, formación profesional e ensinanzas de réxime especial.

Lémbrase a posibilidade de intercambiar lotes de libros con outros clubs de lectura, a través do "banco de libros" no blogue LIBROS A EITO. Pódense ofertar lotes de libros (enviando a listaxe a bescolares@gmail.com) e pedir libros en préstamo, logo de realizada a busca, directamente ao centro ofertante. Tamén teñen á súa disposición o blogue LER EN MAN COMÚN, onde poden atopar informacións específicas e difundir as súas bitácoras.

+ información       

O I Concurso de lectura en voz alta "Ler e escoitar" chegou á súa fase final. O pasado 16 de decembro tivo lugar a sesión prevista, na que os 49 rapaces e rapazas finalistas pasaron as últimas probas, nun acto ben emotivo. Todos os participantes deron mostras dun grande aplomo e saber estar á hora de subir a un escenario e amosaron, sen excepción, grandes habilidades de lectura en voz alta. A selección dos textos escollidos libremente polas lectoras e os lectores sorprendeu pola súa calidade e pertinencia. Foi, en fin, unha mañá longa pero emocionante, dedicada á lectura e aos libros, na que os sorrisos estiveron presentes en todo momento en pequenos e grandes. A narradora Charo Pita, que foi a guía deste acto de exaltación da palabra escrita, pero tamén da oralidade, fixo unha defensa da lectura e da necesidade de escoitar aos outros, de saber escoitar. Houbo tamén tempo para os contos, e como broche final, a entrega de premios con "foto de familia" incluída. Parabéns a todas e todos os participantes.  + Información

Publicada no Portal Educativo a listaxe de alumnado galardoado

O Portal Educativo publica hoxe, 3 de decembro, a resolución da Dirección Xeral de Centros e Recursos Humanos pola que se fai pública a listaxe de alumnos e alumnas que pasan á fase final do Concurso "Ler e Escoitar",  logo da valoración por parte do Xurado dos vídeos presentados á fase autonómica, tal e como estaba previsto na convocatoria de 21 de setembro.

O alumnado finalista será convocado a un acto de lectura pública que se realizará en Santiago de Compostela o vindeiro 16 de decembro, no que se resolverá definitivamente este I Concurso de lectura en voz alta, LER E ESCOITAR, destinado a estimular a práctica da lectura expresiva nos centros educativos galegos.

Acceso directo á resolución

A Consellería de Educación, a través da Dirección Xeral de Centros e Recursos Humanos, publica hoxe no Portal Educativo a convocatoria do I Concurso de Lectura en voz alta, "LER E ESCOITAR", destinado ao alumnado de 3º Ciclo de Primaria e 1º Ciclo de ESO. O concurso terá unha primeira fase no centro e unha fase autonómica, da que sairán os finalistas da fase última do concurso que se resolverá nun acto de lectura pública. O concurso contempla as modalidades individual e de grupo. Haberá premios para as lectores e os lectores e para os centros de procedencia.

TEXTO DA CONVOCATORIA

CARTEL

O Portal Educativo publica no día de hoxe, 1 de setembro, a convocatoria da Dirección Xeral de Centros e Recursos Humanos, no contexto das iniciativas destinadas ao fomento da lectura, pola que se incentiva o funcionamento de Clubs de Lectura en centros públicos que acollan alumnado de educación secundaria, bacharelato, formación profesional e ensinanzas de réxime especial, para o curso 2010/2011. A data final para a presentación de solicitudes é o 30 de outubro.

Texto da convocatoria e anexo de solicitude.

