Vista preliminar da
Vista preliminar da programación na que poderá consultar todos os apartados da programación.
1. Introdución (Elaborado)
A música, como ben cultural, como linguaxe universal e medio de comunicación non verbal,
constitúe un elemento de gran valor na vida das persoas. A súa repercusión supera a propia
individualidade artística cara a outros campos do coñecemento, pois xa desde a antigüidade
se establecen vínculos con outras manifestacións escénicas, como a danza ou o teatro. Na
actualidade, estamos en contacto permanente con ela. Ademais, favorece o desenvolvemento
integral do ser humano, intervén na súa formación emocional e intelectual, a través do
coñecemento do feito musical como manifestación cultural e histórica, e contribúe ao
afianzamento dunha postura aberta, reflexiva e crítica no alumnado.
O desenvolvemento tecnolóxico modificou considerablemente os referentes musicais da
sociedade grazas á posibilidade dunha escoita simultánea de toda a produción musical
mundial a través dos discos, da radio, da televisión, dos xogos electrónicos, do cinema, da
publicidade, de Internet etc. Ese mesmo desenvolvemento tecnolóxico abriu, pola súa vez,
novas canles para a interpretación e a creación musical, tanto de músicos profesionais coma
de calquera persoa interesada en facer música.
A música contribúe activamente no desenvolvemento cognitivo, emocional e psicomotor do
alumnado. Na súa vertente cognitiva, a atención, a percepción, a memoria, a análise, os
elementos propios da linguaxe musical e a contextualización das producións musicais,
xuntamente co traballo da parte máis física relacionada coa práctica vocal e instrumental, o
desenvolvemento psicomotriz fino, a mellora da lateralidade, da respiración e da posición
corporal son parte inherente do proceso de desenvolvemento da sensibilidade emocional, da
empatía, do respecto cara á diversidade cultural, que se traballa a través da escoita activa, da
creación e da interpretación musical.
Ademais, a materia de Música contribúe ao desenvolvemento de valores como o esforzo, a
constancia, a perseveranza, a disciplina, a toma de decisións, a autonomía, o compromiso, a
asunción de responsabilidades e o espírito emprendedor, innovador e crítico, que contribúen
ao desenvolvemento integral da persoa.
A práctica musical mellora a memoria, a concentración, a atención, a psicomotricidade, a
xestión das emocións, o fortalecemento da autoestima, as habilidades para enfrontarse a un
público ou a capacidade para traballar en grupo. A música potencia o desenvolvemento de
capacidades como a comunicación oral e escrita, o pensamento matemático ou o
coñecemento tecnolóxico e científico, que axudan á adquisición das competencias e, ademais,
contribúe a un ensino integral e axuda na maduración do alumnado.
A materia de Música na educación secundaria obrigatoria fundaméntase e constrúese desde a
área de Música e Danza na educación primaria. Agora desenvolveranse as capacidades e as
competencias adquiridas nos cursos anteriores e afianzaranse os contidos aprendidos
previamente polo alumnado.
O currículo estrutúrase en dúas partes: unha primeira engloba os cursos de 2º a 3º da
educación secundaria obrigatoria e a segunda o 4º curso desta. Para cada unha delas
concretáronse uns criterios de avaliación e uns contidos que se articulan en tres bloques e
integran os coñecementos, destrezas e actitudes que se pretenden alcanzar a través dun
traballo procedemental, co fin de que os coñecementos teóricos se asimilen despois dunha familiarización e inmersión na linguaxe musical.
Na educación secundaria obrigatoria, coa materia de Música preténdense atinxir os seguintes
obxectivos: o primeiro, desenvolver a identidade e a recepción cultural; o segundo e o terceiro
contribuír á autoexpresión a través da creación e da interpretación; o cuarto céntrase na
produción artística e un quinto obxectivo focalízase especificamente no patrimonio musical e
dancístico da Comunidade Autónoma de Galicia. O logro destes cinco obxectivos debe realizarse a partir
dunha aprendizaxe baseada na práctica que lle permita ao alumnado experimentar a música e
mais a danza.
