1. Introdución (Elaborado)

Descrición

Situación:

O IES Marco do Camballón está situado no concello de Vila de Cruces (Pontevedra), na saída da vila en dirección a Lalín.

Persoal e alumnado do centro:

Conta con entre 240-250 alumnas e alumnos matriculados, 40 profesoras e profesores, unha administrativa, 3 limpadoras, 2 bedeis e 1 auxiliar de conversa.

Centros adscritos:

O centro conta con dous centros adscritos, todos do concello de Vila de Cruces, pero ubicados en diferentes núcleos de poboación: CEIP Nosa Señora da Piedade (Vila de Cruces) e CEIP de Cerdeiriñas (Piloño).

Ensinanzas que oferta o centro:

O centro oferta na actualidade dúas modalidades de bacharelato (Ciencias e mais Humanidades e Ciencias sociais), formación profesional básica de Servizos Administrativos, ciclo formativo de grao medio na especialidade de Soldadura e Caldeirería (2000 horas) e ciclo formativo de grao medio na especialidade Atención a persoas en situación de dependencia (2000 horas).

As materias que se imparten en cada curso en galego ou castelán están concretadas no Proxecto Lingüístico de Centro. Ademais, o centro fomenta a competencia plurilingüe do alumnado coa oferta da sección bilingüe de inglés en 1º de ESO, 2º de ESO e 3º de ESO, a través da materia de Educación física.

Características singulares:

A Escola Municipal de Música conta cunha matrícula elevada debido, sobre todo, á gran tradición musical da zona, que conta con dúas bandas de música: Unión Musical de Ponteledesma e Banda Artística de Merza, sendo esta última unha das bandas populares máis antigas de Galicia.

A vila conta ademáis co Club de Loita Keltoi Cruces, que goza de deportistas gañadores de premios nacionais e internacionais, e mesmo agúns deses loitadores son integrantes na selección española de loita.

CARACTERÍSTICAS DO ALUMNADO

Lingua materna dominante: A lingua materna dominante no centro é o galego.

Problemas sociais destacados (abandono escolar, poboación emigrante, absentismo, violencia e/ou acoso escolar): Casos illados de alumnado con familias desestruturadas e en situación socioeconómica desfavorecida, que adoitan presentar problemas educativos.

Outras características:

O alumnado de ESO e bacharelato reside, case na súa totalidade, no propio concello, pero tanto o dos ciclos como o profesorado procede de distintas partes de Galicia. Vila de Cruces é un concello extenso (28 parroquias), cunha poboación escasa e diseminada (5556 habitantes en 2015), que continúa descendendo e avellentándose (51,8 anos de idade media en 2015). O seu PIB por habitante é bastante inferior á media galega: 12714€ fronte a 19748€ (IGE, 2012).

Por outra parte, o perfil dos ciclos que se ofertan e a situación socioeconómica xeral conlevaron un aumento considerable no número de alumnado maior de idade, o que está supoñendo un cambio importante para o instituto.

2. Obxectivos e súa contribución ao desenvolvemento das competencias (Elaborado)

Currículo	CCL	CP	STEM	CD	CPSAA	CC	CE	CCEC
OBX1 Comprender a importancia que tiveron no desenvolvemento do ser humano algúns exemplos seleccionados das distintas manifestacións culturais e artísticas, amosando interese polo patrimonio como parte da propia cultura, para entender como se converten no testemuño dos valores e das convicións de cada persoa e da sociedade no seu conxunto, e para recoñecer a necesidade da súa protección e da súa conservación.	1 2 3 4 5	1 2 3	1 2 3 4 5	1 2 3 4 5	1 2 3 4 5	1 2 3 4	1 2 3	1 2 3 4
CA1.1 - Recoñecer os factores históricos e sociais que rodean as producións plásticas, visuais e audiovisuais máis relevantes, así como a súa función e a súa finalidade, e describir as súas particularidades e o seu papel como transmisoras de conceptos, valores e convicións, con interese e respecto, desde unha perspectiva de xénero. CA1.2 - Valorar a importancia da conservación do patrimonio cultural e artístico universal e galego a través do coñecemento e a análise guiada de obras de arte.
OBX2 Explicar as producións plásticas, visuais e audiovisuais propias, comparándoas coas dos seus iguais e con algunhas das que conforman o patrimonio cultural e artístico, xustificando as opinións e tendo en conta o progreso desde a intención ata a realización, para valorar o intercambio, as experiencias compartidas e o diálogo intercultural, así como para superar estereotipos.	1 2 3 4 5	1 2 3	1 2 3 4 5	1 2 3 4 5	1 2 3 4 5	1 2 3 4	1 2 3	1 2 3 4
CA1.3 - Analizar diversas producións artísticas e culturais, incluídas as propias e as dos seus iguais, desenvolvendo con interese unha ollada estética cara ao mundo e respectando a diversidade das expresións culturais. CA2.3 - Explicar, de forma razoada, a importancia do proceso que media entre a realidade, o imaxinario e a produción, superando estereotipos e amosando un comportamento respectuoso coa diversidade cultural. CA4.1 - Analizar de xeito guiado diversas producións visuais e audiovisuais, incluídas as propias e as dos seus iguais, desenvolvendo con interese unha ollada estética cara ao mundo e respectando a diversidade das expresións culturais.
OBX3 Analizar diferentes propostas plásticas, visuais e audiovisuais, amosando respecto e desenvolvendo a capacidade de observación e interiorización da experiencia e da satisfacción estética, para enriquecer a cultura artística individual e alimentar o imaxinario propio.	1 2 3 4 5	1 2 3	1 2 3 4 5	1 2 3 4 5	1 2 3 4 5	1 2 3 4	1 2 3	1 2 3 4
CA1.4 - Seleccionar e describir propostas plásticas, visuais e audiovisuais de diversos tipos e épocas, analizalas con curiosidade e respecto desde unha perspectiva de xénero, e incorporalas á súa cultura persoal e o seu imaxinario propio. CA1.5 - Argumentar a satisfacción producida pola recepción da arte en todas as súas formas e vertentes, compartindo con respecto impresións e emocións, e expresar a opinión persoal de forma aberta.
OBX4 Explorar as técnicas, as linguaxes e as intencións de diferentes producións culturais e artísticas, analizando, de forma aberta e respectuosa tanto o proceso como o produto final, a súa recepción e o seu contexto, para descubrir as posibilidades que ofrecen como fonte xeradora de ideas e respostas.	1 2 3 4 5	1 2 3	1 2 3 4 5	1 2 3 4 5	1 2 3 4 5	1 2 3 4	1 2 3	1 2 3 4
CA2.1 - Analizar de xeito guiado as especificidades das linguaxes de diferentes producións culturais e artísticas, establecendo conexións entre elas, e incorporalas con creatividade nas producións propias. CA3.1 - Recoñecer os trazos particulares de diversas técnicas e linguaxes artísticas, así como os seus procesos e resultados en función dos contextos sociais, históricos, xeográficos e tecnolóxicos, procurando e analizando a información con interese e eficacia. CA4.2 - Recoñecer os trazos particulares de diversas técnicas e linguaxes visuais e audiovisuais, así como os seus procesos e resultados en función dos contextos sociais, históricos, xeográficos e tecnolóxicos, procurando e analizando a información con interese e eficacia.
OBX5 Realizar producións artísticas individuais ou colectivas con creatividade e imaxinación, seleccionando e aplicando ferramentas, técnicas e soportes en función da intencionalidade, para expresar a visión do mundo, as emocións e os sentimentos propios, así como para mellorar a capacidade de comunicación e desenvolver a reflexión crítica e a autoconfianza.	1 2 3 4 5	1 2 3	1 2 3 4 5	1 2 3 4 5	1 2 3 4 5	1 2 3 4	1 2 3	1 2 3 4
CA2.2 - Expresar conceptos, ideas e sentimentos en diferentes producións plásticas e visuais, a través da experimentación con diversas ferramentas, técnicas e soportes, desenvolvendo a capacidade de comunicación e a reflexión crítica. CA3.2 - Expresar conceptos, ideas e sentimentos en diferentes producións plásticas e visuais, a través da experimentación con diversas ferramentas, técnicas e soportes, desenvolvendo a capacidade de comunicación e a reflexión crítica.
OBX6 Apropiarse das referencias culturais e artísticas da contorna, identificando as súas singularidades, para enriquecer as creacións propias e desenvolver a identidade persoal, cultural e social.	1 2 3 4 5	1 2 3	1 2 3 4 5	1 2 3 4 5	1 2 3 4 5	1 2 3 4	1 2 3	1 2 3 4
CA1.6 - Explicar a súa pertenza a un contexto cultural concreto, a través da análise dos aspectos formais e dos factores sociais que determinan diversas producións culturais e artísticas actuais. CA3.3 - Utilizar con creatividade referencias culturais e artísticas da contorna na elaboración de producións propias, amosando unha visión persoal. CA4.3 - Utilizar con creatividade referencias culturais e artísticas da contorna na elaboración de producións audiovisuais propias, amosando unha visión persoal.
OBX7 Aplicar as técnicas, os recursos e as convencións principais das linguaxes artísticas, incorporando de forma creativa as posibilidades que ofrecen as tecnoloxías, para as integrar e enriquecer o deseño e a realización dun proxecto artístico.	1 2 3 4 5	1 2 3	1 2 3 4 5	1 2 3 4 5	1 2 3 4 5	1 2 3 4	1 2 3	1 2 3 4
CA2.4 - Realizar un proxecto gráfico-plástico, con creatividade e de xeito consciente, axustándose ao obxectivo proposto, experimentando con distintas técnicas visuais na xeración de mensaxes propias, e amosando iniciativa no emprego de linguaxes, materiais, soportes e ferramentas. CA3.4 - Realizar un proxecto artístico, con creatividade e de xeito consciente, axustándose ao obxectivo proposto, experimentando con distintas técnicas visuais na xeración de mensaxes propias, e amosando iniciativa no emprego de linguaxes, materiais, soportes e ferramentas de creación gráfico-plástica. CA4.4 - Realizar un proxecto audiovisual con creatividade e de xeito consciente, axustándose ao obxectivo proposto, experimentando con distintas técnicas visuais ou audiovisuais na xeración de mensaxes propias, e amosando iniciativa no emprego de linguaxes, materiais, soportes e ferramentas.
OBX8 Compartir producións e manifestacións artísticas, adaptando o proxecto á intención e ás características do público destinatario, para valorar distintas oportunidades de desenvolvemento persoal.	1 2 3 4 5	1 2 3	1 2 3 4 5	1 2 3 4 5	1 2 3 4 5	1 2 3 4	1 2 3	1 2 3 4
CA3.5 - Expor os procesos de elaboración e o resultado final de producións gráfico-plásticas, realizadas de forma individual ou colectiva, recoñecendo os erros, procurando as solucións e as estratexias máis adecuadas para as mellorar, e valorando as oportunidades de desenvolvemento persoal que ofrecen. CA4.5 - Recoñecer os diferentes usos e as funcións das producións e das manifestacións visuais e audiovisuais, e argumentar de forma individual ou colectiva as súas conclusións acerca das oportunidades que poden xerar, cunha actitude aberta e con interese por coñecer a súa importancia na sociedade. CA4.6 - Expor os procesos de elaboración e o resultado final de producións audiovisuais, realizadas de forma individual ou colectiva, recoñecendo os erros, buscando as solucións e as estratexias máis adecuadas para melloralas, e valorando as oportunidades de desenvolvemento persoal que ofrecen.

