Cicatrices brillantes  de  Andrea Tomé

    Nesta narración coñeceremos a Zoe, unha moza no último curso de bacharelato que tenta deixar atrás a anorexia. Despois dun desmaio na pista de xeo, os seus pais deciden levala a un centro onde coñecerá a outras persoas nas súas mesmas circunstancias e nas que verá aquelas partes que máis detesta de si mesma e ao mesmo tempo, ás que máis se aferra. Zoe tratará de compaxinar esta parte oculta da súa vida cunha máis convencional, de festas ocasionais, estudos e noivos, sen que ninguén advirta o que está a pasar no seu interior.

    "El doctor echa un vistazo al historial médico que ha impreso, la mirada desciende hacia el número mágico.
    —¿Qué sucedería si subieses de peso?
    Me muerdo una uña.
    —Lo odiaría. Me odiaría.
    Me parece que papá se estira para decir algo, así que me apresuro a matizar:
    —No me refiero solo al físico. Mi cerebro me gusta más cuando estoy delgada.
    —Siempre ha estado delgada —logra decir papá—. O sea, no tant…
    El doctor Herrera le indica con la mano que no siga. Me mira fijamente.
    —¿A qué te refieres cuando dices que tu cerebro te gusta más?
    —Soy más lista cuando no como —respondo, y ahora es mamá quien parece querer decir algo, pero no se lo permito—. Veo las cosas con más claridad. Y tengo más disciplina.
    Papá mira de reojo a mamá ante esta apreciación.
    El doctor me señala con el bolígrafo.
    —Cuando el cuerpo no recibe la nutrición suficiente, crea adrenalina para seguir adelante. Hasta que agota las reservas de energía.
    —Siento que tengo más control de las cosas cuando no como.
    —¿Crees que llevas el control ahora mismo?
    ¿Llamarías «control» a desmayarte en una pista de hielo, ¿a que se te caiga el pelo y se te rompan las uñas?, ¿a estar aquí sentada?
    —Más o menos. Tendría menos control si comiese.
    El doctor Herrera ladea la cabeza.
    —Cuando tratamos a un paciente con un TCA restrictivo, nuestra meta es llegar a un índice de masa corporal de veinte. —Me enseña las palmas de las manos—. Sé lo que me dirás: que el normopeso empieza en dieciocho y medio, muy cerca de tu IMC actual, pero ese es precisamente el problema. Los trastornos de la alimentación tienden a las recaídas, así que se precisa un margen de error. ¿Cómo te haría sentir si tuvieras un IMC de veinte y comieras las calorías necesarias para una chica de tu edad?
    Arqueo una ceja. ¿Qué espera que le diga?, ¿«gorda»? La respuesta nunca es «gorda». No exactamente.
    Veinte era el índice de masa corporal que tenía antes de Toronto. Veinte era el índice de masa corporal de la Zoe que llevaba aparatos en los dientes y el flequillo de lado, de la Zoe de mejillas perfectamente rosadas y perfectamente redondas, de la Zoe que quería escribir para Vogue/ser corresponsal de guerra/llevar un blog de sus viajes por el mundo.
    Sé que esa Zoe no estaba gorda y sé, por supuesto, que esta tampoco lo está. No veo un cuerpo gordo cuando me miro en el espejo, sino un cuerpo raro, extraño, con un problema que no logro identificar. La parte superior es delgada, casi seca, los brazos largos y las clavículas afiladas como las de una bailarina; las piernas, sin embargo, son rollizas y blandas como las de un bebé. Soy el monstruo de Frankenstein hecho chica. Soy una colcha de patchwork con telas que no combinan entre ellas. Soy el reflejo en uno de esos espejos de las ferias que te hacen parecer gigante un segundo y diminuto al siguiente.
    No puedo condensar todo esto en una sola frase, de modo que solo digo:
    —Mal.
    «Mal» no es suficiente.
    —¿Qué quieres decir?
    —Débil. Tonta. Vaga.
    Papá mueve la cabeza con mucha pena.
    —Cariño…
    —Todo el mundo puede comer —digo—. No sé por qué yo solo puedo o dejar de comer o…
    —¿Hacerlo excesivamente? —tantea el doctor Herrera.
    Asiento. Al menos él también llama las cosas por su nombre.
    —Es vergonzoso.
    —Es la respuesta natural de un cuerpo que no recibe una nutrición aceptable. No es tu culpa.
    Me gustaría poder decirle que se equivoca. Que de pequeña lloraba hasta quedarme sin voz porque no podía comer un bocado más de pollo/pasta/ternera/arroz/lo que fuera, pero que en cuanto me retiraban el plato exigía el postre. Que, en mi décimo cumpleaños, Noa y yo fuimos al cine y tuvimos que llamar a mamá porque nos habíamos gastado todo el dinero en chucherías y no nos quedaba para las entradas. Que a los doce años mi tía Gala me presentó las galletas digestivas con chocolate y me gustaron tanto que desayuné medio paquete.
    El tamaño de mi hambre me aterra.
    —Tu médico de cabecera ha indicado que tenías un IMC..." (pp. 29-31)