Neste ano académico este Departamento de Música vai estar constituído soamente
por un membro. Este profesor será o encargado de impartir docencia nos dous grupos de 2º
ESO e nos dous grupos de 3º da ESO. Para completar o seu horario impartirá as materias de
TIC en 4º ESO e o módulo de Ciencias aplicadas de FP Básica II.
Entre o alumnado que cursará este ano na ESO hai que indicar que hai varios alumnos-as que
xa tocan algún instrumento (vento madeira e metal) por formar parte das Bandas do concello (
Merza e Ponteledesma principalmente).
Un par de puntos a salientar son que O IES Marco do Camballón de Vila de Cuces é un centro
situado no pequeno núcleo urbano dun concello eminentemente rural que non chega aos
6.000 habitantes (5.097 a 1 de xaneiro de 2021 segundo os datos do INE). A maioría do alumnado pertence a clases sociais medias e baixas. Con respecto á música, neste concello hai unha gran tradición representada
polas súas bandas, en particular pola Banda de Merza e a de Ponteledesma, na cal se forman
ou estudan algúns e algunhas estudantes do Instituto
4.1. Concrecións metodolóxicas (Elaborado)
A metodoloxía didáctica neste etapa será activa e participativa, favorecendo o traballo individual e o cooperativo do alumnado, así como o logro dos obxectivos e das competencias correspondentes. Neste sentido teremos en conta a diversidade do alumnado, atendendo ás necesidades de cada un dos alumnos-as e poñendo en práctica as medidas de reforzo que se precisen para un correcto proceso de aprendizaxe.
Traballaremos todas as competencias clave, fomentando a súa adquisición e o seu desenvolvemento.
Coa finalidade de promover a comprensión de lectura e de uso da información, dedicarase un tempo á lectura na práctica docente. Neste sentido, faranse lecturas de artigos e novas musicais, recollidos na web, sendo as lecturas tanto individuais como grupais.
Promoverase a integración e o uso das tecnoloxías da información e da comunicación na aula, como recurso metodolóxico eficaz para desenvolver as tarefas de ensino e aprendizaxe. Empregaremos neste sentido as posibilidades que nos ofrece a nosa Aula Virtual e a plataforma Moodle, a Gsuite (Classroom), a disponibilidade de portátiles por parte do alumnado (aulas EdixGal) o uso de blogs, de podcasts, de Youtube (creación de contas e de listas de reprodución...), etc.
Procurarase o traballo coordinado con outros departamentos didácticos do centro co obxecto de proporcionar un enfoque multidisciplinar do proceso educativo, programando conxuntamente actividades complementarias e extraescolares, procurando abordar a mesma temática dende as distintas disciplinas (programación por proxectos) e traballando conxuntamente coa biblioteca do centro e cos proxectos que se leven a cabo dende ela.
Empregaranse metodoloxías como: tormenta de ideas -Brainstorm- (moi adecuada como introdución ás unidades didácticas); traballos individuais e/ou en grupo sobre distintos contidos das unidades, coa exposición e presentación oral deses traballos coa axuda das tecnoloxías adecuadas (fomentaranse as habilidades dialécticas do alumnado e, por tanto, a competencia lingüística); explicacións do profesor dende o plano teórico e práctico dos distintos conceptos musicais (ritmo, harmonía, interpretación, creación, etc.); traballo coas novas tecnoloxías da información e da comunicación aplicadas á música (procesamento, almacenamento e transmisión de datos musicais); aplicación de xogos musicais para asentar determinados conceptos da linguaxe musical, valéndonos para elo de programas musicais e dalgunhas páxinas web interesantes (www.musycom.com, www.teoria.com ...); aplicaranse metodoloxías xa recoñecidas no ámbito educativo musical, como o método Bapne, método Kodaly, etc
Daquela, para desenvolver as capacidades que presenta o alumnado de secundaria sempre se terán presentes as seguintes metodoloxías:
* Fomentar a participación, a reflexión, tanto individual como grupal.
* Operar non só sobre o concreto senón tamén sobre conceptos, ideas.
* Fomentar a formulación de hipóteses.
* Buscar, seleccionar e tratar a información.