Descrición Non se rexistrou texto

3.1. Relación de unidades didácticas (Elaborado)

Secuencia	* Título da UD	Descrición	*% Peso na materia	*Nº de sesións
1	TRANSVERSAL: Os xéneros artísticos. Manifestacións culturais e artísticas. Particularidades do patrimonio artístico galego.	Os distintos xéneros artísticos e as manifestacións culturais e artísticas clave ao longo da historia, incluídas as contemporáneas e as pertencentes ao patrimonio local: análise dos seus aspectos formais e do seu contexto histórico. Particularidades do patrimonio artístico galego.	8	5
2	TRANSVERSAL: O proceso creativo.	Factores e etapas do proceso creativo. O esbozo. Elección de materiais e técnicas. a realización a través de operacións plásticas: manipular, reproducir, illar, transformar e asociar.	8	5
3	A xeometría nos obxectos, na arte e na contorna natural.	A xeometría na natureza, na arquitectura e no deseño de obxectos cotiáns. Xeometría plana. Introdución ás tanxencias e enlaces.	12	9
4	Fotografía e percepción visual. Elementos de configuración visual e a súa organización compositiva.	Introdución aos principios perceptivos, elementos e factores. Posibilidades expresivas e comunicativas dos elementos visuais: elementos básicos, forma, cor e textura. A composición: conceptos de equilibrio, proporción e ritmo aplicados á organización de formas no plano e no espazo. Posta en práctica a través da fotografía.	12	9
5	Técnicas básicas de expresión gráfico-plásticas en tres dimensións.	O volume: exemplos e características expresivas.	12	9
6	Desenvolvementos no plano e patróns de vestiario	Deseño de moda: connotacións. Paso do plano ao volumen.	12	8
7	Técnicas básicas de expresión gráfico-plásticas en dúas dimensións.	Técnicas secas e húmidas. O seu uso na arte e as súas características expresivas. Factores e etapas do proceso creativo. Elección de materiais e técnicas, realización. O esbozo. O proceso creativo a través de operacións plásticas: manipular, reproducir, illar, transformar e asociar.	12	9
8	Sistema diédrico: vistas.	Introdución aos sistemas de representación. Sistema diédrico: vistas. O esbozo isométrico.	12	8
9	Imaxes visuais e audiovisuais. O cine e a animación.	Lectura e análise da imaxe visual e audiovisual. Imaxe en movemento. O cine e a animación: características, orixe e evolución. Técnicas básicas para a realización de producións audiovisuais sinxelas, de xeito individual ou en grupo. Experimentación en contornas virtuais de aprendizaxe.	12	8

3.2. Distribución currículo nas unidades didácticas (Elaborado)

Bloque B1. Patrimonio artístico e cultural Criterios de avaliación	UD 1	UD 2	UD 3	UD 4	UD 5	UD 6	UD 7	UD 8	UD 9
CA1.1 - Recoñecer os factores históricos e sociais que rodean as producións plásticas, visuais e audiovisuais máis relevantes, así como a súa función e a súa finalidade, e describir as súas particularidades e o seu papel como transmisoras de conceptos, valores e convicións, con interese e respecto, desde unha perspectiva de xénero.
CA1.2 - Valorar a importancia da conservación do patrimonio cultural e artístico universal e galego a través do coñecemento e a análise guiada de obras de arte.
CA1.3 - Analizar diversas producións artísticas e culturais, incluídas as propias e as dos seus iguais, desenvolvendo con interese unha ollada estética cara ao mundo e respectando a diversidade das expresións culturais.
CA1.4 - Seleccionar e describir propostas plásticas, visuais e audiovisuais de diversos tipos e épocas, analizalas con curiosidade e respecto desde unha perspectiva de xénero, e incorporalas á súa cultura persoal e o seu imaxinario propio.
CA1.5 - Argumentar a satisfacción producida pola recepción da arte en todas as súas formas e vertentes, compartindo con respecto impresións e emocións, e expresar a opinión persoal de forma aberta.
CA1.6 - Explicar a súa pertenza a un contexto cultural concreto, a través da análise dos aspectos formais e dos factores sociais que determinan diversas producións culturais e artísticas actuais.

Contidos
C1.1 - Os xéneros artísticos.
C1.2 - Manifestacións culturais e artísticas clave ao longo da historia, incluídas as contemporáneas e as pertencentes ao patrimonio local: análise dos seus aspectos formais e do seu contexto histórico. Particularidades do patrimonio artístico galego.
C1.3 - As formas xeométricas na arte e na contorna: xeometría na natureza, a arquitectura e o deseño de obxectos cotiáns.

Bloque B2. Elementos formais da imaxe e da linguaxe visual. A expresión gráfica Criterios de avaliación	UD 1	UD 2	UD 3	UD 4	UD 5	UD 6	UD 7	UD 8	UD 9
CA2.1 - Analizar de xeito guiado as especificidades das linguaxes de diferentes producións culturais e artísticas, establecendo conexións entre elas, e incorporalas con creatividade nas producións propias.
CA2.2 - Expresar conceptos, ideas e sentimentos en diferentes producións plásticas e visuais, a través da experimentación con diversas ferramentas, técnicas e soportes, desenvolvendo a capacidade de comunicación e a reflexión crítica.
CA2.3 - Explicar, de forma razoada, a importancia do proceso que media entre a realidade, o imaxinario e a produción, superando estereotipos e amosando un comportamento respectuoso coa diversidade cultural.
CA2.4 - Realizar un proxecto gráfico-plástico, con creatividade e de xeito consciente, axustándose ao obxectivo proposto, experimentando con distintas técnicas visuais na xeración de mensaxes propias, e amosando iniciativa no emprego de linguaxes, materiais, soportes e ferramentas.

Contidos
C2.1 - Posibilidades expresivas e comunicativas dos elementos visuais: elementos básicos, forma, cor e textura.
C2.2 - A percepción visual. Introdución aos principios perceptivos, elementos e factores.
C2.3 - A composición. Conceptos de equilibrio, proporción e ritmo aplicados á organización de formas no plano e no espazo.

Bloque B3. Expresión artística e gráfico-plástica: técnicas e procedementos Criterios de avaliación	UD 1	UD 2	UD 3	UD 4	UD 5	UD 6	UD 7	UD 8	UD 9
CA3.1 - Recoñecer os trazos particulares de diversas técnicas e linguaxes artísticas, así como os seus procesos e resultados en función dos contextos sociais, históricos, xeográficos e tecnolóxicos, procurando e analizando a información con interese e eficacia.
CA3.2 - Expresar conceptos, ideas e sentimentos en diferentes producións plásticas e visuais, a través da experimentación con diversas ferramentas, técnicas e soportes, desenvolvendo a capacidade de comunicación e a reflexión crítica.
CA3.3 - Utilizar con creatividade referencias culturais e artísticas da contorna na elaboración de producións propias, amosando unha visión persoal.
CA3.4 - Realizar un proxecto artístico, con creatividade e de xeito consciente, axustándose ao obxectivo proposto, experimentando con distintas técnicas visuais na xeración de mensaxes propias, e amosando iniciativa no emprego de linguaxes, materiais, soportes e ferramentas de creación gráfico-plástica.
CA3.5 - Expor os procesos de elaboración e o resultado final de producións gráfico-plásticas, realizadas de forma individual ou colectiva, recoñecendo os erros, procurando as solucións e as estratexias máis adecuadas para as mellorar, e valorando as oportunidades de desenvolvemento persoal que ofrecen.

