Skip to Content

novela_histórica

Setembro 22

Cando os lobos escoitaban a radio    de  Pemón Bouzas

O final oficial da Guerra Civil non supuxo o final da loita para tentar recuperar as liberdades perdidas. Algúns homes e algunha muller botáronse ao monte para seguir defendendo os seus ideais. A España famenta e gris da inmediata posguerra sobrevivía reclusa na abafante normalidade imposta polos vencedores mentres un fato de guerrilleiros (David fronte a Goliat) buscaba defender a legalidade republicana en lugares abruptos e montesíos como os territorios lindeiros entre o oriente de Galicia e as terras leonesas, por exemplo La Cabrera.
Alida, viúva dun represaliado, vive no monte, privada dos seus fillos. Joselín (dunha familia que fai de enlace coa guerrilla), perseguido quere integrarse no grupo do mítico Girón. Núñez é un garda civil incapaz de entender as malleiras e a crueldade exercida contra os membros da guerrilla e os seus colaboradores que son cualificados como bandoleiros, acurralados por delatores e traidores. Velaquí algúns dos protagonistas desta narración que se apoia en feitos reais e que contribúe a recuperar a memoria dos “do monte”.

...Que podemos agardar doce anos despois de rematada a guerra? Que podemos agardar despois de cinco anos da aniquilación do nazismo de Hitler e do fascismo de Mussolini? Se as potencias estranxeiras non actuaron antes contra Franco, non o van facer agora porque media ducia de desgraciados, instalados na utopía, resistamos no monte.
    Manuel non lle teme ao monte. É un home do monte. Coñece o monte. Porén, está convencido de que, polo ben dos demais, hai que buscar unha saída, aínda que el non se atreva a dar o paso definitivo. E a saída pasa por fuxir a Francia. Penso que todos estamos máis ou menos convencidos. Quizais eu sexa a única que o pensaría dúas veces, polos meus fillos, pero, a pouco que tivese unha oportunidade clara de marchar con eles, porque Manuel me quixese ao seu lado, quizais marcharía e comezaría unha nova vida a milleiros de quilómetros de miña terra. Estou convencida de que me quere, máis ben tería que dicir que me aprecia, que me respecta e me protexe, pero sei que non son a muller da súa vida. As circunstancias leváronnos a unha relación de convivencia que empezou meses despois de incorporarme á partida, hai xa varios anos. Pero Manuel é un lobo solitario que ten as súas amizades repartidas por moitos lugares de La Cabrera e do Bierzo. Non llo reprocho. Agradézolle toda a axuda, todo o apoio e o cariño que me ten dado e que me dá. Agradézolle os seus desvelos polos meus fillos. Pero de momento, o futuro é mañá. Pasadomañá está demasiado lonxe. O futuro non existe.
    Escureceu e segue a nevar. Sinto voces, e todos nos mantemos alerta. É José, un dos nosos enlaces de Forna, que vén de avanzada para saber se todo está en orde. Comproba que si e, dando un rodeo, volve á entrada da vila para lles indicar aos da partida que o camiño está franco. Despois,  José desanda os seus propios pasos para regresar á súa casa en Forna, á que chegará dúas ou tres horas máis tarde, ben entrada a noite. Entre nós, saúdos de benvida con efusividade contida, como sempre ocorre cada vez que os membros da partida nos separamos e, pasado o tempo, nos reencontramos. Nunca sabemos se nos volveremos ver, aínda que a nosa actitude sexa sempre optimista. Porén, o aspecto de Manuel, o de Quico tamén, é máis serio ca de costume. Os dous adiantáranse ata Santa Eulalia, unha pequena vila no máis fondo das entrañas de La Cabrera, para buscaren casas onde podernos ocultar uns días. Ese é o noso fado, hoxe aquí e mañá noutra vila, e dous ou tres días máis tarde noutra diferente, para así podermos despistar a forza.
    Santa Eulalia é unha vila pequena, coma case que todas as da comarca, na que sempre nos sentimos cómodos. A maioría dos veciños, con maior ou menor decisión, apóiannos; é difícil que alguén nos delate, igual pasa en Silván, Forna, Corporales, Castrillo, Quintanilla e nalgún outro lugar. Pero esta noite o rostro de Manuel aventura pesadumes, malas sensacións.
    -Como acabades de ver -empezou dicindo- viñemos con José. Porén, a cousa está moi mal. Non imos ir a Santa Eulalia.
    -Que pasou? -preguntou Zapico.
    -Antonio. A Antonio déronlle de carallo -respondeu Quico con certo dramatismo na súa expresión, dramatismo suavizado pola temperanza da súa voz, nova coma el, pero que transmite a forza, o vigor e o optimismo dos vinte anos-. E a Benxamín tamén lle deron duro.
    -A cousa está cada vez peor -continuou Manuel Girón, moito máis circunspecto-. Déronlles con ganas. Resistiron e non abriron a boca, pero zoscáronlles ben duro.
    -Fillos de puta! -exclamou Jalisco.
    -Cabróns! -insistiu o rapaz cando conseguiu deixar de tusir.
    -Antonio pediume que lle fixésemos o favor de non volver por alí -explicou Manuel-. Dixo que non sabería canto máis podería aguantar. Con tanta malleira, o último que quixer é perder a dignidade e acabar delatándonos.
    A amargura e a desolación instaláronse nas facianas de todos nós. Quico movía a cabeza cavilando sobre o que Girón dicía, algo que el mesmo puidera comprobar. Sabía,  como sabiamos todos, que teriamos que aguantar o que quedaba de inverno baixo a protección desta comarca, agardando a que chegase un tempo máis favorable para poder abrir novas canles no Bierzo que nos permitisen a retirada a Francia. Os demais permaneciamos atentos ás palabras do noso líder, con actitudes reservadas e mostras de desánimo. Confiabamos nel e agardabamos polas súas palabras e decisións, sempre elixidas con bo criterio, sempre pensando no ben do grupo.
    -Mañá, a primeira hora, sairei para Corporales -dixo Manuel buscándome coa mirada.
    -Desta volta, eu irei contigo -apuntou Pedro Juan Méndez, alias Jalisco.
    -Non. Ti vas ir cos demais a Baillo, e vas agardar polas nosas indicacións...

