Esquema de temas
Xeral
Información xeral sobre a materia.
- Porcentaxes de avaliación: 90% exames + 10% tarefas e participación na aula.
- Traballo voluntario: cada trimestre poderá realizarse un traballo de investigación voluntario a partir dalgún dos temas propostos polo docente o elixido polo alumno (sempre en consenso co profesor) Poderá subir ata un punto na media da avaliación.
- Modelo de exame: exames tipo ABAU. Comentario de texto acompañado dunha cuestión + pregunta a desenvolver (6 puntos + 4 puntos)
Tema 1. Os berces da filosofía. O pensamento presocrático, o debate entre os sofistas e Sócrates e a filosofía de Platón.
- Contexto: o nacemento da filosofía.
-O paso do mito ao logos.
- Os milesios: Tales, Anaximandro e Anaxímenes.
- Heráclito de Éfeso.
- Os pitagóricos.
- A escola de Elea: Parménides.
- Os pluralistas: Empédocles, Anaxágoras e Demócrito.
- O xiro antropolóxico dos sofistas.
- A resposta de Sócrates: o método dialéctico.
- Contexto histórico e político de Platón.
- O dualismo epistemolóxico, ontolóxico e antropolóxico.
- A teoría das ideas: o símil da liña e o mito da caverna.
- A dialéctica.
- A doutrina da alma e o corpo: o carro alado e a alma tripartita.
- A relación entre antropoloxía e política.
- O Estado ideal na República.
Tema 2. A filosofía de Aristóteles.
- Contexto: vida e obra
- Influencias
- As ramas da filosofía
- Crítica á Teoría das Ideas
- A Metafísica: teoría das catro causas, teoría hilemórfica, teoría do acto e a potencia
- A física aristotélica
- A ética eudaimonista
- Política
Tema 3. A ciencia e filosofía do Helenismo.
- Contexto: a morte da "polis" e a disgregación do imperio de Alexandre Magno
- O "ideal do sabio" e o "cosmopolitismo" da filosofía helenística
- Os dous centros de produción intelectual: Alexandría e Atenas
- O Museo e a Biblioteca: filoloxía, xeografía, aritmética, física, astronomía e medicina
- As escolas helenísticas: cinismo, epicureísmo, estoicismo, escepticismo e neoplatonismo
Tema 4. A filosofía medieval: Agostiño de Hipona e Tomé de Aquino.
- O contexto do nacemento do Cristianismo: sincretismo, filosofía helenística e herexías.
- Agostiño de Hipona: vida e obra.
- A relación entre razón e fe (semellanzas e diferenzas entre a filosofía grega e os dogmas cristianos)
- O problema do coñecemento: o dualismo de influencia platónica
- A teoría da iluminación divina
- Ética: o problema do mal e o libre arbitrio
- Política: a Cidade de Deus
- O nacemento da escolástica: a importancia das traduccións, as universidades, os mosteiros e as ordes mendicantes
- O problema dos universais
- Tomé de Aquino (vida e obra)
- A crítica aos averroístas latinos (doutrina da dobre verdade)
- Relación entre a razón e a fe: os preámbulos da fe e as cinco vías.
- O proceso do coñecemento: entendemento axente e paciente
- Ética: lei divina, natural e positiva
- Política
Tema 5. O nominalismo de Guillerme de Ockham e a ciencia do século XIV.
- Contexto filosófico: a crítica á teoloxía natural.
- Contexto do autor: a pugna entre o Papa e o Emperador.
- O voluntarismo divino e o continxentismo.
- A posición de Ockham ante o problema dos universais: o nominalismo.
- A crítica á metafísica: o papel da intuición sensible e a suppositio.
- Ética.
- Política: a crítica ao Papado.
Tema 6. Os berces da Modernidade: método, revolución científica e realismo político.
- Do teocentrismo ao antropocentrismo.
- O humanismo renacentista.
- O nacemento da ciencia política: o realismo político de Maquiavelo.
- A separación de ética e política.
- Virtù vs. Virtudes cardenais e teologais.
- A revolución científica: do xeocentrismo ao heliocentrismo.
- O problema do método: Bacon e Galileo.
Tema 7. O racionalismo de Descartes.
- Contexto histórico e filosófico.
- Vida e obra do autor.
- A árbore da ciencia.
- As regras do método.
- A dúbida metódica.
- A primeira idea clara e distinta: "cogito, ergo sum"
- A clasificación das ideas.
- Substancias: res cogitans, res infinita e res extensa.
- O mecanicismo: alma e corpo.
- A moral provisional.
Tema 8. O empirismo de Locke e Hume.
- Contexto histórico e filosófico do autor (Locke)
- O contractualismo.
- O estado de natureza.
- O pacto e a orixe do Estado.
- Características do liberalismo político de Locke.
- Contextho histórico e filosófico do autor (Hume)
- Características básicas do empirismo.
- Percepcións: impresións e ideas.
- Leis de asociación de ideas.
- Relacións de ideas e cuestións de feito.
- Crítica á idea de causalidade necesaria.
- Crítica á idea de substancia (eu, Deus e mundo)
- O escepticismo de Hume.
Tema 9. O pensamento da Ilustración.
Tema 10. O idealismo transcendental de Immanuel Kant.
- O contexto: o pensamento ilustrado en "Que é a Ilustración?"
- O xiro copernicano.
- A síntese kantiana de racionalismo e empirismo.
- A Crítica da Razón Pura
- A clasificación dos xuízos.
- A estética transcendental
- A analítica transcendental
- A dialéctica transcendental
- A ética kantiana
- Formalismo, universalidade e deontoloxismo.
- Os imperativos: hipotéticos e categóricos.
- A paz perpetua.
Tema 11. Alienación e ideoloxía na filosofía de Karl Marx.
-Vida e obra.
- O contexto: a Revolución Industrial como proceso de proletarización e o modo de produción capitalista.
- A acumulación orixinaria.
- O materialismo de Marx: o traballo como capacidade de transformar a realidade.
- A división de clases, o antagonismo e o motor da historia.
- Infraestrutura económica e superestrutura ideolóxica.
- A plusvalía: a clave na explotación capitalista.
- A alienación.
- As leis do capitalismo e a revolución do proletariado.
- O camiño cara a sociedade sen clases.
- A sociedade comunista: "de cada cal segundo as súas capacidades, a cada cal segundo as súas necesidades"
Tema 12. Nietzsche e a crítica á cultura occidental.