Contidos
C3.1 - Técnicas básicas de expresión gráfico-plástica en dúas dimensións. Técnicas secas e húmidas. O seu uso na arte e as súas características expresivas.
C3.2 - Técnicas básicas de expresión gráfico-plástica en tres dimensións. O seu uso na arte e as súas características expresivas.
C3.3 - O proceso creativo a través de operacións plásticas: manipular, reproducir, illar, transformar e asociar.
C3.4 - Introdución aos sistemas de representación. Sistema diédrico: vistas. O esbozo isométrico.
C3.5 - Factores e etapas do proceso creativo. Elección de materiais e técnicas, realización. O esbozo.

Bloque B4. Imaxe e comunicación visual e audiovisual Criterios de avaliación	UD 1	UD 2	UD 3	UD 4	UD 5	UD 6	UD 7	UD 8	UD 9
CA4.1 - Analizar de xeito guiado diversas producións visuais e audiovisuais, incluídas as propias e as dos seus iguais, desenvolvendo con interese unha ollada estética cara ao mundo e respectando a diversidade das expresións culturais.
CA4.2 - Recoñecer os trazos particulares de diversas técnicas e linguaxes visuais e audiovisuais, así como os seus procesos e resultados en función dos contextos sociais, históricos, xeográficos e tecnolóxicos, procurando e analizando a información con interese e eficacia.
CA4.3 - Utilizar con creatividade referencias culturais e artísticas da contorna na elaboración de producións audiovisuais propias, amosando unha visión persoal.
CA4.4 - Realizar un proxecto audiovisual con creatividade e de xeito consciente, axustándose ao obxectivo proposto, experimentando con distintas técnicas visuais ou audiovisuais na xeración de mensaxes propias, e amosando iniciativa no emprego de linguaxes, materiais, soportes e ferramentas.
CA4.5 - Recoñecer os diferentes usos e as funcións das producións e das manifestacións visuais e audiovisuais, e argumentar de forma individual ou colectiva as súas conclusións acerca das oportunidades que poden xerar, cunha actitude aberta e con interese por coñecer a súa importancia na sociedade.
CA4.6 - Expor os procesos de elaboración e o resultado final de producións audiovisuais, realizadas de forma individual ou colectiva, recoñecendo os erros, buscando as solucións e as estratexias máis adecuadas para melloralas, e valorando as oportunidades de desenvolvemento persoal que ofrecen.

Contidos
C4.1 - Imaxes visuais e audiovisuais: lectura e análise.
C4.2 - Imaxe en movemento. Características, orixe e evolución. O cine e a animación.
C4.3 - Técnicas básicas para a realización de producións audiovisuais sinxelas, de xeito individual ou en grupo. Experimentación en contornas virtuais de aprendizaxe.

3.3. Avaliación das unidades didácticas (Elaborado)

Unidade didáctica 1 TRANSVERSAL: Os xéneros artísticos. Manifestacións culturais e artísticas. Particularidades do patrimonio artístico galego.

Criterios de avaliación	* Tipo de instrumento	* Grao mínimo de consecución	* % peso
CA1.1 Recoñecer os factores históricos e sociais que rodean as producións plásticas, visuais e audiovisuais máis relevantes, así como a súa función e a súa finalidade, e describir as súas particularidades e o seu papel como transmisoras de conceptos, valores e convicións, con interese e respecto, desde unha perspectiva de xénero.	Táboa de indicadores	VALORAR ÁS ARTISTAS QUE AO LONGO DA HISTORIA NON TIVERON O RECOÑECEMENTO QUE MERECÍAN, E ENTENDER QUE AS OPORTUNIDADES DE DESTACAR NUNHA PROFESIÓN NON SON AS MESMAS PARA HOMES E MULLERES, NIN AO LONGO DA HISTORIA NIN NA ACTUALIDADE.	15
CA1.2 Valorar a importancia da conservación do patrimonio cultural e artístico universal e galego a través do coñecemento e a análise guiada de obras de arte.	Táboa de indicadores	SABER DESCRIBIR E SITUAR NO TEMPO E NO CONTEXTO UNHA OBRA DE ARTE CERCANA, ADQUIRINDO RESPETO POLA MESMA.	15
CA1.3 Analizar diversas producións artísticas e culturais, incluídas as propias e as dos seus iguais, desenvolvendo con interese unha ollada estética cara ao mundo e respectando a diversidade das expresións culturais.	Táboa de indicadores	SABER FACER UN ANÁLISIS CRÍTICO DE CALQUERA OBRA, DADAS UNHAS PAUTAS COMO GUÍA.	15
CA1.4 Seleccionar e describir propostas plásticas, visuais e audiovisuais de diversos tipos e épocas, analizalas con curiosidade e respecto desde unha perspectiva de xénero, e incorporalas á súa cultura persoal e o seu imaxinario propio.	Táboa de indicadores	RELACIONAR PRODUCCIÓNS DADAS COS SEUS ESTILOS OU LINGUAXES TAMÉN DADOS, E ENTENDER QUE AS OPORTUNIDADES DE DESTACAR NO MUNDO DA ARTE NON FORON NIN SON AS MESMAS PARA HOMES E MULLERES.	15
CA1.5 Argumentar a satisfacción producida pola recepción da arte en todas as súas formas e vertentes, compartindo con respecto impresións e emocións, e expresar a opinión persoal de forma aberta.	Táboa de indicadores	SABER FACER UN ANÁLISIS PERSOAL DE CALQUERA OBRA, DADAS UNHAS PAUTAS COMO GUÍA.	20
CA1.6 Explicar a súa pertenza a un contexto cultural concreto, a través da análise dos aspectos formais e dos factores sociais que determinan diversas producións culturais e artísticas actuais.	Táboa de indicadores	COMPRENDER AS RELACIÓNS DA ARTE NO SEU CONTEXTO, NO QUE SE REFIERE AOS ACONTECEMENTOS HISTÓRICOS E AOS AVANCES TÉCNICOS.	20

Unidade didáctica 2 TRANSVERSAL: O proceso creativo.

Criterios de avaliación	* Tipo de instrumento	* Grao mínimo de consecución	* % peso






CA3.2 Expresar conceptos, ideas e sentimentos en diferentes producións plásticas e visuais, a través da experimentación con diversas ferramentas, técnicas e soportes, desenvolvendo a capacidade de comunicación e a reflexión crítica.	Táboa de indicadores	ESTABLECER RELACIÓNS ENTRE O QUE SE QUERE EXPRESAR E O COMO (MATERIAIS E TÉCNICAS).	20
CA3.3 Utilizar con creatividade referencias culturais e artísticas da contorna na elaboración de producións propias, amosando unha visión persoal.	Táboa de indicadores	REALIZAR INTERPRETACIÓNS LIBRES BÁSICAS DE OBRAS ARTÍSTICAS NOTABLES	20
CA3.4 Realizar un proxecto artístico, con creatividade e de xeito consciente, axustándose ao obxectivo proposto, experimentando con distintas técnicas visuais na xeración de mensaxes propias, e amosando iniciativa no emprego de linguaxes, materiais, soportes e ferramentas de creación gráfico-plástica.	Táboa de indicadores	REALIZAR PROXECTOS PASANDO POR TODAS AS FASES DO PROCESO CREATIVO.	30
CA3.5 Expor os procesos de elaboración e o resultado final de producións gráfico-plásticas, realizadas de forma individual ou colectiva, recoñecendo os erros, procurando as solucións e as estratexias máis adecuadas para as mellorar, e valorando as oportunidades de desenvolvemento persoal que ofrecen.	Táboa de indicadores	REALIZAR UNHA AUTOAVALIACIÓN E REFLEXIÓN DURANTE O PROCESO E AO FINALIZAR O PROXECTO INDIVIDUAL OU COLECTIVO, E ACTUAR EN CONSECUENCIA DURANTE O PROCESO OU PARA O SEGUINTE PROXECTO.	30

Unidade didáctica 3 A xeometría nos obxectos, na arte e na contorna natural.

Criterios de avaliación	* Tipo de instrumento	* Grao mínimo de consecución	* % peso










CA1.2 Valorar a importancia da conservación do patrimonio cultural e artístico universal e galego a través do coñecemento e a análise guiada de obras de arte.	Táboa de indicadores	SABER DESCRIBIR E SITUAR NO TEMPO E NO CONTEXTO UNHA OBRA DE ARTE CERCANA, ADQUIRINDO RESPETO POLA MESMA.	30
CA1.3 Analizar diversas producións artísticas e culturais, incluídas as propias e as dos seus iguais, desenvolvendo con interese unha ollada estética cara ao mundo e respectando a diversidade das expresións culturais.	Táboa de indicadores	SABER FACER UN ANÁLISIS CRÍTICO DE CALQUERA OBRA, DADAS UNHAS PAUTAS COMO GUÍA.	20
CA1.5 Argumentar a satisfacción producida pola recepción da arte en todas as súas formas e vertentes, compartindo con respecto impresións e emocións, e expresar a opinión persoal de forma aberta.	Táboa de indicadores	FORMAR UNHA OPINIÓN RAZOADA SOBRE UNA OBRA DE ARTE PROPOSTA.	20
CA1.6 Explicar a súa pertenza a un contexto cultural concreto, a través da análise dos aspectos formais e dos factores sociais que determinan diversas producións culturais e artísticas actuais.	Táboa de indicadores	COMPRENDER AS RELACIÓNS DA ARTE NO SEU CONTEXTO, NO QUE SE REFIERE AOS ACONTECEMENTOS HISTÓRICOS E AOS AVANCES TÉCNICOS.	30

Unidade didáctica 4 Fotografía e percepción visual. Elementos de configuración visual e a súa organización compositiva.