(páxs 37-39)

Febreiro 2022

El amor en el jardín de las fieras

de Juan Eslava Galán

     Novela protagonizada por Herminio Cáiser, descendente dos alemáns cos que Carlos III repoboou Sierra Morena, que tras a Guerra Civil, onde se converte en heroe republicano, acaba en Berlín como semental dos nazis nunha casa berce ( libenborn). A historia desenvólvese nos anos 40 e parte dun feito histórico: a viaxe de Himmler a España en 1940, entre outras cousas, para visitar unhas escavacións en Segovia onde se acharon uns restos visigodos que apoiaban as súas teses de que a raza aria protagonizou os momentos máis brillantes da historia da humanidade.  Cáiser, é trasladado a Berlín en compañía de Cayetano, un mozo falanxista encargado de vixialo. Alí xorde a amizade entre ambos e Cáiser coñece a unha moza xudía, da que se namora, vese envolto nunha perigosa trama de espionaxe e acaba enrolado na singular Unidade de Esquiadores da División Azul.

     …Mientras disfrutaba del baño caliente en una habitación llena de vapor, meditó sobre el alcance de la reciente reunión de Franco con Hitler. ¿Iba España a participar en la guerra? La familia de Cayetano era monárquica por tradición. Su madre, sus hermanos y sus tíos anhelaban el regreso de don Alfonso XIII, cuyo retrato al óleo presidía la biblioteca y cuyas fotografías dedicadas podían encontrarse en distintas estancias de la casa. Cayetano era el garbanzo negro de la familia, aunque doña Petronila, la marquesa viuda, se lo toleraba porque era su favorito, el benjamín de la estirpe. Los hermanos, no tanto. Cayetano se había convertido al fascismo nacional proletario durante los tres años que vivió en contacto con falangistas refugiados en la embajada de Francia, entre ellos el arqueólogo Santa-Olalla. Doña Petronila se lo tomaba como una rareza más de la rama extravagante de la familia. Probablemente salía al tío Teodoro, un familiar un poco tronado que solo vivió para las reses bravas, las motocicletas y las queridas. Por eso doña Petronila movió influencias para que le consiguieran un puesto en la embajada de España en Berlín. Por lo menos, se consolaba cuando tomaba el té con sus amigas, “así lo alejó de Madrid para quitarlo de perseguir criaditas y modistillas o, lo que es peor andar por ahí con esa gentuza de la Falange que empieza con el cara al sol por la mañana y termina con el Asturias patria querida con las pelandruscas del Chicote”

Cayetano salió del baño, se secó vigorosamente con la toalla puesta a calentar en el toallero de la estufa y se vistió con el uniforme falangista, botas y correaje lustrosos, y la camisa azul recién planchada, aunque con el cuello sin almidonar, detalle importante para subrayar la vocación popular y proletaria del Movimiento. 

