Lingua Galega e Literatura

20 de maio de 2022

Semana das Letras Galegas: exposición dedicada a Florencio Delgado Gurriarán

Hoxe inauguramos a Exposición dedicada a Florencio Delgado Gurriarán. Convidamos a toda a Comunidade educativa do Eusebio da Guarda a visitala e renderlle homenaxe ao escritor, exemplo de compromiso con Galicia.

Departamento de Lungua Galega e Literatura

11 de maio de 2022

Visita de 4º de ESO e 3º PMAR á Real Academia Galega e á Casa Museo Emilia Pardo Bazán

1 de abril de 2022

ROTEIRO CORUÑÉS DO REXURDIMENTO 1º BACH

A última semana de marzo o alumnado de 1º de Bacharelato participou nos roteiros didácticos organizados polo Departamento de Lingua e Literatura Galegas, destinados a coñecer mellor a nosa cidade e a súa importancia na época do Rexurdimento galego. Acompañados polo profesorado que guiaba a explicación dos diferentes lugares emblemáticos, o alumnado participou co recitado de poemas dos escritores e escritoras aludidos no curso do roteiro.

Primeiramente visitamos os edificios onde viviu Eduardo Pondal na rúa Xoana de Vega, a escritora Francisca Herrera Garrido, veciña de Rosalía de Castro, que morou xunto a Manuel Murguía e familia na mesma rúa do Príncipe, o teatro que leva o nome da poeta, e a Real Academia Galega que presidiu Murguía, situada no mesmo edificio que a Casa Museo de Emilia Pardo Bazán.

Non foi posible acceder ao Xardín de San Carlos para vermos o sepulcro de Sir John Moore e o poema que Rosalía creou na súa honra esculpido na pedra, dado que se encontra temporalmente en obras e pechado ao público, mais recitamos o poema diante da porta de entrada.

Finalizamos o paseo nos Xardíns de Méndez Núñez, deténdonos primeiro fronte á monumental escultura de Asorey onde o profesor Paulo Carballada explicou o seu simbolismo. Despedimos o roteiro diante da estatua do autor da letra do himno galego, coas pernas cansas, a mente chea de novos coñecementos e unha nova perspectiva da nosa cidade.

Departamento de Lingua e Literatura Galegas

22 febreiro 2022

23 de febreiro: un día para celebrar a Rosalía

O Día de Rosalía de Castro pasará a celebrarse o 23 de febreiro, auténtica data de nacemento da poeta

En outubro do pasado ano, a investigadora Sagrario Abelleira fixo público o achado duns documentos que alteraban o que sabiamos sobre Rosalía de Castro: a data de nacemento da escritora situábase grazas a súa pescuda no día 23 de febreiro de 1837, e non no día 24, como até ese momento se pensaba. O expediente matrimonial de Rosalía de Castro con Manuel Murguía, atopado no Arquivo Diocesano de Madrid, mostrábase como "un documento incontestábel" que permitía fixar definitivamente o día en que naceu Rosalía e que aclara moitas das dúbidas "que até o de agora pairaban sobre a súa biografía".

Cando se fixeron públicos os documentos que demostraban que Rosalía nacera o día 23 de febreiro de 1837 xa se formulara o proxecto deste cambio de data que hoxe se materializa, aínda que existían certos receos sobre a aceptación da mudanza, ao terse convertido o 24 de febreiro nunha das datas máis sinaladas do calendario cultural galego. "Era o lóxico", opina o presidente da Fundación Rosalía, e ese pequeno cambio carece de importancia diante da proxección da súa obra sobre o

pobo galego. O importante é que houbo acordo entre todas as institucións, que non existiron disparidades e que Rosalía segue sendo un elemento de unidade entre todos os estamentos da sociedade galega".

Unha "nova" data que os estudosos daban como plausíbel. Até o de agora, coñecíase unicamente a partida bautismal de Rosalía, do 24 de febreiro de 1837, e ao ser esta a única proba documental acreditada, dábase por boa esta data para lla asignar ao nacemento da autora. Non obstante xa existían moitos indicios que apuntaban ao día 23 de febreiro como a data real do nacemento da autora. Manuel Murguía, por exemplo, no Diccionario de escritores gallegos, escribe que Rosalía naceu en Santiago o 23 de febreiro de 1837.

Tampouco parecía moi normal que, sendo bautizada o día 24 de madrugada, a data de nacemento fose dese mesmo día.

A nova información biográfica sobre Rosalía quedou recollida na publicación Rosalía e Murguía: datos, datas e documentos (1851-1858), de Sagrario Abelleira.

Departamento de Lingua Galega e Literatura

Un día para celebrar a Rosalía

A Xunta de Galicia e as institucións vencelladas á autora deciden cambiar a efeméride tras a aparición de nova documentación que desvela a súa data real de nacemento

O Día de Rosalía converteuse nos últimos anos nunha das datas máis sinaladas do calendario cultural galego e, por primeira vez, o curso escolar 2021/2022 inclúe a celebración desta efeméride na súa programación. Unha data que ata o de agora, e ante o descoñecemento do día exacto do nacemento da poeta, se celebraba o 24 de febreiro, día en que recibiu o bautismo.