Criterios de avaliación	* Tipo de instrumento	* Grao mínimo de consecución	* % peso














CA2.1 Analizar de xeito guiado as especificidades das linguaxes de diferentes producións culturais e artísticas, establecendo conexións entre elas, e incorporalas con creatividade nas producións propias.	Táboa de indicadores	SER QUEN DE DISTINGUIR ENTRE DIFERENTES ESTILOS ARTÍSTICOS E CLASIFICACIÓNS XERAIS COMO O ARTE FIGURATIVO E O ABSTRACTO.	10
CA2.2 Expresar conceptos, ideas e sentimentos en diferentes producións plásticas e visuais, a través da experimentación con diversas ferramentas, técnicas e soportes, desenvolvendo a capacidade de comunicación e a reflexión crítica.	Táboa de indicadores	SABER UTILIZAR A COR, AS FORMAS E A COMPOSICIÓN CON INTENCIÓNS COMUNICATIVAS CONCRETAS, TANTO INDIVIDUALMENTE COMO EN EQUIPO.	20
CA2.3 Explicar, de forma razoada, a importancia do proceso que media entre a realidade, o imaxinario e a produción, superando estereotipos e amosando un comportamento respectuoso coa diversidade cultural.	Táboa de indicadores	CONSIDERAR O PROCESO CREATIVO COMO UN PROCESO COMPLEXO NO QUE INTERVEÑEN FACTORES EXTERNOS E INTERNOS AO ARTISTA	20
CA2.4 Realizar un proxecto gráfico-plástico, con creatividade e de xeito consciente, axustándose ao obxectivo proposto, experimentando con distintas técnicas visuais na xeración de mensaxes propias, e amosando iniciativa no emprego de linguaxes, materiais, soportes e ferramentas.	Táboa de indicadores	REALIZAR PROXECTOS PASANDO POR TODAS AS FASES DO PROCESO CREATIVO.	20
CA4.1 Analizar de xeito guiado diversas producións visuais e audiovisuais, incluídas as propias e as dos seus iguais, desenvolvendo con interese unha ollada estética cara ao mundo e respectando a diversidade das expresións culturais.	Táboa de indicadores	RELACIONAR PRODUCCIÓNS DADAS COS SEUS ESTILOS OU LINGUAXES TAMÉN DADOS, EXPRESANDO UNHA OPINIÓN RAZOADA SOBRE CADA UNHA DELAS.	10
CA4.2 Recoñecer os trazos particulares de diversas técnicas e linguaxes visuais e audiovisuais, así como os seus procesos e resultados en función dos contextos sociais, históricos, xeográficos e tecnolóxicos, procurando e analizando a información con interese e eficacia.	Táboa de indicadores	COMPRENDER AS RELACIÓNS DA ARTE NO SEU CONTEXTO, NO QUE SE REFIERE AOS AVANCES TÉCNICOS, E ÁS CIRCUSTANCIAS HISTÓRICAS, SOCIAIS E XEOGRÁFICAS.	10
CA4.5 Recoñecer os diferentes usos e as funcións das producións e das manifestacións visuais e audiovisuais, e argumentar de forma individual ou colectiva as súas conclusións acerca das oportunidades que poden xerar, cunha actitude aberta e con interese por coñecer a súa importancia na sociedade.	Táboa de indicadores	Recoñecer os diferentes usos que pode ter as producións audiovisuais e saber argumentar cun mínimo de reflexión sobre as posibilidades que poden xerar estas, cunha actitude aberta, e amosando interese por coñecer a súa importancia na nosa sociedade.	10

Unidade didáctica 5 Técnicas básicas de expresión gráfico-plásticas en tres dimensións.

Criterios de avaliación	* Tipo de instrumento	* Grao mínimo de consecución	* % peso





















CA2.1 Analizar de xeito guiado as especificidades das linguaxes de diferentes producións culturais e artísticas, establecendo conexións entre elas, e incorporalas con creatividade nas producións propias.	Táboa de indicadores	SABER FACER UN ANÁLISIS CRÍTICO DE CALQUERA OBRA, DADAS UNHAS PAUTAS COMO GUÍA.	10
CA2.2 Expresar conceptos, ideas e sentimentos en diferentes producións plásticas e visuais, a través da experimentación con diversas ferramentas, técnicas e soportes, desenvolvendo a capacidade de comunicación e a reflexión crítica.	Táboa de indicadores	RECOÑECER O PODER DA LINGUAXE VISUAL COMO FORMA DE EXPRESIÓN E COMUNICACIÓN.	10
CA2.3 Explicar, de forma razoada, a importancia do proceso que media entre a realidade, o imaxinario e a produción, superando estereotipos e amosando un comportamento respectuoso coa diversidade cultural.	Táboa de indicadores	VALORAR CON RESPETO MANIFESTACIÓNS ARTÍSTICAS DIVERSAS.	10
CA2.4 Realizar un proxecto gráfico-plástico, con creatividade e de xeito consciente, axustándose ao obxectivo proposto, experimentando con distintas técnicas visuais na xeración de mensaxes propias, e amosando iniciativa no emprego de linguaxes, materiais, soportes e ferramentas.	Táboa de indicadores	REALIZAR PROXECTOS PASANDO POR TODAS AS FASES DO PROCESO CREATIVO.	10
CA3.1 Recoñecer os trazos particulares de diversas técnicas e linguaxes artísticas, así como os seus procesos e resultados en función dos contextos sociais, históricos, xeográficos e tecnolóxicos, procurando e analizando a información con interese e eficacia.	Táboa de indicadores	Diferenciar, mínimamente, as características das distintas técnicas e linguaxes artísticas en dúas dimensións, secas e húmidas, así como os seus procedementos en relación ao resultado buscado, analizando o procedemento con interese.	10
CA3.2 Expresar conceptos, ideas e sentimentos en diferentes producións plásticas e visuais, a través da experimentación con diversas ferramentas, técnicas e soportes, desenvolvendo a capacidade de comunicación e a reflexión crítica.	Táboa de indicadores	ESTABLECER RELACIÓNS ENTRE O QUE SE QUERE EXPRESAR E O COMO (MATERIAIS E TÉCNICAS).	10
CA3.3 Utilizar con creatividade referencias culturais e artísticas da contorna na elaboración de producións propias, amosando unha visión persoal.	Táboa de indicadores	REALIZAR INTERPRETACIÓNS LIBRES BÁSICAS DE OBRAS ARTÍSTICAS NOTABLES	10
CA3.4 Realizar un proxecto artístico, con creatividade e de xeito consciente, axustándose ao obxectivo proposto, experimentando con distintas técnicas visuais na xeración de mensaxes propias, e amosando iniciativa no emprego de linguaxes, materiais, soportes e ferramentas de creación gráfico-plástica.	Táboa de indicadores	REALIZAR PROXECTOS PASANDO POR TODAS AS FASES DO PROCESO CREATIVO.	20
CA3.5 Expor os procesos de elaboración e o resultado final de producións gráfico-plásticas, realizadas de forma individual ou colectiva, recoñecendo os erros, procurando as solucións e as estratexias máis adecuadas para as mellorar, e valorando as oportunidades de desenvolvemento persoal que ofrecen.	Táboa de indicadores	REALIZAR UNHA AUTOAVALIACIÓN E REFLEXIÓN DURANTE O PROCESO E AO FINALIZAR O PROXECTO INDIVIDUAL OU COLECTIVO, E ACTUAR EN CONSECUENCIA DURANTE O PROCESO OU PARA O SEGUINTE PROXECTO.	10

Unidade didáctica 6 Desenvolvementos no plano e patróns de vestiario

Criterios de avaliación	* Tipo de instrumento	* Grao mínimo de consecución	* % peso






























