Os pronomes relativos teñen como principais funcións: substituír nunha oración un elemento presente noutra (antecedente) e subordinar oracións.
Os pronomes interrogativos, a diferencia dos anteriores, non se refiren a un antecedente senón a un consecuente e poden iniciar unha oración simple.
Os exclamativos, formalmente iguais aos interrogativos, carecen de antecedente e consecuente, e achegan un valor ponderativo.
Formas: que, quen, cal(es), canto(s) canta(s), cuxo(s) cuxa(s)
1. Onde, cando, como son adverbios que poden funcionar como relativos.
*Donde é un castelanismo, só onde: onde está?, a onde vai?, de onde vén?
2. Quen (relativo ou interrogativo):
- non ten forma plural (*quenes):
non saben *quenes viñeron: non saben quen veu ou os que viñeron,
son eles *quenes máis se benefician: son eles os que máis se benefician;
- nunca pode levar o verbo en plural, agás o verbo ser:
dixéroncho varios pero descubrimos *quen falaron ou *quenes falaron: descubrimos quen falou ou os que falaron;
pero pode ir co verbo ser en plural: sei quen é o que falou, sei quen son os que falaron;
o mesmo acontece como interrogativo:
quen chama?, dime quen chama (chamen unha soa persoa ou varias);
pero: quen é o que chama? ou quen son os que chaman?
- aparece fosilizado nalgunas expresións:
ser quen a/de: “ser capaz de/a”;
de coma quen, de quen quen: “de mentira”;
facer coma quen que: “coma se fose certo”.
3. Cuxo (*cuio é castelanismo) é un arcaísmo desaparecido da fala actual, que recuperamos sobre todo para a linguaxe administrativa: a sentenza, cuxa publicación aínda se demorará, vai ser favorable aos seus intereses.
4. Os interrogativos e exclamativos non levan til: Quen mo dera! Canto che custou? Que lles dixo?
Nas interrogativas indirectas tampouco, a non ser que poidan resultar ambiguas:
dime qué queres (que queres?) / dime que queres (que si);
xa sabes canto lle custou / xa sabes cánto lle custou.