Logo deste acordo, que traslada a celebración ao día 23, a Xunta, a Fundación Rosalía de Castro e demais institucións e asociacións vinculadas á figura da poeta convidan á sociedade a renderlle homenaxe a Rosalía no seu día e en todos os demais lendo e poñendo en valor a súa obra.

Convidamos á Comunidade educativa do Eusebio da Guarda a celebrar este 23 de febreiro de 2022 poñéndo en valor a figura de Rosalía e a súa obra.

Departamento de Lingua Galega e Literatura

Lectura dos poemas polas aulas:

O alumnado de 1º BACH A, E, F e G, coordinados pola súa profesora de Lingua Galega e Literatura Teresa Pastor Novo, confeccionaron neste último trimestre do curso cantares ou romances de cego, como traballo práctico correspondente á cantiga popular, dentro da literatura galega de tradición oral. Así pois, compuxeron eles mesmos historias rimadas, empregando o romance, como era habitual no repertorio de cantores cegos.

Para tal actividade, distribuíronse por parellas ou en grupos de tres e tiveron que elixir o argumento dunha historia para traballar. De seguido, compuxeron a copla, cunha rima doada e adaptándose os versos ás frases musicais, cunha linguaxe popular, procurando os gustos do auditorio. Así, casos de crimes, asasinatos, desaparicións mediáticas, atentados terroristas, traxedias ecolóxicas por naufraxios, casos paranormais de endiañamentos, culpas a inocentes, casos de acosos e abusos, ….. Todo isto tivo cabida na elaboración destes cantares, historias da crónica negra que, por desgraza, non deixan de producirse. A rapazada procurou casos moi impactantes, dentro e fóra das nosas fronteiras, conformando un corpus de sucesos terribles, moi do gusto do pobo e que dos que os cegos noutrora facían unha posta en escena maxistral. Ao mesmo tempo, decoraron cadanseus cantares coas maltranas ou cartelóns que acompañaban as representacións nas prazas e romarías.

Do seu traballo, aquí está esta exposición no corredor do primeiro andar do centro e onde os rapaces e rapazas, á maneira máis tradicional, penduraron as súas maltrañas ou cartelóns, acompañados dos respectivos romances.

(hai 7 vídeos en total)

PAREANDO...

Seguindo coa estela creativa de Álvaro Cunqueiro neste ano de homenaxes na súa honra, o alumnado de 2º ESO A e C estivo estas últimas semanas “pareando”, invención léxica verbal que lle acae moi ben o que realizaron: “acción de crear pareados”. Así pois, os rapaces e rapazas destes cursos, coordinados pola súa profesora de Lingua Galega e Literatura Teresa Pastor Novo, mergulláronse no mundo poético e e elaboraron pareados con colaxes, reafirmando dúas célebres frases: “a pintura (imaxe) é un poema sen palabras” (Horacio) e “a pintura (imaxe) é poesá visible” (Leonardo da Vinci). Nesta ocasión, o alumnado fixo unha “maridaxe” (termo culinario que sería moi do gusto do autor mindoniense) entre palabras e imaxes. 

 MIL PRIMAVERAS MÁIS NO EUSEBIO…....”

Co fin de honrar esta efeméride, o alumnado de 2º ESO (grupos A e C) e o de 1º BACH (grupos A, E, F e G), coordinados pola súa profesora de Lingua Galega e Literatura Teresa Pastor Novo elaboraron as súas particulares homenaxes desenvolvendo as seguintes facetas deste autor:

Narrador: elaboración de semblanzas do realismo máxico cunqueiriano, coa descrición e ilustración de animais inventados, seguindo a estela da Fauna máxica do autor mindoniense, contida na súa obra Escola de menciñeiros.

Poeta: como o alumnado de 1º BACH estudou na 1ª avaliación a literatura medieval, agora trataron a vangarda do Neotrobadorismo, sendo Cunqueiro un dos seus máximos representantes, en obras tan singulares como Cantiga nova que se chama riveira. Como se de auténticos trobadores e trobairitzes se tratase, o alumnado elaborou cantigas neotrobadorescas do século XXI.

Lexicógrafo: seguindo a inmensa capacidade creativa de Cunqueiro ao inventar palabras, eles tamén crearon un particular dicionario de termos inventados, con cadanseus exemplos, para darlle un carácter máis didáctico, seguindo o modelo da obra Contribución ao léxico deÁlvaro Cunqueiro (RAG/ ILG), que recompila a imaxinación semántica do autor de Terra de Miranda (Mondoñedo).

Esta exposición atópase nos vidros que pechan o claustro do patio interior, planta baixa do edificio histórico.

Teresa Pastor Novo

60 anos de “Memorias dun neno labrego”

Eu son Balbino. Un rapaz da aldeia. Coma quen dis un ninguén. E, ademáis, probe”.

Con estas sinxelas palabras, unha auténtica declaración de principios, dá comezo un libro considerado o “supervendas” da literatura galega, con arredor de 600.000 exemplares vendidos dende a súa publicación até hoxe.  En efecto, esta aconteceu un 5 de xaneiro de 1961 en Bos Aires, polo que hogano celebramos con moita honra o aniversario dunha obra coa que, segundo moitos críticos literarios, nace a literatura galega para nenos e adolescentes..........