CA2.1 Analizar de xeito guiado as especificidades das linguaxes de diferentes producións culturais e artísticas, establecendo conexións entre elas, e incorporalas con creatividade nas producións propias.	Táboa de indicadores	SER QUEN DE DISTINGUIR ENTRE DIFERENTES ESTILOS ARTÍSTICOS E CLASIFICACIÓNS XERAIS COMO O ARTE FIGURATIVO E O ABSTRACTO.	10
CA2.2 Expresar conceptos, ideas e sentimentos en diferentes producións plásticas e visuais, a través da experimentación con diversas ferramentas, técnicas e soportes, desenvolvendo a capacidade de comunicación e a reflexión crítica.	Táboa de indicadores	SABER UTILIZAR A COR, AS FORMAS E A COMPOSICIÓN CON INTENCIÓNS COMUNICATIVAS CONCRETAS, TANTO INDIVIDUALMENTE COMO EN EQUIPO.	10
CA2.3 Explicar, de forma razoada, a importancia do proceso que media entre a realidade, o imaxinario e a produción, superando estereotipos e amosando un comportamento respectuoso coa diversidade cultural.	Táboa de indicadores	CONSIDERAR O PROCESO CREATIVO COMO UN PROCESO COMPLEXO NO QUE INTERVEÑEN FACTORES EXTERNOS E INTERNOS AO ARTISTA	10
CA2.4 Realizar un proxecto gráfico-plástico, con creatividade e de xeito consciente, axustándose ao obxectivo proposto, experimentando con distintas técnicas visuais na xeración de mensaxes propias, e amosando iniciativa no emprego de linguaxes, materiais, soportes e ferramentas.	Táboa de indicadores	REALIZAR PROXECTOS PASANDO POR TODAS AS FASES DO PROCESO CREATIVO.	10
CA3.2 Expresar conceptos, ideas e sentimentos en diferentes producións plásticas e visuais, a través da experimentación con diversas ferramentas, técnicas e soportes, desenvolvendo a capacidade de comunicación e a reflexión crítica.	Táboa de indicadores	Explicar minimamente o proceso de produción, superando estereotipos, cunha actitude respectuosa coa diversidade cultural.	15
CA3.3 Utilizar con creatividade referencias culturais e artísticas da contorna na elaboración de producións propias, amosando unha visión persoal.	Táboa de indicadores	REALIZAR INTERPRETACIÓNS LIBRES BÁSICAS DE OBRAS ARTÍSTICAS NOTABLES	15
CA3.4 Realizar un proxecto artístico, con creatividade e de xeito consciente, axustándose ao obxectivo proposto, experimentando con distintas técnicas visuais na xeración de mensaxes propias, e amosando iniciativa no emprego de linguaxes, materiais, soportes e ferramentas de creación gráfico-plástica.	Táboa de indicadores	Realizar un proxecto gráfico-plástico, con certa iniciativa e creatividade, experimentando coas técnicas na xeración de mensaxes propias, axustándose ao solicitado.	15
CA3.5 Expor os procesos de elaboración e o resultado final de producións gráfico-plásticas, realizadas de forma individual ou colectiva, recoñecendo os erros, procurando as solucións e as estratexias máis adecuadas para as mellorar, e valorando as oportunidades de desenvolvemento persoal que ofrecen.	Táboa de indicadores	Saber expoñer, dun xeito sinxelo, o proceso de elaboración propio, recoñecendo os erros e as posibilidades de mellora, valorando as posibilidades que a normalización ofrece de desenvolvemento persoal.	15

Unidade didáctica 7 Técnicas básicas de expresión gráfico-plásticas en dúas dimensións.

Criterios de avaliación	* Tipo de instrumento	* Grao mínimo de consecución	* % peso






































CA2.1 Analizar de xeito guiado as especificidades das linguaxes de diferentes producións culturais e artísticas, establecendo conexións entre elas, e incorporalas con creatividade nas producións propias.	Táboa de indicadores	Analizar, de xeito guiado, as características principais dos distintos tipos de linguaxes das diferentes producións artísticas, establecendo conexións entre elas e incorporándoas as producións propias.	10
CA2.2 Expresar conceptos, ideas e sentimentos en diferentes producións plásticas e visuais, a través da experimentación con diversas ferramentas, técnicas e soportes, desenvolvendo a capacidade de comunicación e a reflexión crítica.	Táboa de indicadores	Expresar minimamente ideas e sentimentos, a través da experimentación coas distintas técnicas, desenvolvendo certa capacidade de comunicación e reflexión crítica. Establecer relacións entre o que se quere expresar e o como (materiais e técnicas).	10
CA2.3 Explicar, de forma razoada, a importancia do proceso que media entre a realidade, o imaxinario e a produción, superando estereotipos e amosando un comportamento respectuoso coa diversidade cultural.	Táboa de indicadores	Explicar o proceso de produción, superando estereotipos, cunha actitude respectuosa coa diversidade cultural.	10
CA2.4 Realizar un proxecto gráfico-plástico, con creatividade e de xeito consciente, axustándose ao obxectivo proposto, experimentando con distintas técnicas visuais na xeración de mensaxes propias, e amosando iniciativa no emprego de linguaxes, materiais, soportes e ferramentas.	Táboa de indicadores	REALIZAR PROXECTOS PASANDO POR TODAS AS FASES DO PROCESO CREATIVO.	20
CA3.1 Recoñecer os trazos particulares de diversas técnicas e linguaxes artísticas, así como os seus procesos e resultados en función dos contextos sociais, históricos, xeográficos e tecnolóxicos, procurando e analizando a información con interese e eficacia.	Táboa de indicadores	IDENTIFICAR O PERÍODO E CONTEXTO HISTÓRICO NO QUE SE PRODUCIRON OBRAS ARTÍSTICAS NOTABLES	5
CA3.2 Expresar conceptos, ideas e sentimentos en diferentes producións plásticas e visuais, a través da experimentación con diversas ferramentas, técnicas e soportes, desenvolvendo a capacidade de comunicación e a reflexión crítica.	Táboa de indicadores	RECOÑECER O PODER DA LINGUAXE VISUAL COMO FORMA DE EXPRESIÓN E COMUNICACIÓN.	10
CA3.3 Utilizar con creatividade referencias culturais e artísticas da contorna na elaboración de producións propias, amosando unha visión persoal.	Táboa de indicadores	REALIZAR INTERPRETACIÓNS LIBRES BÁSICAS DE OBRAS ARTÍSTICAS NOTABLES	5
CA3.4 Realizar un proxecto artístico, con creatividade e de xeito consciente, axustándose ao obxectivo proposto, experimentando con distintas técnicas visuais na xeración de mensaxes propias, e amosando iniciativa no emprego de linguaxes, materiais, soportes e ferramentas de creación gráfico-plástica.	Táboa de indicadores	REALIZAR PROXECTOS PASANDO POR TODAS AS FASES DO PROCESO CREATIVO.	20
CA3.5 Expor os procesos de elaboración e o resultado final de producións gráfico-plásticas, realizadas de forma individual ou colectiva, recoñecendo os erros, procurando as solucións e as estratexias máis adecuadas para as mellorar, e valorando as oportunidades de desenvolvemento persoal que ofrecen.	Táboa de indicadores	REALIZAR UNHA AUTOAVALIACIÓN E REFLEXIÓN DURANTE O PROCESO E AO FINALIZAR O PROXECTO INDIVIDUAL OU COLECTIVO, E ACTUAR EN CONSECUENCIA DURANTE O PROCESO OU PARA O SEGUINTE PROXECTO.	10

Unidade didáctica 8 Sistema diédrico: vistas.

Criterios de avaliación	* Tipo de instrumento	* Grao mínimo de consecución	* % peso















































CA3.2 Expresar conceptos, ideas e sentimentos en diferentes producións plásticas e visuais, a través da experimentación con diversas ferramentas, técnicas e soportes, desenvolvendo a capacidade de comunicación e a reflexión crítica.	Táboa de indicadores	RECOÑECER O PODER DA LINGUAXE VISUAL COMO FORMA DE EXPRESIÓN E COMUNICACIÓN.	35
CA3.4 Realizar un proxecto artístico, con creatividade e de xeito consciente, axustándose ao obxectivo proposto, experimentando con distintas técnicas visuais na xeración de mensaxes propias, e amosando iniciativa no emprego de linguaxes, materiais, soportes e ferramentas de creación gráfico-plástica.	Táboa de indicadores	REALIZAR PROXECTOS PASANDO POR TODAS AS FASES DO PROCESO CREATIVO.	35
CA3.5 Expor os procesos de elaboración e o resultado final de producións gráfico-plásticas, realizadas de forma individual ou colectiva, recoñecendo os erros, procurando as solucións e as estratexias máis adecuadas para as mellorar, e valorando as oportunidades de desenvolvemento persoal que ofrecen.	Táboa de indicadores	REALIZAR UNHA AUTOAVALIACIÓN E REFLEXIÓN DURANTE O PROCESO E AO FINALIZAR O PROXECTO INDIVIDUAL OU COLECTIVO, E ACTUAR EN CONSECUENCIA DURANTE O PROCESO OU PARA O SEGUINTE PROXECTO.	30

Unidade didáctica 9 Imaxes visuais e audiovisuais. O cine e a animación.

