IES PLURILINGÜE EUSEBIO DA GUARDA

O alumnado de 1º BACH A e E, coordinados pola súa profesora de Lingua Galega e Literatura, Teresa Pastor Novo, elaborou un traballo práctico sobre a literatura galega de tradición oral, concretamente sobre os cantares de cego, historias rimadas, máis ou menos longas, en forma de romance. Noutrora, as persoas invidentes actuaban coma unha sorte de cronistas que levaban novas ás aldeas e poboacións, cuxas temáticas de preferencia eran asuntos do máis escabroso, moi do gusto do pobo: crimes de paixóns, agresións, raptos, desgrazas colectivas, …. Deste modo, a canción entendida como unha composición en verso destinada para ser cantada, foi obxecto de estudo na 3ª avaliación, e máis concretamente, a canción tradicional. Así, os alumnos e alumnas traballaron distintos romances de cego da nosa literatura popular e, logo de teren a técnica aprendida, compuxeron eles mesmos a copla, cunha rima doada e adaptándose os versos ás frases musicais. Á parte disto, e para pór en práctica os seus coñecementos teóricos sobre as desviacións da norma, inseriron á mantenta vulgarismos, hipergaleguismos, castelanismos lusismos, arcaísmos e dialectalismos, cunha linguaxe popular, procurando os gustos do auditorio. Como seguinte paso, realizaron os debuxos do cartelón ou maltraña, que acompañaba a posta en escena do cego.

Así, títulos tan sensacionalistas como: “Soldado nunha guerra”, “A vinganza dun pai asasino”, “Mariñeiro sen compás”, “O asasinato de Gabriel”, “O desastre do Prestige”, “O desenlace do pranto da Frouxeira”, “O último alento dunha nai”, “Violada e queimada”, “A condesa sangrienta”, “O asasinato de Mondariz”, “O caso Madeleine”, “Cantar da katana”, “O Villa de Pitanxo” e “Accidente en Carral” compoñen os argumentos destas coplas, con case rango de crónicas de sucesos, que elaborou o alumnado destes cursos, baseándose, por desgraza, en feitos reais.

Do seus traballos instalouse unha exposición nun dos corredores do edificio histórico onde, á maneira máis tradicional, penduraron as súas maltrañas ou cartelóns, acompañados de cadanseus romances. Na dita exposición tamén se puideron ver uns cantares transcritos a Braille, por xentileza da ONCE, con quen vén colaborando esta profesora nesta actividade dende hai máis de dúas décadas. Como broche de ouro, algúns alumnos e alumnas atrevéronse a interpretar os seus romances, de xeito brillante.

Enlaces aos vídeos do alumnado en Youtube: Vídeo 1, Vídeo 2, Vídeo 3, Vídeo 4

Acceso ás fotos. Pinchar no enlace

Moitos parabéns, benqueridos cantores e cantoras!

Teresa Pastor Novo

(Profesora de Lingua Galega e Literatura e coordinadora do EDLG)

Con motivo da celebración das Letras Galegas 2023 o Departamento de Lingua e Literatura Galegas promoveu, entre outras actividades, un traballo ecdótico e coral sobre a composición de Eduardo Pondal e Pascual Veiga que hoxe coñecemos como o himno galego.

Xunguímonos así á iniciativa para restaurar a letra do poema “Os pinos” tal e como o seu autor desexaba que se cantase, contribuíndo desta maneira a difundir a proposta textual do profesor Manuel Ferreiro Fernández, catedrático da UDC e máximo especialista na obra de Eduardo Pondal.

Deste xeito, coñecimos máis profundamente os problemas suscitados pola edición textual dos nosos clásicos, á vez que colaboramos nunha actividade de interpretación coral exercitando a comprensión lectora, a memoria e a expresión oral en forma de canto colectivo. Como un coro profesional!

Ademais agradecemos a inestimable colaboración da regreifeira e profesora Alba María, quen improvisou unha regueifa sobre a figura homenaxeada este ano, Francisco Fernández del Riego, para que puidésemos coñecer algo máis sobre as súas actividades a prol da lingua e literatura galegas dun xeito lúdico, animado e divertido.