Unha das funcións da biblioteca escolar é a de orientar na selección de lecturas. Son cada vez máis as bibliotecas que elaboran guías de lectura, recomendacións, seleccións temáticas ou por nivel de idade... co fin de axudar ao alumnado e ás familias a escoller entre o moito que hai publicado, e acertar á hora de elixir lecturas de calidade, variadas e axeitadas segundo a idade lectora e os intereses de cada quen. Velaquí algunhas destes seleccións de lectura para o verán:

Recentemente coñeceuse o resultado a nivel estatal da avaliación diagnóstica dos nenos e nenas de 4º de primaria. En relación á competencia lingüística constatábase a influencia dalgunhas variables nos bos resultados neste ámbito: a presenza de libros na casa, por exemplo. Así na páxina 125 do estudo pódese ler: "La puntuación media obtenida por los alumnos en las cuatro competencias correlaciona intensamente con la variable "número de libros en casa". Cuanto mayor es el número de libros que el alumnado tiene en su casa, más alta es la puntuación media que obtiene". Un IES da provincia de Ourense, nun interesante estudo sobre a situación da lectura na súa comunidade educativa constata a escasa presenza de libros nas casas do alumnado. Tamén resulta inquietante o gráfico referido ao hábito de lectura nas familias. Á vez, vese a importancia da biblioteca escolar como instrumento de acceso á cultura e factor de compensación social: mentres só un 4% do alumnado asegura acudir á biblioteca municipal, un 52% do mesmo acude á biblioteca do seu centro. 

O venres 11 de xuño reuníronse en Santiago de Compostela, convocados pola Consellería de Educación, as coordinadoras e coordinadores dos Clubs de Lectura en centros de ensino secundario, ao abeiro da convocatoria de axudas para incentivar clubs de lectura nestes centros. Esta Xornada dos Clubs de Lectura 2010 está incluída no plan anual de formación do profesorado.

Pódese acceder aos materiais relacionados con esta actividade de formación neste enlace (entrar como convidado)

Máis información sobre os clubs de lectura, en Ler en mancomún

O día 11 de xuño, en Santiago de Compostela, a Consellería de Educación reúne aos profesores e profesoras que coordinan os Clubs de Lectura en centros de ensino secundario e de ensinanzas de réxime especial (escolas de idiomas, conservatorios...). Será ocasión para avanzar na formación deste colectivo e, tamén, oportunidade para a reflexión conxunta, o intercambio de experiencias e o establecemento de ámbitos de colaboración entre clubs de lectura de distintos centros, que xa se están a producir nalgúns casos.

Máis información, no blogue Ler en mancomún, dedicado aos Clubs de Lectura.

Andan os versos de Uxío Novoneyra nos beizos da rapazada, pendurando dos muros e das fiestras... enchendo espazos virtuais e reais dos centros educativos galegos. Comezara xa en xaneiro, cando o CPI Luís Díaz Moreno, de Baralla (Lugo) difundira o seu fermoso calendario do ano Novoneyra. Posteriormente foron chegando propostas de traballo e materiais moi diversos sobre a obra de Uxío Novoneyra e, a partir dela, actividades para o tratamento de distintos contidos curriculares e, ao tempo, formación das competencias no uso, tratamento e produción de información (ALFIN). As bibliotecas escolares apoiando os programas e proxectos do centro (entre eles, o Proxecto lingüístico), unha das súas principais funcións. A título de exemplo, pódense consultar as seguintes:

Rematado o mes de abril, comeza o maio das letras, o maio de Novoneyra... pero aínda se escoitan os ecos das mil e unha actividades levadas a cabo nas bibliotecas escolares galegas co gallo do Día Munidal do Libro, a festa da palabra que pasou coma unha marea, empreñando a Terra de futuro. Velaquí só unha breve mostra:

O 23 de abril celébrase o Día Mundial do Libro e do Dereito de Autor, a instancias da UNESCO, retomando así unha vella celebración catalana. Lemos na declaración de Irina Bukova, directora xeral deste organismo internacional: "Os libros son á vez obras de arte e ciencia, e vectores de ideas. Plasman de maneira magnífica as diversidades creadoras. Conducen ao coñecemento universal e participan no diálogo entre culturas. Son instrumentos de paz".

O escritor Juan Mata, profesor da Universidade de Granada e voz particularmente lúcida no ámbito do fomento da lectura, estivo connosco nos Encontros do Plan de mellora de bibliotecas escolares 09/10, o pasado xoves, 15 de abril. A súa excelente conferencia estará accesible nesta páxina proximamente.