Criterios de avaliación	* Tipo de instrumento	* Grao mínimo de consecución	* % peso


















































CA3.2 Expresar conceptos, ideas e sentimentos en diferentes producións plásticas e visuais, a través da experimentación con diversas ferramentas, técnicas e soportes, desenvolvendo a capacidade de comunicación e a reflexión crítica.	Táboa de indicadores	RECOÑECER O PODER DA LINGUAXE VISUAL COMO FORMA DE EXPRESIÓN E COMUNICACIÓN.	10
CA3.4 Realizar un proxecto artístico, con creatividade e de xeito consciente, axustándose ao obxectivo proposto, experimentando con distintas técnicas visuais na xeración de mensaxes propias, e amosando iniciativa no emprego de linguaxes, materiais, soportes e ferramentas de creación gráfico-plástica.	Táboa de indicadores	REALIZAR PROXECTOS PASANDO POR TODAS AS FASES DO PROCESO CREATIVO.	10
CA3.5 Expor os procesos de elaboración e o resultado final de producións gráfico-plásticas, realizadas de forma individual ou colectiva, recoñecendo os erros, procurando as solucións e as estratexias máis adecuadas para as mellorar, e valorando as oportunidades de desenvolvemento persoal que ofrecen.	Táboa de indicadores	REALIZAR UNHA AUTOAVALIACIÓN E REFLEXIÓN DURANTE O PROCESO E AO FINALIZAR O PROXECTO INDIVIDUAL OU COLECTIVO, E ACTUAR EN CONSECUENCIA DURANTE O PROCESO OU PARA O SEGUINTE PROXECTO.	10
CA4.1 Analizar de xeito guiado diversas producións visuais e audiovisuais, incluídas as propias e as dos seus iguais, desenvolvendo con interese unha ollada estética cara ao mundo e respectando a diversidade das expresións culturais.	Táboa de indicadores	Analizar, de xeito guiado, as características principais dos distintos tipos de linguaxes das diferentes producións artísticas, establecendo conexións entre elas e incorporándoas as producións propias.	10
CA4.2 Recoñecer os trazos particulares de diversas técnicas e linguaxes visuais e audiovisuais, así como os seus procesos e resultados en función dos contextos sociais, históricos, xeográficos e tecnolóxicos, procurando e analizando a información con interese e eficacia.	Táboa de indicadores	Diferenciar, minimamente, as características das distintas técnicas audiovisuais e as súas linguaxes, así como os seus procedementos en relación ao resultado buscado, analizando o procedemento con interese.	10
CA4.3 Utilizar con creatividade referencias culturais e artísticas da contorna na elaboración de producións audiovisuais propias, amosando unha visión persoal.	Táboa de indicadores	Saber utilizar con creatividade referencias culturais e artísticas da contorna na elaboración de producións propias amosando unha visión persoal.	10
CA4.4 Realizar un proxecto audiovisual con creatividade e de xeito consciente, axustándose ao obxectivo proposto, experimentando con distintas técnicas visuais ou audiovisuais na xeración de mensaxes propias, e amosando iniciativa no emprego de linguaxes, materiais, soportes e ferramentas.	Táboa de indicadores	Realizar un pequeno proxecto gráfico-plástico, con certa iniciativa e creatividade, experimentando coas técnicas na xeración de mensaxes propias, axustándose ao solicitado.	10
CA4.5 Recoñecer os diferentes usos e as funcións das producións e das manifestacións visuais e audiovisuais, e argumentar de forma individual ou colectiva as súas conclusións acerca das oportunidades que poden xerar, cunha actitude aberta e con interese por coñecer a súa importancia na sociedade.	Táboa de indicadores	Recoñecer os diferentes usos que pode ter as producións audiovisuais e saber argumentar cun mínimo de reflexión sobre as posibilidades que poden xerar estas, cunha actitude aberta, e amosando interese por coñecer a súa importancia na nosa sociedade.	15
CA4.6 Expor os procesos de elaboración e o resultado final de producións audiovisuais, realizadas de forma individual ou colectiva, recoñecendo os erros, buscando as solucións e as estratexias máis adecuadas para melloralas, e valorando as oportunidades de desenvolvemento persoal que ofrecen.	Táboa de indicadores	Saber expoñer, dun xeito sinxelo, o proceso de elaboración propio, recoñecendo os erros e as posibilidades de mellora, valorando as posibilidades que a normalización ofrece de desenvolvemento persoal.	15

4.1. Concrecións metodolóxicas (Elaborado)

Descrición

1. Aspectos xerais:

- Partir da competencia inicial do alumnado

- Ter en conta a diversidade: respectar os ritmos e estilos de aprendizaxe

- Potenciar as metodoloxías activas: Combinar traballo individual e cooperativo, e o aprendizaxe por proxectos

- Enfoque orientado á realización de tarefas e resolución deproblemas

- Uso habitual das TIC

- Papel facilitador da profesora

2. Estratexias metodolóxicas:

- Suscitar, na medida do posible, actividades con fins creativos.

- Manter algún elemento ou dato á libre elección do alumno.

- A interacción entre os alumnos, a fin de lograr que uns aprendan doutros,baixo a supervisión do profesorado.

- A secuenciación gradual dos contidos en función do grado de dificultade, partindo sempre dos de menor grao de dificultade e terminando cos que esixen un maior grao de atención e destreza.

- Os contidos deberán ser significativos.

- A retroalimentación do sistema, aspecto sempre a ter en conta para saber que aprenden os alumnos e en que grao o fan.

- Fuxir das clases magistrais, nas que o alumnado se convérte nun mero receptor, e fomentar a participación do alumnado.

- Resolución de problemas

- Estudo de casos (proxectos)

- Búscase unha grande interacción entre os alumnos/as e tamén ca profesora, polo que se permite ao alumnado consultarse dúbidas ainda que se atopen realizando un traballo individual.

3. Secuenciación habitual de traballo na aula:

Motivación

- Presentación actividade con mapas, gráficos, textos,fotos,etc.

Información do profesor/a:

- Información básica para todo o alumnado

- Información complementaria para reforzo e apoio

- Información complementaria para afondamento e ampliación

Traballo persoal

- Lectura e comprensión de bocexos, croquis e planosacoutados.

- Análise de documentación técnica e obras de arte, deseño industrial, etc

- Resolución de problemas

- Realización de exposicións públicas

- Memorización comprensiva

Avaliación

- Análise de producións: traballos, exercicios, proxectos, mediante rúbricas

- Exposicións orais

- Traballos individuais e en grupo

- Observación do traballo na aula

4. Agrupamentos:

Os agrupamentos dentro da mesma clase iranse modificando ao longo do curso, segundo as características da actividade a realizar.

4.2. Materiais e recursos didácticos (Elaborado)

Denominación
Materiais dispoñibles na aula
Materiais que debe aportar o alumnado
Portátiles EVA Dixital
Recursos dixitales
Espazos: aula de plástica e entornos virtuais

Descrición

ESPAZOS

Ensinanza presencial

As sesións desenvolveranse na aula de plástica, que está dotada de mesas de debuxo e do material necesario para traballar adecuadamente os contidos da materia.

Trátase dunha aula de aproximadamente 100 m2, cunha iluminación natural deficiente e moi fría, debido á súa orientación norte.

O intercambio de documentos e de tarefas que vaian a ser cualificadas farase na aula.

Ensinanza semipresencial

No caso de que algún alumno/a, todo un grupo ou mesmo o profesor, tiveran que ausentarse do centro para facer corentena, a actividade docente continuaría a través do entorno EVA Edixgal e do paquete de ferramentas GSuite.

Ensinanza non presencial

No caso de confinamento xeralizado, a docencia continuaría de xeito online.

Habería que conectarse, cando menos, nos primeiros 30 minutos de cada sesión co alumnado, a través de videoconferencia, empregando Meet, para manter contacto directo co alumnado: brindar explicacións, establecer directrices para as tarefas e atender ás demandas do alumnado.

O intercambio de documentos e tarefas realizaríase a través da aplicación EVA Edixgal, e do paquete de ferramentas GSuite: classroom e, ocasionalmente, de Gmail e/ou Drive.

MATERIAIS

A aula está dotada cos seguintes elementos:

- 24 mesas de debuxo de 1,20x0,80m.

- 1 pizarra blanca de 2,5x1,20m

- 1 pantalla de proxección

- 1canón de proxección

- 1 ordenador portátil

- 15 cabaletes

- 1 tórculo

- 10 tornetas para modelar

- 2 piletas con auga corrente

- 1 pizarra

- 1 corcho

- 2 xogos de escadra, cartabón, reglas e compás para debuxar na pizarra.

- 1 almacén que contén material de belas artes e debuxo técnico

- cada estudante ten un ordenador portatil

Ademáis, na aula haberá sempre a disposición do alumnado material funxible: folios, material de debuxo técnico, lápices, lápices de cores, ceras, rotuladores, pegamento, pinceis, témperas, acrílico, etc...

A maiores do material do centro, os alumnos deberán dispoñer de material propio: folios e utensilios de debuxo técnico (escadra, cartabón, regla milimetrada, compás, lápices 2H e 2B, goma, etc.)

Materiais necesarios no caso de ensinanza semipresencial e/ou non presencial: Os memos materiais que no caso da ensinanza presencial e, ademáis, un ordenador con webcam e conexión a internet

RECURSOS DIDÁCTICOS

- Libros de texto do entorno EVA Edixgal: Edebé, aulaPlaneta e Netex-Smart

- Banco de contidos EVA Edixgal e, principalmente, propios

- Paquete educativo de aplicacións GSuite: Classroom, Meet, Drive, Gmail, etc

- Diversas páxinas web de debuxo técnico.

- Programas de debuxo asistido por ordenador

5.1. Procedemento para a avaliación inicial (Elaborado)

Descrición

A avaliación inicial realizarase ao comezar o curso académico, no mes de setembro. Realizaranse unhas prácticas e probas escritas baseadas nos estándares de aprendizaxe do curso anterior. A información recabada na avaliación inicial será transladada ao titor do grupo de referencia, e este, á súa vez, informará a familia cando esta o solicite. Os resultados teránse en conta para comezar o curso con contidos adaptados ao nivel do alumnado, de tal xeito que a aprendizaxe sexa significativa para eles. Tamén servirán para fundamentar o plan de reforzo, se fora de aplicación.