Bajó a la cocina. Tomó un último café sin sentarse y antes de marchar subió a darle un beso a doña Petronila. 

¡Ay hijo, cuando te veo vestido de fantoche! -Suspiró doña Cayetana-. No olvides el abrigo, que hace frío.

Cáiser y Ramírez aguardaban en el vestíbulo de la jefatura de la Falange. Ramírez hizo las presentaciones y en un aparte le encomendó a Cayetano que no perdiera de vista a su tutelado. 

Bueno, Herminio- dijo Cayetano cuando Ramírez se despidió dejándolos solos-, si te parece vamos al cuartel paseando.

-Por mí, estupendo.

Se había despejado la niebla matinal y había salido el sol. La conversación recayó sobre el Atlético-Aviación Club del que los dos eran hinchas. El Atlético iba imparable, incluso oscureciendo al Real Madrid. Hacía tan solo unos días había batido por siete goles a uno al Español en el estadio de Vallecas.

-¿Cómo estás tan enterado?-preguntó Cáiser-.¿No estabas en Alemania?

-Sí, pero allí recibimos puntualmente el Marca por valija diplomática. Es lo primero que leemos, antes que el Boletín Oficial del Estado.

Rieron los dos de buena gana.

La común afición al fútbol ayudó a superar los mutuos recelos. A Cayetano no le pareció que Cáiser encajara con la imagen del miliciano inculto y sanguinario que la propaganda franquista divulgaba, los que aparecían en los dibujos de Sáez de Tejada. Quizá solo fue uno de los muchachos descaminados que habían hecho la guerra con la República y ahora pagaban las consecuencias de su error.

No te puedes presentar en Alemania vestido como un obrero -le comentó Cayetano subiendo por la Gran Vía-. A los alemanes hay que demostrarles que somos alguien, que aunque sean buenos camaradas se lo tienen muy creído. Bueno, motivos no les faltan. Se han merendado Francia en cinco semanas.

En diversos comercios del centro de Madrid adquirieron una maleta y renovaron el vestuario de Cáiser por cuenta de la jefatura de Falange: ropa interior, camisas, un terno de buen paño, gabardina, abrigo y sombrero.

Bueno, ya hemos terminado la faena que teníamos para hoy -dijo Cayetano-. ¿Te apetece un café? Invito yo.

En el antiguo café Fuyma, frecuentado por militares y toreros, tomaron asiento en un velador con tapa de mármol. Un camarero delgado. Patillas de boca de hacha y mandil ceñido acudió solícito.

-Para mí un café solo, que sea del bueno, ¿eh? ¿Y tú que tomas?

Cáiser pidió una gaseosa.

-Con eso no te vas a emborrachar -bromeó Cayetano-. No te cortes, hombre, que paga la Falange.

El aristócrata extrajo del bolsillo interior de la chaqueta una pitillera dorada con las armas familiares grabadas en la tapa y ofreció un pitillo que Cáiser rechazó:

-Gracias. No fumo.  (pp 44-46)

Sobre o autor.-

ESLAVA GALÁN, Juan é un escritor español do xénero histórico, tanto de ficción como de non ficción. Publicou algunhas novelas baixo o pseudónimo de Nicholas Wilcox. A súa bibliografía comprende máis de cincuenta libros e ensaios, entre os que destacan as súas moi irónicas Historia de España contada para escépticos e El catolicismo explicado a las ovejas. Na nosa biblio podes atopar:  Los falsos peregrinos, Una historia de toma pan y moja: los españoles comiendo (y ayunando) a través de los tiempos, La madre del cordero : curiosidades y secretos de la simbología cristiana ou La Biblia contada para escépticos ademais de El amor en el jardín de las fieras.

Novela histórica: Un home de Vilameán

Distribuir contido


by Dr. Radut