* Fomentar a confrontación clara e respectuosa
* Insistir na ordenación das ideas, comparación, xerarquización.
* Elaborar percorridos ordenados, lóxicos desde a formulación de hipóteses á comprobación dos resultados.
* Expresar correcta, clara e ordenadamente os resultados.
* Comprobar noutros contextos diferentes aos utilizados para o traballo.
* Relacionar os saberes aprendidos nas distintas materias.
5.1. Procedemento para a avaliación inicial (Elaborado)
A Avaliación inicial no 3º curso de ESO terá por obxecto averiguar os coñecementos musicais e dancísticos previos que aprendeu e lembra o alumnado do curso anterior.
Con estas actividades comprobaremos as destrezas adquiridas en anteriores cursos.
1. Realizaranse exercicios en formación orquestral de interpretación melódica con acompañamento harmónico. Esta actividade será realizada por imitación. Utilizaremos para iso as placas, a pequena percusión ou obxectos de son, ou outro instrumento que consideremos idóneo. Con esta tarefa comprobaremos as destrezas motrices aplicadas á rítmica, á memoria harmónica e melódica, ao sentido do pulso ou á capacidade de escoita para adecuarse ao conxunto.
2. Realizaranse exercicios de lectura rítmica e melódica, e interpretación de pequenas partituras (4/8 compases). Con esta actividade avaliaremos o grao de interiorización rítmico-melódico e a capacidade de interpretación dos códigos da linguaxe musical. Para a interpretación usaranse os instrumentos de placas ou a frauta doce.
3. Proba escrita de análise de partitura (8 compases). O alumnado identificará e describirá todos os símbolos que recoñece nela e realizará unha análise melódico-rítmica da mesma
4. Proba escrita de respostas breves dos contidos básicos da música en relación á linguaxe musical e á historia da música.
Con estas actividades de avaliación o alumnado informaranos sobre os coñecementos previos que posúe e o grao de asimilación. Para avaliar as actividades prácticas usaremos táboas de indicadores específicas con diferentes items que reflictan as capacidades psicomotrices, rítmicas, auditivas e interpretativas do alumnado. As probas prácticas daranos a información dos coñecementos teóricos do alumnado.
Outras cuestións como as destrezas no movemento e danza ou o manexo da tecnoloxía irémolas avaliando nas sucesivas unidades.
Á luz dos resultados da avaliación inicial decidiremos aplicar a programación tal e como foi deseñada ou realizar as correspondentes e necesarias adaptacións.
5.3. Procedemento de seguimento, recuperación e avaliación das materias pendentes (Elaborado)
A Orde do 25 de xaneiro de 2022, de avaliación na primaria, ESO e bacharelato, establece que o alumnado que acade a promoción de curso con materias sen superar deberá seguir un plan de reforzo en cada unha desas materias, destinado á súa recuperación e á súa superación.
Para a elaboración e o seguimento do plan de reforzo a que se refire o punto anterior, seguirase o establecido no artigo 51 da Orde do 8 de setembro de 2021, pola que se desenvolve o Decreto 229/2011, do 7 de decembro, polo que se regula a atención á diversidade do alumnado dos centros docentes da Comunidade Autónoma de Galicia nos que se imparten as ensinanzas establecidas na Lei orgánica 2/2006, do 3 de maio, de educación.
Para dar cumprimento á Orde no relativo a ese Plan de reforzo, o centro, dentro da liña 01 QUÉDA-T, dos contratos-programa INCLÚE, vén desenvolvendo nos últimos anos un proxecto denominado ¿Plan de atención a pendentes¿, cuxos obxectivos son os seguintes:
1. Reducir os niveis de fracaso e abandono escolar prematuro provocados pola acumulación de materias pendentes.
2. Atender de xeito máis individualizado e adecuado o alumnado con materias pendentes, tratando de activar a súa motivación e o seu nivel de responsabilidade no propio proceso de aprendizaxe, ademais de axudalos a superar as súas dificultades para aprender, incidindo especialmente na adquisición de competencias básicas.
3. Impulsar o emprego de adaptacións, innovacións e recursos metodolóxicos que se axusten ás necesidades educativas deste alumnado en risco de abandono.