5.2. Criterios de cualificación e recuperación (Elaborado)

Pesos na materia

Instrumentos de avaliación	UD 1	UD 2	UD 3	UD 4	UD 5	UD 6	UD 7	UD 8	UD 9	Total programación
Pesos das unidades didácticas (%)	8.0	8.0	12.0	12.0	12.0	12.0	12.0	12.0	12.0	100.0
Proba escrita	0.0	0.0	0.0	0.0	0.0	0.0	0.0	0.0	0.0	0.0
Táboa de indicadores	100.0	100.0	100.0	100.0	100.0	100.0	100.0	100.0	100.0	100.00000000000006

* Criterios de cualificación

BAREMACIÓN NA AVALIACIÓN

Teranse en conta para realizar a cualificación, os proxectos ou traballos individuais ou en equipo. Realizaranse, en principio, 3 por avaliación.

- Os traballos faranse na aula e en horario escolar. Polo tanto, para superar cada avaliación, será necesario entregalos todos.

- Os traballos deberán ser entregados dentro do prazo indicado pola profesora e serán cualificados de 0 a 10 puntos.

- A nota media dos traballos, en cada avaliación, será a media aritmética das cualificacións de todos eles.

- Cando unha actividade sexa presentada de xeito inadecuado ou non se adecúe ó esixido pola profesora poderase repetir, substituíndo a segunda nota á primeira.

- Terase en conta tanto o proceso de traballo (50%) como o resultado obtido (50%)

- O proceso, o resultado e as exposicións públicas de traballos valoraranse de 0 a 10 puntos.

- Compre indicar que, na cualificación dos traballos, teranse en conta as faltas de ortografía: 0,05 por cada catro faltas de ortografía e 0,05 por cada falta copiada. Aplícase o criterio a partir da quinta falta e non se descontan máis de dous puntos (20% da nota).

- Terase en conta o traballo na aula (e actitude de cara á materia), estando incluído na nota dos traballos, cun peso do 20%, e valorarase mediante unha táboa de observación diaria.

- Dentro da actitude cara á materia, inclúese o aporte e o tratamento do material, tanto do propio, como dos/as compañeiros e compañeiras, como do centro.

- Valoraranse:

a. O rendemento individual ou en grupo do alumno/a.

b. Se o alumno/a trae o material necesario para o normal desenvolvemento das clases.

c. Se o alumno/a coida o material e as instalacións do centro: se limpa e coida o material de pintura, escultura, gravado..., se deixa o espazo de traballo recollido, ...

Na nota final aplicarase a lei do redondeo, xa que a cualificación final do alumnado en XADE non pode incluír decimais (cando o valor da décima e inferior a cinco, redondéase á unidade anterior, e cando o valor da décima é igual ou superior a cinco, redondéase á unidade superior)

AVALIACIÓN FINAL

Unha vez rematada a terceira avaliación, farase balance de todo o curso e calcularase a nota global, que será a media aritmética das tres avaliacións. Esta cualificación debe ser comunicada ao alumnado.

A media aritmética calcularase cas notas reais das avaliacións, non do seu redondeo. Posteriormente, para subir a nota final ao XADE, aplicarase na media obtida a lei do redondeo. Así, cando o valor da décima e inferior a cinco, redondéase á unidade anterior, e cando o valor da décima é igual ou superior a cinco, redondéase á unidade superior.

* Criterios de recuperación

No presente curso 2023-24, as actividades de recuperación da materia deberán realizarse con anticipación ao remate da terceira avaliación.

A medida que avanza o curso, os traballos que non estean aprobados poderanse repetir, ou mellorar aínda que se aprobaran. De esta forma permítese unha recuperación paulatina da primeira e a segunda avaliación, e tamén dos primeiros traballos da terceira.

Aínda así, a finais de curso pode haber alumnado que non teña o aprobado na nota global. Este alumnado terá a oportunidade de recuperar as partes da materia que teña suspensas a través dos seguintes instrumentos de avaliación, segundo a natureza das partes non superadas e o criterio da profesora:

- Repetir aqueles traballos que teña suspensos, sempre que estes non sexan demasiado numerosos e se poidan realizar durante os últimos 15 días do curso. As cualificacións das recuperacións substituirán ás notas orixinais sempre que sexan maiores que estas, e despois volverase a calcular a nota de cada avaliación. Finalmente, cas novas notas, obterase a media aritmética, nota da avaliación ordinaria final.

- Realizar un traballo que englobe coñecementos e habilidades desenvolvidas ao longo de todo o curso, cando se trate dunha recuperación da totalidade da materia. A cualificación deste traballo será a nota da avaliación final.

5.3. Procedemento de seguimento, recuperación e avaliación das materias pendentes (Elaborado)

Descrición

a) Instrumentos de avaliación

1. Tarefas semanais

- A xestión da entrega, recollida, corrección e avaliación das tarefas farase a través de Classroom, ou tamén en papel.

- O total de entregas previstas para todo o curso é de 12, seguindo o calendario fixado.

- Déixanse libres as semanas de exames das avaliacións ordinarias e mais as de exames específicos de pendentes de xaneiro.

- O profesorado corrixirá as tarefas antes das datas fixadas no calendario.

2. Exame/s

- Realizaranse dous exames (xaneiro e abril).

- Explicarase con claridade os contidos de cada exame (en consonanciacoas tarefas que se vaian realizando), e establecerase como computa cada exame na cualificación final.

- O alumnado debe entregou como mínimo 4 tarefas das 6 propostas antes de cada un dos exames . Se non compre con este requisito mínimo, perderá o dereito a esta proba.

- Cando un alumno/a acade unha nota menor que 5 na cualificación global do plan de reforzo, terá dereito a realizar unha proba final na que se examinará de toda a materia.

- En calquera caso, os exames axustaranse sempre aos contidos mínimos establecidos nas respectivas programacións.

b) Criterios de cualificación do plan de reforzo:

1. Tarefas: 50% da cualificación global.

2. Exame/s parciais: 50% da cualificación global. Cada un dos departamentos que realice dous exames debe especificar o seu sistema de cómputo dentro deste 50%. Nota mínima do exame necesaria para poder facer media coa nota das tarefas: 3,25.

c) Criterios de cualificación da proba final:

- Haberá un examen global de recuperación en xuño, se non se chega ao aprobado tras a realización dos parciais.

- Para o alumnado que presente un mínimo de oito tarefas das 12 propostas, os criterios de cualificación serán os mesmos que rexen para os exames parciais.

- Para o alumnado que NON presente un mínimo de oito tarefas das 12 propostas, a nota do exame será o 100% da cualificación global.

d) Cualificación na avaliación final:

A nota na avaliación final será a máis alta de entre estas dúas:

- A cualificación global do plan de reforzo

- A cualificación da proba final

5.4. Procedemento para acreditar os coñecementos necesarios en determinadas materias (Elaborado)

Non resulta de aplicación nesta etapa

6. Medidas de atención á diversidade (Elaborado)

Descrición

MEDIDAS ORDINARIAS

Para asegurar a cohesión do grupo, a cooperación e o aprendizaxe entre iguais, realízanse traballos de xeito colaborativo en grupos heteroxéneos. Isto combínase con actividades individuais, adaptándose os tempos ás necesidades específicas do alumnado.

Empregaranse os tempos do recreo para realizar reforzos.

Deseñaranse actividades de reforzo e de ampliación para todas as unidades didácticas.

Non é necesaria a adaptación dos instrumentos de avaliación para ningún/a alumno/a

Existe un alumno ca materia pendente, que está cursando 4º de ESO, ao cal se lle encomendan tarefas específicas e recibe atención individualizada, seguindo as pautas do plan de pendentes do centro. Existen ademais unha alumna repetidora da materia cursando 3º da ESO; as tarefas, aínda que se traballan os mesmos contidos, son diferentes ás realizadas durante o curso pasado. Realízanse con eles, de ser necesario, sesiones de apoyo durante o recreo.

Se algún estudante tivera periodos de ausencia moi longos, estableceríase con el/ela unha comunicación vía telemática para mantelo ao día e facilitarlle a realización de actividades en consonancia co que se está a facer de forma presencial.

MEDIDAS EXTRAORDINARIAS

Non hai ningunha adaptación curricular para esta materia

7.1. Concreción dos elementos transversais (Elaborado)

Concreción dos elementos transversais que se traballarán no curso

Secuencia	Elementos transversais	UD 1	UD 2	UD 3	UD 4	UD 5	UD 6	UD 7	UD 8	UD 9
1	Comprensión lectora
2	Comunicación oral e escrita
3	Comunicación audiovisual
4	Competencia dixital
5	Emprendemento, autonomía, iniciativa e creatividade
6	Competencia emocional
7	Valores democráticos e de convivencia, igualdade, pluralidade, dereitos humanos, respecto e cooperación
8	Estética
9	Saúde, incluíndo a afectivo - sexual
10	Cambio climático, sustentabilidade e consumo responsable
11	Resolución pacífica de conflictos, rexeitamento da violencia
12	Rechazo ao sexismo e á discriminación LGTBIQ+
13	Traballo en equipo

Observacións

A maioría dos diferentes valores e elementos transversais que contén o curriculum da etapa son obxecto de traballo diario ao longo de todo o curso, debido a que:

- a metodoloxía que combina diferentes formas de cooperación as cales axudan á convivencia

- é necesario traballar con autonomía e autocrítica, así como amosar iniciativa, para levar a cabo as diferentes actividades propostas

- nesta materia será necesario exercitar necesariamente o sentido estético

- a expresión oral traballarase especialmente á hora de exponer os traballos

- será necesario manexar Edixgal e realizar búsquedas de información na rede.

