A Consellería de Cultura, Educación e Ordenación Universitaria segue afianzando, un curso máis, os Plans Proxecta, unha iniciativa desenvolvida en colaboración con diferentes organismos e que ten como principal obxectivo fomentar a calidade e a innovación educativa nos centros escolares a través de programas específicos que desenvolvan competencias clave, como é a educación en valores, entre outros.

O director xeral de Educación, FP e Innovación Educativa, Manuel Corredoira, deu conta hoxe no Parlamento dos datos do Proxecta ao que no presente curso se sumaron un total de 428 centros escolares, que desenvolven 791 iniciativas concretas nas cales participan uns 91.000 alumnos (un 7% máis que o curso anterior) e 5.300 docentes.

Sistema moderno e actualizado

Segundo explicou Corredoira, este tipo de apostas contribúe a acadar un sistema educativo moderno e actualizado, onde -tal como se está a demostrar con estudios a nivel internacional- “non se pode confundir ‘investir máis’ con ‘investir ben’ “. “A historia, as matemáticas, a bioloxía teñen que ser complementadas co ensino de idiomas, as novas tecnoloxías e a robótica, pero de maneira simultánea coa aprendizaxe en valores sociais como o respecto, a liberdade individual, a convivencia…e ese é o principal obxectivo do sistema educativo baixo o noso criterio”, abondou.

O director xeral de Educación aproveitou para poñer en valor a implicación dos equipos directivos dos centros, así coma dos docentes no desenvolvemento dos plans, que, xunto co resto da comunidade educativa (principalmente alumnado, familias, e diferentes institucións non educativas que tamén participan), resulta “fundamental” para o éxito destas novas ferramentas de traballo que buscan transmitir de maneira transversal valores sociais dentro do proceso de aprendizaxe. “Estamos a falar -dixo Corredoira- do Plan Proxecta como unha experiencia colaborativa de varios axentes, que pretende abrir paso a unha nova metodoloxía de aprendizaxe”.

Novidades no actual curso

Como novidade neste curso 2016/17, cómpre lembrar que se incorporaron nove novos programas a través de diferentes organismos da Xunta, entre eles tres da Consellería de Educación que son os proxectos de innovación en dinamización lingüística (fomento da innovación naquelas accións que impliquen o uso da lingua galega), o Cined (fomento do coñecemento do patrimonio audiovisual europeo), e Educación en valores e cidadanía global (para promoción e defensa dos dereitos da infancia e do exercicio da cidadanía global e responsable).

En colaboración coa Consellería de Política Social incorpóranse outros tres proxectos que son Voluntariado miúdo (accións que fornezan a educación en valores solidarios, adaptada ás idades dos alumnos), Aulas I+I (inclusión de persoas con capacidades diferentes nas aulas), e o Conecta Cultura (ferramentas didácticas para a abordaxe positiva da multiculturalidade).

A través da Vicepresidencia e Consellería de Presidencia, Administracións Públicas e Xustiza, púxose en marcha +Comunidae (un proxecto que afonda na perspectiva cooperativa e de xénero); desde Economía, Emprego e Industria Moitavista na Escola (promoción condutas seguras e saudables); e desde Sanidade Xente con Don (de prevención de prácticas sexuais de risco e loita contra o estigma ou a discriminación)

Trátase, a través do Plan Proxecta, de buscar un avance nas dinámicas de mellora da calidade educativa e favorecer a innovación nos propios centros a través de programas externos que leven á motivación e ao traballo activo, cooperativo e en rede, do alumnado e do profesorado implicado.

Para iso, un dos principais obxectivos deste Plan é promover a realización de proxectos interdisciplinarios que poidan servir de modelo de traballo ou de boa práctica, tanto para o propio centro en que se orixinan como para o resto da comunidade educativa galega.

A Consellería de Cultura, Educación e Ordenación Universitaria vén de galardoar sete centros escolares polos seus proxectos de formación do profesorado, que foron deseñados e implantados polos propios docentes no pasado curso. Trátase do CRA Ponte da Pedra (Carballo), do IES da Pobra do Caramiñal, o CPI As Mirandas (Ares), o IES Plurilingüe Fontem Albei (A Fonsagrada), o CEP Antonio Magariños Pastoriza (Cambados), e os CEIP Xosé Fernández López e IES Pino Manso (ambos do Porriño).