4. Impulsar o uso das plataformas de ensino virtual e o correo corporativo de centro entre o alumnado do plan, non só co obxectivo xeral de centro de promoción das novas tecnoloxías e da alfabetización dixital, senón tamén como medida para encarar baixas de alumnado, peche de aulas ou incluso de centro que poida carrexar a situación de pandemia que condiciona este curso.
5. Implicar ás familias no proceso de aprendizaxe e integración dos seus fillos e fillas no sistema educativo.
Durante o proceso de implantación deste Plan de atención a pendentes, a comisión de coordinación pedagóxica do centro aprobou os seguintes instrumentos e criterios de avaliación de pendentes, comúns a todos os departamentos didácticos:
INSTRUMENTOS E CRITERIOS DE AVALIACIÓN DE PENDENTES
a) Instrumentos de avaliación
1 Tarefas semanais
A xestión da entrega, recollida, corrección e avaliación das tarefas farase a través de Classroom:
1 Os departamentos implicados entregarán as tarefas á coordinadora antes da data marcada no calendario.
2 A coordinadora subirá as tarefas a Classroom e encargarase de que os alumnos accedan a elas.
3 Os departamentos accederán a Classroom a partir da data límite de devolución das tarefas para corrixilas e avalialas dentro do prazo sinalado no calendario.
4 A partir desta data, o alumnado accederá á aula virtual para coñecer a corrección e avaliación da súa tarefa.
O total de entregas previstas para todo o curso é de 12, seguindo o calendario fixado.
Déixanse libres as semanas de exames das avaliacións ordinarias e mais as de exames específicos de pendentes de xaneiro.
Para facilitar a coordinación e o seguimento do alumnado, as xefaturas de departamento recibirán un calendario de entregas.
Correccións: o profesorado corrixirá as tarefas na plataforma Classroom antes das datas fixadas no calendario.
2 Exame/s
Cada departamento indicará claramente se vai realizar dous exames (xaneiro e abril) ou só o oficial (obrigatorio) de abril.
Os departamentos deberán:
1) Explicar con claridade os contidos de cada exame (en consonancia coas tarefas que se vaian realizando).
2) Establecer con claridade como computa cada exame na cualificación final.
Comprobar que o alumnado entregou como mínimo 4 tarefas das 6 propostas antes de cada un dos exames ou 8 de 12 no caso dos departamentos que só fagan un exame. Se non cumpriu con este requisito mínimo, perdería o dereito a esta proba.
Cando un alumno/a acade unha nota menor que 5 na cualificación global do plan de reforzo, terá dereito a realizar unha proba final na que se examinará de toda a materia. Neste caso, o exame da materia de Música versará sobre os contidos traballados nas tarefas entregadas ao longo do curso tendo dúas partes avaliables e ponderadas do seguinte xeito:
1. Preguntas baseadas nas tarefas entregadas durante o curso (60%)
2. Interpretación de dúas pezas, a escoller polo alumno-a, das propostas durante o curso nas tarefas do Plan. (40%= 20%+20%)
Nota importante: para aprobar con esta proba final o alumno-a non pode obter en ningunha das dúas partes unha nota inferior a 3.25
En calquera caso, os exames axustaranse sempre aos contidos mínimos establecidos nas respectivas programacións.
b) Criterios de cualificación do plan de reforzo:
1 Tarefas: 50% da cualificación global.
2 Exame/s parciais: 50% da cualificación global. Cada un dos departamentos que realice dous exames debe especificar o seu sistema de cómputo dentro deste 50%. Nota mínima do exame necesaria para poder facer media coa nota das tarefas:3.25.
c) Criterios de cualificación da proba final:
Para o alumnado que presente un mínimo de oito tarefas das 12 propostas, os criterios de cualificación serán os mesmos que rexen para os exames parciais.
Para o alumnado que NON presente un mínimo de oito tarefas das 12 propostas, a nota do exame será o 100% da cualificación global.
d) Cualificación na avaliación final:
A nota na avaliación final será a máis alta de entre estas dúas:
A cualificación global do plan de reforzo
A cualificación da proba final.