Por outra banda, en determinadas unidades didácticas proponse unha temática en torno á cal se traballa máis específicamente algún dos elementos transversais sinalados.

Por último, destinarse un tempo á lectura, segundo o plan lector do centro.

7.2. Actividades complementarias (Elaborado)

Actividade	Descrición	1º trim.	2º trim.	3º trim.
VISUALIZACIÓN DUNHA OBRA DE TEATRO	Por concretar
VISITA A SARGADELOS	Por concretar

Observacións

Das dúas visitas propostas planéase realizar unha, intentando colaborar con outros departamentos, como poden ser o de Lingua Castelá, Historia ou o de Tecnoloxía.

Poderanse realizar outras saídas, visitas culturais (museos, exposicións,...), participación nas actividades programadas polo centro e outras, sempre de índole cultural.

Todas estas actividades serán organizadas en coordinación coa Vicedirección do Centro e comunicadas con tempo suficiente a alumnos e pais.

Terase especial coidado en que estas actividades complementarias e extraescolares non supoñan un obstáculo para a consecución dos obxectivos suscitados, senón todo o contrario. Polo tanto, non se programarán actividades complementarias no último mes de cada avaliación, de ser posible.

8.1. Procedemento para avaliar o proceso do ensino e a practica docente cos seus indicadores de logro (Elaborado)

Categoría indicador de logro	Indicadores de logro
Adecuación da programación didáctica e da súa propia planificación ao longo do curso académico	O nivel de dificultade foi adecuado ás características do alumnado?
Metodoloxía empregada	Conseguiuse crear un conflito cognitivo que favoreza a aprendizaxe?
Clima de traballo na aula	Conseguiuse motivar para conseguir a súa actividade intelectual e física?
Clima de traballo na aula	Conseguiuse a participación activa de todo o alumnado?
Coordinación co resto do equipo docente e coas familias ou as persoas titoras legais	Contouse co apoio e implicación das familias no traballo do alumnado?
Coordinación co resto do equipo docente e coas familias ou as persoas titoras legais	Mantívose un contacto periódico coa familia por parte do profesorado?
Medidas de atención á diversidade	Tomouse algunha medida curricular para atender al alumnado con NEAE?
Medidas de atención á diversidade	Tomouse algunha medida organizativa para atender al alumnado con NEAE?
Medidas de atención á diversidade	Atendeuse adecuadamente á diversidade do alumnado?
Adecuación da programación didáctica e da súa propia planificación ao longo do curso académico	Usáronse distintos instrumentos de avaliación?
Adecuación da programación didáctica e da súa propia planificación ao longo do curso académico	Dáse un peso real á observación do traballo na aula?
Adecuación da programación didáctica e da súa propia planificación ao longo do curso académico	Valorouse adecuadamente o traballo colaborativo do alumnado dentro do grupo?
Metodoloxía empregada	Como norma xeral fanase explicacións xerais para todo o alumnado
Metodoloxía empregada	Ofrécese a cada alumno/a as explicacións individualizadas que precisa?
Medidas de atención á diversidade	Elabóranse actividades de distinta dificultade atendendo á diversidade
Medidas de atención á diversidade	Elabóranse probas de avaliación de distinta dificultade para os alumnos con NEAE?
Metodoloxía empregada	Utilízanse distintas estratexias metodolóxicas en función dos temas a tratar?
Metodoloxía empregada	Intercálase o traballo individual e en equipo?
Metodoloxía empregada	Poténcianse estratexias de animación á lectura e de comprensión e expresión oral?
Metodoloxía empregada	Incorpóranse ás TIC aos procesos de ensino - aprendizaxe
Metodoloxía empregada	Préstase atención aos temas transversais vinculados a cada estándar?
Medidas de atención á diversidade	Ofrécese ao alumnado de forma inmediata os resultados das probas/exames,etc?
Medidas de atención á diversidade	Coméntase co alumnado os fallos máis significativos das probas /exames, etc?
Medidas de atención á diversidade	Dáselle ao alumnado a posibilidade de visualizar e comentar os seus fallos?
Coordinación co resto do equipo docente e coas familias ou as persoas titoras legais	Cal é o grao de implicación nas funcións de titoría e orientación do profesorado?
Medidas de atención á diversidade	Realizáronse as ACS propostas e aprobadas?

* Descrición

A avaliación realizarase tanto de forma continua como a final de curso, utilizando escalas elaboradas cos indicadores de logro enumerados, os 12 primeiros para a avaliación do proceso de ensino, e os 12 restantes para a práctica docente.

8.2. Procedemento de seguimento, avaliación e propostas de mellora (Elaborado)

Descrición

MECANISMO DE REVISIÓN

A programación didáctica revisarase unha vez o mes. Os resultados de dita revisión recolleranse nas actas de departamento.

En caso de desfase refarase a programación de aula, deseñando unidades didácticas que engloben máis contidos e, se fora o caso, eliminando aqueles que afecten a estándares de aprendizaxe que non teñen peso na cualificación.

MECANISMO DE AVALIACIÓN E MODIFICACIÓN DA PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA

Procederase á avaliación e posterior modificación se é o caso, da programación didáctica, en base aos seguintes indicadores de logro:

1.- Deseñáronse unidades didácticas ou temas a partir dos elementos do currículo?

2.- Secuenciáronse e temporalizáronse as unidades didácticas/temas/proxectos?

3.- O desenvolvemento da programación respondeu á secunciación e temporalización?

4.- Engadiuse algún contido non previsto á programación?

5.- Foi necesario eliminar algún aspecto da programación prevista?

6.- Secuenciáronse os estándares para cada unha das unidades/temas

7.- Fixouse un grao mínimo de consecución de cada estándar para superar a materia?

8.- Asignouse a cada estándar o peso correspondente na cualificación ?

9.- Vinculouse cada estándar a un/varios instrumentos para a súa avaliación?

10.- Asociouse con cada estándar os temas transversais a desenvolver?

11.- Fixouse a estratexia metodolóxica común para todo o departamento?

12.- Estableceuse a secuencia habitual de traballo na aula?

13.- Son adecuados os materiais didácticos utilizados?

14.- O libro de texto é adecuado, atractivo e de fácil manipulación para o alumnado?

15.- Deseñouse un plan de avaliación inicial fixando as consecuencias da mesma?

16.- Elaborouse unha proba de avaliación inicial a partir dos estándares?

17.- Fixouse para o bacharelato un procedementos de acreditación de coñecementos previos?

18.- Establecéronse pautas xerais para a avaliación continua: probas, exames, etc.

19.- Establecéronse criterios para a recuperación dun exame e dunha avaliación

20.- Fixáronse criterios para a avaliación final?

21.- Establecéronse criterios para a avaliación extraordinaria?

22- Establecéronse criterios para o seguimento de materias pendentes?

23.- Fixáronse criterios para a avaliación desas materias pendentes?

24.- Elaboráronse os exames tendo en conta o valor de cada estándar?

25.- Definíronse programas de apoio, recuperación, etc. vinculados aos estándares?

26.- Leváronse a cabo as medidas específicas de atención ao alumnado con NEE?

27.- Leváronse a cabo as actividades complementarias e extraescolares previstas?

28.- Informouse ás familias sobre criterios de avaliación, estándares e instrumentos?

29.- Informouse ás familias sobre os criterios de promoción?

30.- Seguiuse e revisouse a programación ao longo do curso

31.- Contribuíuse desde a materia ao plan de lectura do centro?

32.- Usáronse as TIC no desenvolvemento da materia?

proens

Vista preliminar da

1. Introdución (Elaborado)

2. Obxectivos e súa contribución ao desenvolvemento das competencias (Elaborado)

3.1. Relación de unidades didácticas (Elaborado)

3.2. Distribución currículo nas unidades didácticas (Elaborado)

3.3. Avaliación das unidades didácticas (Elaborado)

4.1. Concrecións metodolóxicas (Elaborado)

4.2. Materiais e recursos didácticos (Elaborado)

5.1. Procedemento para a avaliación inicial (Elaborado)

5.2. Criterios de cualificación e recuperación (Elaborado)

5.3. Procedemento de seguimento, recuperación e avaliación das materias pendentes (Elaborado)

5.4. Procedemento para acreditar os coñecementos necesarios en determinadas materias (Elaborado)

6. Medidas de atención á diversidade (Elaborado)

7.1. Concreción dos elementos transversais (Elaborado)

7.2. Actividades complementarias (Elaborado)

8.1. Procedemento para avaliar o proceso do ensino e a practica docente cos seus indicadores de logro (Elaborado)

8.2. Procedemento de seguimento, avaliación e propostas de mellora (Elaborado)

9. Outros apartados (Elaborado)