Na súa intervención o conselleiro de Cultura e Educación, Román Rodríguez, destacou que a formación do profesorado é “un dos puntos cardinais da ensinanza” e xoga “un papel central” na calidade e na equidade do sistema. No caso de Galicia a formación dos docentes é unha das “fortalezas” do noso sistema educativo, sobre todo, –abondou o conselleiro–, pola aposta do Goberno galego “por manter e impulsar o papel da aprendizaxe permanente nos anos máis duros da crise”.

Román Rodríguez lembrou que tanto os datos reflectidos no ultimo informe PISA, que sitúan a Galicia nun lugar destacado no conxunto dos sistemas educativos, como a redución en máis de dez puntos da taxa de abandono educativo temperá –ata o 15,2%− non son froito da casualidade, senón do traballo dos profesores, dos equipos directivos e das familias.

Modelos referenciais a seguir

En referencia aos premiados, o conselleiro loou o traballo levado a cabo polos docentes dos sete centros presentes por deseñar “itinerarios á carta” en función do seu proxecto educativo e necesidades, convertendo aos centros “en organizacións capaces de aprender, crear e transferir coñecemento”. Segundo dixo, os traballos galardoados son “un modelo a seguir” e un “referente” para toda a comunidade educativa, pola súa creatividade e renovación, así como polas temáticas tan diversas como a intelixencia emocional, o fomento da convivencia, a aprendizaxe cooperativa, entre outras.

A través da Rede de Formación do Profesorado impulsada pola Consellería, o ano pasado organizáronse máis de 2.200 actividades formativas, cunha participación de máis de 20.000 docentes (o 60% do total); e a día de hoxe catro de cada dez centros escolares contan cun plan de formación propio. Actos coma o do hoxe teñen como obxectivo dar visibilidade ás boas prácticas docentes e fomentar a incorporación de máis centros a este tipo de proxectos que incorporan nova formas de pensar e novas ferramentas metodolóxicas, o que ten unha repercusión directa na mellora dos resultados docentes e da calidade educativa.

Descrición dos proxectos galardoados

O Centro Rural Agrupado, CRA, de Carballo (na Coruña) resultou galardoado como centro piloto nun proxecto de Educación Responsable que busca dar resposta ás necesidades formativas no eido da intelixencia emocional na aula e o fomento dos valores universais da convivencia. O proxecto involucrou a todo o claustro e ao equipo directivo do CRA, e mesmo contou coa participación das familias.

Baixo o título “Comer e contar todo é empezar”, o IES da Pobra do Caramiñal (A Coruña) levou a cabo un traballo interdisciplinar e coordinado por varios departamentos para afondar no traballo por competencias, estruturando secuencias que guían as actividades e elaboran produtos concretos para comunicar o aprendido por parte dos alumnos.

No CPI As Mirandas, en Ares (A Coruña), o centro de traballo foi a biblioteca escolar, que serviu de vehículo para que os docentes incorporaran novas metodoloxías de traballo cooperativo e ensino, adaptadas aos niveis educativos deste centro.

Na provincia de Lugo resultou galardoado o IES Plurilingüe Fontem Albei (A Fonsagrada), por un proxecto de desenvolvemento de competencias clave, en liña co establecido na Lomce. Neste senso, a formación do profesorado centrouse na aprendizaxe por proxectos, a gamificación, o Flipped classroom e o Mobile Learning.

Na provincia de Pontevedra foron tres os proxectos escollidos, entre eles o CEP Antonio Magariños Pastoriza (en Cambados), polo labor desenvolvido sobre Educación Emocional e Educación Responsable, das Fundacións Botín e Barrié en colaboración coa Consellería; e no que participou a totalidade do profesorado do colexio.

O IES Pino Manso (en O Porriño), foi galardoado por un proxecto de inclusión do alumnado con metodoloxías activas e recursos TICs. Desde 2010 os profesores deste centro estanse formando na Aprendizaxe Cooperativa, procurando a integración das TIC na práctica educativa, e tendo en conta a atención á diversidade e os cambios metodolóxicos.

Tamén no Porriño foi premiado o CEIP Xosé Fernández López, cun proxecto centrado na expresión plástica, que busca a motivación do alumnado desde infantil a primaria. Ademais, este centro acadou unha mención especial polo seu xeito de abordar as competencias profesionais docentes como modo para acadar a excelencia, o éxito escolar e a mellora educativa en xeral.