Todas as actividades propostas serán corrixidas e entregadas ao alumno, servíndolle de orientación cara os exames.
Os contidos mínimos que se lle esixirán aos alumnos con materias pendentes serán os mesmos que se lle esixiron no curso en que non conseguiu superar a materia.
A súa vez contará positivamente o interese amosado polo alumno ao longo do curso (consultas ao profesor, solicitude de material bibliográfico, uso da biblioteca como medio de consulta e de información musical...).
Naqueles casos que se necesite, establecerase dacordo co departamento de orientación, un plan de reforzo e adaptación aos casos de necesidades específicas de apoio educativo e atención á diversidade, adaptando os contidos, os exames e incluso o tempo dado para resolver ditas probas segundo cada caso concreto, e establecendo un recreo cada semana para solventar dúbidas e axudar a preparar a parte práctica instrumental e vocal.
5.4. Procedemento para acreditar os coñecementos necesarios en determinadas materias (Elaborado)
6. Medidas de atención á diversidade (Elaborado)
Prestaremos especial atención ao alumnado con necesidades específicas de apoio educativo, ofrecendo diferentes formas de organización dos espazos e tempos da clase, e metodoloxías variadas que permitan a todo o alumnado seguir as explicacións e actividades propostas.
O obxectivo fundamental é asegurar a normalización, inclusión e non-discriminación deste alumnado coa fin de que poida acceder a unha educación de calidade con igualdade de condicións.
Para garantir un apoio adecuado a este alumnado é fundamental establecer canles de colaboración entre o diverso profesorado que intervén na súa educación, e organizar os recursos persoais e materiais do centro coa fin de desenvolver actividades encamiñadas á inserción e promoción.
Estudiaranse as circunstancias concretas de cada caso, con especial atención ao alumnado con dificultades de aprendizaxe, tendo en conta os diferentes ritmos e estilos de aprendizaxe, establecendo as liñas educativas a seguir e garantindo así os apoios necesarios. Para elo, a función da coordinación entre docentes, alumnado e familias é fundamental a través da titoría.
Poderanse realizar adaptacións curriculares e organizativas ofrecendo entre outros, programas de reforzo ademais de medidas de apoio personalizado para o alumnado con necesidade específica de apoio educativo, e para aqueles que permanezan un ano máis no mesmo curso, coa fin de permitir a todo o alumnado o desenvolvemento das competencias clave previsto no perfil de saída e a consecución dos obxectivos xerais da educación secundaria obrigatoria, así como alcanzar o máximo desenvolvemento das súas capacidades persoais.
Con todo, para a atención á diversidade do alumnado de educación secundaria obrigatoria estarase ao disposto na lexislación vixente na Comunidade Autónoma de Galicia.
Algunhas posibles ferramentas para organizar a atención á diversidade serían:
1. Organizar ao alumnado en diferentes agrupamentos nas actividades segundo os seus intereses e motivacións.
2. Utilizar materiais variados en ditas actividades: escritos, audiovisuais, etc.
3. Aplicar diversas técnicas e metodoloxías para explicar un mesmo contido.
4. Manter o contacto permanente con este alumnado a través de entrevista persoal e titorías coas familias para saber que parte da asignatura cóstalles máis seguir.
5. Ofrecerlle tempo extra para asimilar as explicacións (por exemplo algún recreo a semana para consultar dúbidas) e para resolver probas específicas.
8.2. Procedemento de seguimento, avaliación e propostas de mellora (Elaborado)
Para o seguimento da programación, avaliación desta e propostas de melloras utilizaremos unha táboa de indicadores considerando os ítems expostos no punto anterior: "avaliación do proceso de ensino e práctica docente" , valorando para cada un deses ítems o grao de consecución e facendo propostas de mellora naqueles puntos que se observen carencias. Así o procedemento de seguimento e avaliación da programación e da práctica docente farase mediante táboas de indicadores.
A partir da análise dos datos extraídos destes procedementos de seguimento, faranse as correspondentes propostas de mellora.
Dito seguimento farase trimestralmente acordando en reunión de departamento os cambios a introducir na programación a través da aplicación proens en cada trimestre e a final de curso de cara ao ano seguinte.