Departamento de Lingua e Literatura Galegas

Inés Vazquez Rey recibe MENCIÓN na categoría de Bacharelato e Ciclos Formativos no XIII concurso de Incubadora de Sondaxes organizado por SGAPEIO. O seu traballo, "Competente, Atractiva y mujer: la combinación imposible" foi titorizado pola profesora Chus Mourazos no curso 2021-2022 na materia Cultura Científica de 1º de bacharelato. 

A organización agradece ao centro a súa participación cos traballos presentados. 

A fase final para seleccionar o traballo gañador e recollida de premios e mencións será o venres 9 de xuño na aula Magna da Facultade de  Matemáticas da Universidade de Santiago de Compostela.

Na imaxe aparece o póster do traballo de Inés

Vídeo do Manifesto "A Europa que queremos"

Para acceder a todas as fotos pinchar no enlace

No Día de Europa, cada 9 de maio, celebramos a paz e a unidade de Europa. Esta data conmemora o aniversario da histórica “Declaración Schuman”, na que expuxo a súa idea dunha nova forma de cooperación política en Europa, que faría inconcebible a guerra entre as nacións europeas. A proposta de Schuman considérase o inicio do que hoxe é a Unión Europea. 

Hoxe, máis que nunca, o 9 de maio eríxese como bandeira dos valores europeos. A conmemoración do 9 de maio, Día de Europa, reforza o lema da Unión Europea “Unida na Diversidade”, unha Europa unida en valores comúns e traballando xuntos pola paz e a prosperidade, que se beneficia da gran diversidade de culturas, tradicións e linguas do continente. 

Por todo esto o noso centro, como Escola Mentora do Parlamento Europeo (MEPA) celebrou o Día de Europa con distintos actos durante toda a semana. 

Visitamos o ÍES Monte Castelo de Burela (Lugo) que xunto con outros dous centros de Tarragona mentorizamos este curso; en Burela celebramos cos seus alumnos, profesores e distintas autoridades o Día de Europa e intercambiamos agasallos, e esta semana recibimos a visita dunha representante do ÍES Monte Castelo.

O día 9 asistimos ao acto “A MAXIA DE EUROPA” invitados pola Deputación da Coruña e Europe Direct.

Os nosos Embaixadores Junior grabaron un Vídeo-Manifiesto da Europa que queren, elaborado por eles mesmos, que reflicte a voz dos xovenes na súa visión da Unión Europea presente e futura na que desexan vivir.

Feliz día de Europa!!!

Para acceder a todas as fotos do acto pinchar no enlace

OBRADOIROS coa regueifeira ALBA MARÍA

Co gallo do DIa das Letras Galegas dedicado a Francisco Fernández del Riego o Departamento de Lingua Galega organizou diversos obradoiros coa regueifeira e profesora Alba María no salón do actos do instituto. O alumnado participou nos obradoiros aprendendo e poñendo en práctica a técnica da regueifa. 

O Eusebio da Guarda agradece a Alba a súa disposición para levar a cabo esta actividade.

Departamento de Lingua Galega e Literatura.

O pasado luns 8 de maio ás 16:15 h tivo lugar no Salón de Actos do IES P. Eusebio da Guarda un acto de homenaxe á escritora e violinista coruñesa Luísa Villalta Gómez. Baixo o título “O ollar calmo das palabras” a organizadora deste acto, a profesora de Lingua Galega e Literatura e coordinadora do EDLG, Teresa Pastor Novo, quixo renderlle un merecidísimo e persoal tributo a unha das voces máis importantes da literatura galega das últimas décadas.

Malia que foi no campo da poesía onde desenvolveu a súa faceta máis prolífica, cultivou de xeito maxistral outros xéneros, o que lle valeu o recoñecemento en diversos certames. Atendendo á súa terra natal, A Coruña, a homenaxe  foi  deseñada  como a  singradura  dun barco, recalando en diferentes portos, entre os que destacaron: o coruñesismo: a simbiose de Luísa coa súa terra, coa súa Matria; o papel da música, o seu nó indisoluble coa súa gorentosa creación literaria; a docencia e a poesía: o ollar calmo das palabras; o seu compromiso coa lingua, como principal sinal identitario; o seu legado, o respecto pola súa memoria; e, finalmente, unhas sentidas verbas finais, onde se resalta¡ou a misión nosa: a de transmitir xeración tras xeración as verbas inmorredoiras da esgrevia autora coruñesa.