Co gallo da celebración do Día Munidal do Libro e do Dereito de Autor - 2010, Ano do Libro e da Lectura de Galicia, o autor agasallou ás Bibliotecas Escolares de Galicia cun texto sobre o papel do lector á hora de transmitir ou contaxiar o gusto pola lectura, o papel da persoa mediadora neste ámbito tan apaixoante, e tan confuso ás veces, do fomento da lectura entre os máis novos. Con este fermoso texto publícase un marcapáxinas dedicado ao profesorado que tanto e tan ben está a facer desde as bibliotecas escolares e desde as aulas. Agradecemos a Juan Mata este agasallo e convidamos á súa lectura e difusión. 

Onte, 6 de abril, reuníuse a Comisión de bibliotecas escolares, da que forman parte os asesores e asesoras especialistas de bibliotecas escolares , ou colaboradores, dos distintos Centros de formación e recursos do profesorado, xunto coas responsables da Asesoría de bibliotecas da consellería. O moitvo da reunión, preparar os últimos detalles dos vindeiros Encontros do Plan de mellora de bibliotecas escolares 2009/2010, que terán lugar en Santiago de Compostela os días 15 e 16 de abril.

Na volta á casa, os compañeiros e compañeiras levaban canda eles as maletas viaxeiras que xa están a disposición dos centros interesados:

• A Coruña: Banda deseñada (secundaria). contactar con Javier Pintor
• Ferrol: Lectura (profesorado traballando sobre o tema). contactar con Ánxela
• Lugo: Poesía (primaria) e Banda deseñada (secundaria). Contactar con Teresa
• Pontevedra: Poesía (primaria), Lectura (profesorado). Contactar con Consuelo
• Ourense: Lectura (profesorado). Contactar con Guillermo
• Vigo: Lectura (profesorado). Contactar con Manuel.
• Santiago: Poesía (primaria), Lectura (Profesorado), Banda deseñada (secundaria). Contactar con Leonor.

Xa está ás portas abril, mes de moita celebración arredor do libro e a lectura. Coma en anos anteriores, a IBBY (International Board on Books for young people) vén de editar o cartel conmemorativo do Día Internacional do Libro Infantil e Xuvenil, correspondente ao ano 2010. Nesta ocasión, a responsable da ilustración é a debuxante Noemí Villamuza e o autor do texto é o escritor Eliacer Cansino, ámbolos dous españois e de recoñecido prestixo no ámbito da literatura que xa poden ler os máis novos. Pódese ler a mensaxe nas catro linguas oficiais do estado e tamén en inglés.

O reverso do cartel que distribúe a OEPLI (Organización Española para el Libro Infantil y Juvenil) recolle a relación de centros educativos que se sumaron á celebración deste día mediante accións específicas. Hai unha boa representación galega.

O 21 de marzo celébrase o Día Mundial da Poesía, unha data que serve para lembrar a importancia da Palabra poética, e para espallala. A directora xeral da UNESCO, Irina Bukova, é clara na súa declaración:  

As bibliotecas escolares galegas contribúen a esta cuestión a través das súas propostas, que poden coñecerse visitando os seus blogues (Primaria - Secundaria). A modo de exemplo, algunhas destas actividades:

A Asesoría de bibliotecas escolares pon a disposición dos centros unhas maletas viaxeiras co fin de achegar, ao profesorado que as solicite, uns materiais que sirvan para reforzar e apoiar as súas propias iniciativas de formación no ámbito do fomento da lectura, e outras actividades destinadas ao alumnado. As maletas están a dispoñibles nos Centros de Formación e Recursos do Profesorado, e poderán solicitarse, en préstamo, a través da persoa asesora en materia de bibliotecas escolares.

Un dos ámbitos de cooperación entre as bibliotecas escolares e as bibliotecas públicas da súa zona de referenicia, é a coordinación na formación de usuarios destas bibliotecas, dándoas a coñecer ao alumnado, facéndoas visibles e procurando con elas vínculos de participación, de forma que se favoreza o achegamento da rapazada, de forma autónoma e cotiá, a estes espazos culturais do seu medio, que tantos momentos gratos e tantas posibilidades de formación lles poden proporcionar. 