  O estranxeiro de Álex Alonso

     Nunha das súas andainas polas rúas viguesas, Manuel María Pereira Nespereira mata a un home nos servizos da estación de autobuses meténdolle a cabeza dentro dunha bolsa de plástico do Mercadona. Tras a súa detención,  comeza un delirante xuízo no que o acusado trata de xustificar a súa criminosa acción.
     Estamos diante dunha obra que se move no gume do surrealismo e na que, baixo o humor negro que preside a proposta, se agocha unha mordaz crítica á sociedade actual, aos seus principios e valores e á voluble xustiza que decide o que é delito e o que non.
     A medio camiño entre A conxura dos necios de John Kennedy Toole  e a novela homónima de Albert Camus,  O estranxeiro constitúe unha reformulación da novela humorística, afondando nos mecanismos que manexa este xénero e ampliando as súas estremas, referencias e espazos clásicos.

     Sentíame ben na terraza do Camaleón. Non sei se era pola presenza de Adelina ou porque corría unha suave brisa mariña que parecía acariñar os nosos rostros expostos e medio torrados ao sol. Pero supoño que pesaba máis a presenza dela. E, obviamente, as súas dúas poderosas razóns, que nunca me cansarei de gabar. Por un momento, que eu atribuiría, pois, a un estado de ánimo exultante e imprevisible, ata me saíu esa vea poética tan íntima e secreta en min. «Mira Adelina! Os azuis do mar e do ceo, os azuis das illas Cíes e do horizonte presentan diferentes gamas cromáticas, non te dás de conta?» Adelina retirou, nun breve xesto, as lentes dos ollos e miroume coma se acabase de ver un espellismo. Descubrín entón, naquel leve aceno, que tiña un ollo denegrido e o pómulo inchado. Díxenlle a continuación, sen pensalo, que se agora collésemos unha lancha fóra borda e marchásemos, en liña recta, cara á porta da entrada da ría que forman as Cíes e Cabo Home, iriamos dar dereitiños a Nova York. «Imaxínate, Adelina, Vigo e Nova York entrelazados polo carreiro do mar! O Sireno e a Estatua da Liberdade en harmoniosa maridaxe culinaria!» Pero, en contra do que puidese agardar, dábame a impresión de que Adelina non me facía moito caso ou, ao menos, as cores naturais e as coincidencias xeográficas non eran algo que a ella lle chamasen demasiado atención. Ou quizais non entendera o da «harmoniosa maridaxe culinaria». Non o sei. Tampouco teño unha grande experiencia coas mulleres como para saber exactamente que temas ou aspectos tratar con elas. E máis con mulleres como Adelina. Tan muller. Tan... Decidin calar e agardar a que ela tomase a iniciativa. Quizais me explicase a razón desa actitude de desazo que parecía inundala e que se agochaba, turbia, e sen dúbida, por tras das lentes. Podiamos dicir aquilo de que hoxe Adelina non ría á ría de Vigo. Eu seguía, mentres tanto, coas miñas arelas de poeta.
     Adelina confesoume que traballaba de puta. De prostituta, mellor dito. Non me gusta a palabra puta. E parece ser que tiña un «chulo» (unha especie de xefe ou patrón) que mazaba nela cando non cumpría cos obxectivos esixidos da xornada. Veume á cabeza, ao instante, o mundo da empresa privada. Díxome que xa levaba moito tempo na profesión, que agora xa non era coma antes, pois, unha vez chegados os corenta (Adelina é da miña quinta, fomos xuntos á escola), os homes buscaban mulleres máis novas, e que a súa carteira de clientes pouco a pouco ía minguando debido a estas razóns que ela me daba pero tamén produto, sen dúbida ningunha, da crise económia que estabamos a vivir. «Os homes, en tempos de crise, volven facelo coas súas mulleres!», dixérame. O que son as cousas, verdade? Adelina non residía nin en Madrid nin en Barcelona, como eu pensaba. Había tempo que vivía en Vigo, nun piso da rúa Brasil. Por esa zona labiríntica de rúas con nomes de países americanos que circundan El Corte Inglés. Venezuela, Ecuador, Chile, Uruguai... Ah, non, Uruguai, non! Non entendo como fan un núcleo específico de rúas americanas (latinoamericanas, iberoamericanas, hispanoamericanas) e deixan o Uruguai á marxe deste plan de urbanismo! Eu realmente non tiña nada en contra da prostitución, pero tampouco nada a favor. Mantiñame á marxe. Coma a rúa Uruguai, supoño. Iso si, non me parecía ben que o xefe de Adelina tomase ese tipo de represalias contra ela. Se non estaba satisfeito co seu traballo, que a despedise e punto. E coa indemnización correspondente. Pero, segundo me comentaba Adelina, abandonar non era tan fácil. «Nesta profesión pringas toda a vida, Manuel María!» Foi o que me dixo. Que «pringaba». Quedei pampo. E pensativo. Non sabería dicir de ningún outro oficio cun contrato tan profundamente indefinido coma este.
     Había rapaces facendo windsurf pola illa de Toralla. En Samil, en cambio, aínda non levantara o vento. As correntes de aire é o que teñen. Que nunca sabes por onde van vir. Mamá sempre me prevén cando abre a porta da casa e as ventás dos cuartos. «Manuel María, que non te colla unha corrente de aire...!» Dábame sempre a impresión de estar nese momento a punto de ser arrolado por un tren no medio dun paso a nivel. «Escapa de aí!», insistía. Pois ben, xusto foi así como me sentín, cando, de súpeto, Adelina me propuxo a posibilidade de contraer matrimonio. No medio dunha corrente de aire. Ela quería definitivamente abandonar o oficio. Estaba farta da súa vida como «escrava do amor». Así mo dixo. Que eufemismo tan preciso, tan certeiro. De que maneira se entrelazaban dous conceptos profunda e profusamente antagónicos... (páx. 45-47)