O emotivo acto, que contou coa asistencia da irmá e mais da nai da homenaxeada, así como diversas autoridades e expertos na súa obra, supuxo unha combinación da súa dimensión como escritora e mais como virtuosa do violín. Por este motivo, a música cobrou un papel moi destacado, coa actuación do alumnado do centro quen, baixo a coordinación da súa profesora de Música Rosa Mª Rodríguez Rivas, interpretou distintas pezas moi significativas para a autora, orgullosa do seu berce na cidade herculina. Pola súa infinda capacidade creativa e fondura de pensamento, manifesto claramente que esta dama da Cidade Alta é máis que merecente de ter, máis cedo que tarde, un oco de seu no Día das Letras Galegas.

Para rematar, sempre gardarei nas miñas fermosas lembranzas da docencia unha fermosa tarde do mes das flores, dun maio, maíño do ano 2023, onde todas as persoas presentes nesta homenaxe contribuímos para facerlle a Luísa Villalta Gómez un humilde recoñecemento, pero cunha manchea de corazóns.

Teresa Pastor Novo

(Profesora de Lengua e Literatura Galega, Coordinadora do EDLG)

Acceso ao artigo publicado na Opinión. Pinchar no enlace

Acceso ao tríptico da actividade. Pinchar no enlace

Acceso ás fotos da actividade. Pinchar no enlace

Un 17 de Maio especial

Para acceder ás imaxes relacionadas pinchar no enlace

En 1960, Francisco Fernández del Riego ingresou como membro numerario na Academia Galega e tres anos despois, a proposta súa, a Academia acordou celebrar cada 17 de maio  o Día das Letras Galegas. Del Riego pensaba que se hai un día dedicado á literatura española, con Cervantes como referencia,nós deberiamos ter un día dedicado á literatura galega relacionado con Rosalía de Castro e co libro Cantares Gallegos, o primeiro que escribiu na fala popular. Del Riego non coñecía a data da edición, pero na dedicatoria que a autora fixo á escritora Fernán Caballero figura a do 17 de maio de 1863 e elixiuna ante a proximidade do centenario. A celebración de 2023 é especial por ser o homenaxeado impulsor da iniciativa.

Siro (La Voz de Galicia)

Francisco Fernández del Riego (1913-2010)foi o principal dinamizador do galeguismo cultural tras o abrupto corte que supuxeron a Guerra Civil e a posguerra. Ademais de poñer en marcha todo tipo de proxectos encamiñados a recuperar a presenza do galego como lingua de cultura, durante unha gran parte da súa longa vida foi o alicerce ao redor do que se artellou o traballo conxunto entre os intelectuais do exilio, os que permaneceron no país tras a contenda e as novas xeracións de galeguistas que van xurdindo malia o difícil contexto da ditadura franquista.

A data do 25 de xullo de 1950 pasou á historia como a da fundación da editorial Galaxia, o máis emblemático fito do “segundo rexurdimento” da cultura galega tras a Guerra Civil. Os tres grandes artífices do proxecto foron: Ramón Piñeiro, Xaime Isla Couto e Francisco Fernández del Riego. Galaxia veu a luz para converterse no buque insignia da cultura do país, e pese ás dificultades foi o gran referente cultural da Galicia da época.

Non esquecemos outras aportacións do homenaxeado como as publicacións da revista Grial (1951) que “servía de canle para dar a coñecer a produción cultural galega e tamén para erixirse como un espazo de comunicación entre a cultura galega e as culturas do mundo”. E tamén a Revista de Economía de Galicia (1958) para analizar a realidade económica e social do noso territorio. 

Del Riego foi un dos xenerosos, sempre entusiasta e vital; son varias as xeracións vinculadas á intelectualidade que tiveron no maxisterio do homenaxeado nas Letras Galegas 2023 unha porta sempre aberta para satisfacer a curiosidade e ampliar o coñecemento.

Grazas Don Paco!

FELIZ DÍA DAS LETRAS GALEGAS a toda a comunidade educativa do Eusebio da Guarda!

Beni Vidal, xefa do Departamento de Lingua Galega e Literatura