Moitas bibliotecas públicas e escolares do país levan a cabo este tipo de colaboración. Un exemplo podémolo ver na prensa de hoxe: a Biblitoeca Municipal de Sanxenxo (Pontevedra) acolle ao alumnado do IES de Sanxenxo, nunha actividade máis para a formación dos lectores e lectoras.

O Portal Educativo publica a Resolución da Dirección Xeral de Centros e Recursos Humanos, de 30 de decembro de 2009, da convocatoria pola que se incentiva o funcionamento de Clubs de Lectura en centros públicos de ensino secundario,  para o curso 2009/2010.

Un total de 177 clubs de lectura reciben axudas por mor desta resolución, o que representa que nun 48% dos centros públicos que albergan alumnado de ESO, bacharelato, formación profesional, ou ensinanzas de réxime espacil, funciona un club de lectura. Algúns  clubs acollen varios grupos, en función da idade ou dos intereses dos participantes; en varios centros funcionan, ademais, círculos de lectores de pais, nais, profesorado e persoal non docente. Cómpre salientar o papel que nesta realidade está exercendo o profesorado que, sen compensación algunha máis ca satisfacción profesional e humana, están dispostos a poñer en marcha un club de lectura, e a involucrarse desta forma na construción dunha sociedade lectora, tan necesaria para a pervivencia dos espazos democráticos e para a mellora da calidade de vida de todos os cidadáns.

• Ler en man común (sobre os Clubs de lectura, acceso aos clubs de lectura virtuais, complementarios)
• Libros a eito (banco de libros)

A Consellería de Educación e Ordenación Universitaria continúa, neste ano 2010, declarado Ano do Libro e a Lectura en Galicia, coa súa dinámica de fomento da lectura nos centros, a través do programa Hora de Ler, e de mellora da infraestrutura básica para a lectura no ámbito educativo: as bibliotecas escolares. Entre outras accións, destacan:

• Plan de mellora de bibliotecas escolares
• Campaña: BIBLIOTECA ESCOLAR, ESPAZO DE LECTURAS
• Mochilas viaxeiras (actualmente están a rolar por Galicia preto de 4.500 mochilas)
• Maletas viaxeiras (destinadas aos centros de ensino)
• Clubs de lectura en centros de ensino secundario
• LER E ESCOITAR, I Concurso de lectura en voz alta

Comezan a chegar as recomendacións de lectura elaboradas nas bibliotecas escolares galegas. Estas guías de lectura para o Nadal, que pretenden orientar ás familias na adquisición de textos axeitados á idade dos lectores e lectoras, incorporan tamén suxestións para os adultos e son válidas na medida en que están elaboradas desde o coñecemento dos textos que se seleccionan e desde o interese por mellorar a competencia lectora do alumnado. Porque só lendo libros de calidade se aprende a seleccionar os bos libros, distinguíndoos dos textos máis banais ou completamente prescindibles.

O Ministerio de Educación vén de presentar o centro virtual para a lectura e as persoas lectoras, LEER.ES, creado en colaboración coas Comunidades Autónomas, a Real Academia de la Lengua Española e o Instituto Cervantes.. Aquí, os rapaces e rapazas poden atopar estímulos diferentes para a súa formación como lectores de todo tipo de textos (icónicos, textuais, multimedia...) e para a produción e difusión das súas propias creacións.

Leer.es é tamén un espazo para as familias e para os docentes, un lugar de encontro para os mediadores nesta gran tarefa que supón a construción paulatina e sen descanso dunha sociedade lectora. Pouco a pouca irase enchendo de contidos coas achegas das distintas comunidades autónomas e dos lectores e lectoras. Polo pronto, hai xa dispoñible, entre moito outro material, un bo número de documentos de interese sobre a lectura e a formación dos lectores (no apartado dos docentes), que recomendamos.