O autor:  Álex ALONSO nace en Vigo en 1968. Licenciado en Filoloxía Galega e Hispánica, na actualidade traballa como tradutor intérprete da Administración de xustiza na Audiencia Provincial de Pontevedra. Gañador de distintos premios literarios, na nosa biblioteca tamén podedes acceder a outros títulos seus como Granito, Bullying  ou Tempos de bebidas isotónicas e fast-food.

Se premes aquí atoparás unha entrevista con el.

SILENCIO

Así como del fondo de la música
brota una nota
que mientras vibra crece y se adelgaza
hasta que en otra música enmudece,
brota del fondo del silencio
otro silencio, aguda torre, espada,
y sube y crece y nos suspende
y mientras sube caen
recuerdos, esperanzas,
las pequeñas mentiras y las grandes,
y queremos gritar y en la garganta
se desvanece el grito:
desembocamos al silencio
en donde los silencios enmudecen.

Octavio Paz (México, 1914-1998)
https://www.poesi.as/op01030.htm

A nosa recomendación para celebrarmos lendo o Centenario do Seminario de Estudos Galegos e reivindicar o papel da muller nesta institución é esta biografía elaborada por Aurora MARCO:

Carmiña Sierra. A primeira muller do Seminario de Estudos Galegos, Alvarellos, Compostela, 2023, 226 pp.

"Entre as poucas mulleres que ingresaron no Seminario de Estudos Galegos en 1923, a primeira admitida naquela entidade científica, a poucos días de se constituír, foi unha cesureña que percorreu case todo o século XX, Carmiña Sierra Domínguez (Pontecesures, 1906-Caracas, 1996). Esta obra de Aurora Marco descúbrenos unha biografía totalmente descoñecida. Carmiña Sierra estudou Filosofía e Letras en Compostela, obtivo unha cátedra de Literatura Española e exerceu en varios centros de ensino medio fóra de Galiza. Tras a sublevación militar, rexentou co seu home unha granxa en Cortinallas (Pontecesures) e, tras ser detida polo súa militancia política e compromiso antifranquista, estivo tres anos encarcerada en Ventas. A comezos dos anos 50 exiliouse en Venezuela.

Esta monografía dedícase a recuperar unha traxectoria tan rica en experiencias, en afectos, e en compromiso polas causas da xustiza e a liberdade, e abrangue todo o seu percurso vital, desde o nacemento até a morte. O libro enriquécese cun cento de imaxes e documentos históricos moi descoñecidos." (da presentación editorial)