Roberto Fernández Álvarez, médico de atención primaria en Allariz, compaxina a súa profesión coa literatura, dúas actividades polas que sente unha gran paixón e interese. Anteriormente xa gañara o premio Vicente Risco de ciencias sociais por “Enfermos pobres, médicos tristes”, un ensaio que sintetiza a súa tese doutoral sobre a práctica da medicina rural na provincia de Ourense en gran parte do século XX, que defendeu en 2014 baixo o título “O médico, o paciente e a medicina rural en Ourense, 1900-1975”.
A inmoral doutora Cons foi galardoada co LXI Premio Blanco-Amor de Novela 2022. O xurado destacou a «habilidade do autor para reconstruír un tempo pasado» —a década dos 50 do século XX— e «o retrato certeiro do rural galego, cun matiz ourensán, fronte á perspectiva dunha médica que chega de fóra e que loita con valentía para desbotar prexuízos instalados naquela sociedade, principalmente no eido sanitario”. Ademais, o xurado destaca o «tratamento acaído da perspectiva de xénero, a construción dos personaxes e o bo manexo dos diálogos, con acenos próximos á obra de Eduardo Blanco-Amor e Álvaro Cunqueiro»(Roberto Fernández Álvarez gaña o Premio Blanco Amor (lavozdegalicia.es) )
O Golpe, xa ancián, recorda a súa adolescencia, na década do 1940 en Pazos de Arenteiro. O tempo que compartiu coa doutora África Cons cando ela chegou para cubrir unha vacante de médica e tivo que enfrontarse á hostilidade das forzas vivas do lugar. Retrato vívido dunha época da Galicia rural que xa se extinguiu. A tensión entre tradición e progreso a través da Medicina. Drama e humor ben conxugados cunha prosa rica que se asenta nas mellores letras da nosa tradición.
Debaixo dos mandilóns, que confeccionaban as alumnas, había roupas remendadas con cheiro a fume de leña; por baixo, gaiolas de costelas descarnadas. Dona África observou que ningún neno tiña o sinal da vacina da variola.
_ A variola xa non existe. Liquidouna don Celestino. _ Notábase na mestra un puntiño de retranca.
Ao final da inspección, a doutora destapou un matraz e aaspirou un líquido nunha agulla para inxectar no antebrazo. Os nenos só aceptaban a picada tras falarlles ao oído don Floriano. Nalgúns corrían bágoas marcando surcos nas caras lixosas. Se cooperaban, o mestre levávaos á mesa de ciencias naturais, onde había unha táboa con máis de cen bichos ensartados en alfinetes e, ao lado, un microscopio, cuxa lente lle comprou o mestre a unha casa de Turinxia. Para asomarse ao ocular había que pasar complexas probas de coñecemento. Lembro o primeiro día que descubrín «a xeometría do ollo dun díptero», como dicía o mestre. Desde entón aprendín que ata as moscas merecen un respecto.
Na despedida, nenas e nenos mesturados formaron un coro para cantarnos unha canción de agradecemento ensaiada por dona Magdalena, que os dirixía con batuta de cana. Don Floriano, cos dedos índices, tapaba os oídos. Por baixo da harmonía do canto, os meus tímpanos detectaban o repique das ferraduras dun cabalo. Ladraba Abdel: non había dúbida.
«...E que dona África Cons del Valle, arrogándose funcións que non lle atinxen, acudiu á escola exornada polo seu asnal escudeiro e, aproveitándose da boa fe dunha cándida mestra de ferrado e dun mestre con praza fixa no manicomio, procedeu a facer revisión médica dos alumnos, a caso para poñer no seu favor os pais ao presentarse ante o público como xefa local de Sanidade, un supoñer, cargo que non obstenta e non obedece nin respecta e, en troques, intenta usurpar...»
(pp 131-132)