A Consellería de Cultura, Educación e Ordenación Universitaria vén de resolver a convocatoria do Plan Proxecta para o curso 2016/17, no que 90.939 alumnas e alumnos (un 7% máis ca no curso anterior) se implicarán nalgún dos 41 programas diferentes que compoñen esta iniciativa. En total participan no Proxecta 428 centros de ensino, que desenvolverán 791 proxectos distintos coa colaboración de máis de 5.300 docentes.

Por provincias, 150 centros de ensino coruñeses desenvolverán 275 proxectos, e 65 centros lucenses realizarán 133. En Ourense o número de centros participantes é de 58, que desenvolverán 110 proxectos; mentres que en Pontevedra están implicados 155 centros, cun total de 273 iniciativas. A relación de colexios que desenvolven cada programa pode consultarse no Diario Oficial de Galicia, no enlace http://www.xunta.gal/dog/Publicados/2016/20161228/AnuncioG0164-201216-0005_gl.html .

Por número de centros participantes, os programas máis exitosos son ‘PDC (proxecto deportivo de centro)’, con 185 centros participantes; ‘Aliméntate ben’, con 80; ‘Aulas I+I: Inclusivas e Igualitarias’, con 45 centros implicados; e as iniciativas ‘MeteoEscolas’ e ‘Proxecto Terra’, con 40 cada unha delas. Pode obterse información sobre os 41 programas no portal educativo, no enlace http://www.edu.xunta.gal/portal/planproxecta  .

No curso 2015/16 participaron no Plan Proxecta 418 centros de ensino, 85.286 alumnos e 5.289 profesores.

Novidades

Este curso 2016/17 incorporáronse nove novos programas, dos que tres son impulsados por Cultura e Educación:  ‘Proxectos de innovación en dinamización lingüística’, un programa de fomento da innovación nos impulsos educativos innovadores que impliquen o uso da lingua galega e o coñecemento cultural que garanta a plena competencia comunicativa; ‘Cined’, para o fomento do coñecemento do patrimonio audiovisual europeo; e ‘Educación en valores e cidadanía global’, de promoción e defensa dos dereitos da infancia e do exercicio da cidadanía global e responsable.

Outras tres das nove iniciativas novas son impulsadas polo departamento de Política Social. ‘Voluntariado miúdo’ promove a adquisición de competencias a través de proxectos de acción voluntaria que permitan fortalecer a educación en valores solidarios dende realidades concretas adaptadas ás idades do alumnado, mentres ‘Aulas I+I’ é un programa que desenvolve estratexias a prol da inclusión das persoas con capacidades diferentes nas aulas. Pola súa parte, ‘Conecta Cultura’ ofrece un marco de reflexión e acción para dotar de ferramentas didácticas a abordaxe positiva da multiculturalidade co fin de convertela en interculturalidade.

Proxectos socioeducativos e condutas seguras

Desenvolvido pola Vicepresidencia e Consellería de Presidencia, Administracións Públicas e Xustiza, ‘+Comunidade’ é un proxecto de intervención socioeducativa centrada no coñecemento, análise e actuación práctica, desde unha perspectiva cooperativa e de xénero, sobre as problemáticas socioambientais locais e a súa relación co contexto global, coa finalidade de xerar alternativas concretas de actuación entre o alumnado e o profesorado para a construción dunha cultura máis sostible.

‘Moitavista na Escola’, da Consellería de Economía, Emprego e Industria ten como fin sensibilizar o alumnado sobre a importancia da prevención de riscos asociados á contorna escolar e promoción de condutas seguras e saudables; mentres que ‘Xente con Don’, da de Sanidade, é un programa de prevención de prácticas sexuais de risco na mocidade e loita contra o estigma e a discriminación das persoas afectadas por infeccións de transmisión sexual.

Ademais destas novas incorporacións, reformuláronse distintos programas co fin de darlle un maior aproveitamento ao traballo por proxectos e á cooperación interinstitucional. Deste xeito ofértanse renovados ‘Aliméntate ben’, que afonda no tratamento dos principios alimentarios coa participación da Consellería de Sanidade; e ‘PDC – Centros activos e saudables’, que unifica os programas de vida activa a través dun único programa deportivo con distintas modalidades no seu interior. Tamén se reformulan ‘Protexe o teu medio’ e ‘Quérote+’, co fin de mellorar os seus obxectivos.