Xa coñecía o bo facer do centro, en canto ao seu empeño en dar resposta ás necesidades de todo o alumnado, presentando sempre a diversidade como unha riqueza poderosa da que partir para chegar á excelencia. Neste proceso, pescudando os camiños adecuados para dar a mellor resposta aos nenos e nenas do colexio, unha compañeira, Susana Martínez Arribe, comezou a súa andaina co método ABN. Eu uninme á súa iniciativa en 2º de Educación Primaria, e hoxe, xa en cuarto, e co método instaurado no colexio ata ese curso, non entendemos as matemáticas se non as miramos coas lentes que nos agasallou o ABN.

Imprescindible,como en calquera proceso pedagóxico serio e responsable, foi a formación. Primeiro, autodidacta, mediante a pescuda de medios na rede, a lectura dos libros editados por Jaime Martínez Montero. E, a  continuación, coa necesidade de formación impartida por expertos e expertas, creamos un grupo de traballo co obxectivo claro de mellorar a nosa práctica, e así mesmo, unha liña do PFPP do centro encamiñámola á formación en ABN.

Hoxe non temos ningunha dúbida, a metodoloxía da matemática ABN dá resposta a todas as nosas expectativas. Por un lado, ofrece camiños diferentes a cada pequeno ou pequena para resolver as situacións matemáticas que se lle presentan, é unha matemática que mellora sensiblemente os éxitos do alumnado, o que redunda nun maior interese, nunha alta motivación, e nunha clara mellora da autoestima, indiscutiblemente imprescindible para unha aprendizaxe de éxito.

En que baseamos a nosa práctica:

• Nas investigacións psicolóxicas, que aseguran que non existe un “xen” matemático. Todos e todas podemos aprender matemáticas. Non existen nenos e nenas negados para as matemáticas, senón métodos ou  prácticas inadecuadas.
• En que o alumnado non faga nada que non entenda.
• Que non faga nada que non sexa útil, do que non teña referentes, ou experiencias reais.
• Aprendémoslles o sentido numérico, non díxitos nin cardinais baleiros, senón números cheos de significado.
• Respectamos os ritmos. A progresión dos contidos establecidos no método axúdannos a saber como reiniciar a aprendizaxe, cando se  atrasa ou estanca.
• As operacións son transparentes, son a tradución dun proceso que o neno ou nena coñece.
• Os materiais e a dramatización primeiro, os símbolos, e logo a representación gráfica dos números sosteñen o camiño á abstracción.

As descomposicións, os encrucillados numéricos, o coñecemento da numeración en toda a súa extensión...

Táboa de sumar, cálculo mental, sumamos co algoritmo, suma posicional, como non van sumar ben? Como non van entender a suma? E os que teñen máis dificultades? Por fin poden escoller, por fin podemos ofrecerlles alternativas para chegar á comprensión.

A resta... outro mundo: detracción, escaleira ascendente, escaleira descendente ou por comparación. Resta posicional. E non hai levadas. O outro día na clase, un neno preguntoume: ”que é iso das levadas profe?” Por fin non levamos nada...

A multiplicación: un xogo..., faise ridículo recordar iso da unidade seguida de ceros..., os nosos nenos e nenas falan con propiedade, multiplican decenas, centenas, unidades de millar..., e parécelles un xogo.

Na división dámoslle sentido ao resto, podemos repartir 26 nenos e nenas en 6 taxis,  e  deixar  dous  na  parada,  sen  nin  tan   sequera  acordarnos deles,  e chamarlles resto?

Nunha titoría cunha nai dun alumno, contábame que o seu neno, esperando para adestrar, colleu un pano nunha cafetería e púxose a facer divisións con decimais, sen que ninguén llo pedira, non é isto un éxito rotundo? Conteillo a un papá do cole, e díxome que os seus fillos multiplicaban, escribindo cos dedos no vapor da ducha. Precisamos algunha pista máis que nos indique que estamos facendo o correcto?

Os nenos e nenas con necesidades educativas permanentes, levan o seu ritmo, máis lento, pero moito máis seguro. As profesoras temos no método un banco de actividades moi rico para ofrecerlles, para axudarlles a crear o seu camiño, de feito, o método, nun primeiro momento foi pensado para eles e elas (“Enseñar matemáticas a niños con necesidades educativas especiales”), coma noutras ocasións, debémoslles ás persoas “diferentes”, este avance (Montesori tamén comezou a súa pedagoxía, aínda vixente, traballando e pensando en NEE).

O método ABN favorece a creatividade e o pensamento diverxente. Permite que as nenas e nenos brillantes busquen camiños diferentes.

O método obriga a pensar, a razoar..., eles e elas saben que poden atopar a resposta, e saben que lles imos preguntar como o fixeron, a súa tradución das accións á linguaxe verbal matemática é moito mellor que a nosa. O seu cálculo mental moito máis rápido...

No curso 2017- 2018, o CEIP San Xoán de Filgueira terá ABN tamén en 5º curso, seguindo as directrices dun proxecto educativo, moderno, innovador, e que busca respostas para todo o alumnado. Pero tamén, por unha demanda das familias que viron os avances do método, e a motivación dos seus fillos e fillas.

Quizais, o mellor xeito de chegar a ser bos e boas profesionais, neste tempo de constantes cambios, sexa partir de desbotar as nosas aprendizaxes, romper co noso xeito de aprenderlles e desligarnos do xeito de aprendermos. Preguntarnos o que aínda vale e o que non, e reciclarnos constantemente. Non é doado, pero si preciso.

A metodoloxía do algoritmo ABN sitúanos nese proceso de cuestionar, de experimentar, de repensar unha realidade que considerabamos incuestionable; de mellorar a nosa práctica docente para facela útil ao noso alumnado. Preséntanos a necesidade de dotar aos nosos nenos e nenas de ferramentas que lles axuden a comprender mellor,  e incluso ser quen de transformar,  a súa realidade.

Non é só un método de cálculo matemático, existe toda unha filosofía de axuda á comprensión no método, de respecto aos diferentes ritmos de aprendizaxe e de procura dunha mellor autoestima nos e nas discentes, imprescindible para mellorar na adquisición das distintas competencias, e para incentivar as ganas de aprender.

A matemática do algoritmo ABN non é exacta. É creativa, libre e mellora o pensamento diverxente, posto que o camiño escólleo cada neno ou cada nena. O reto do profesorado é incluírse nese camiño,  para acompañar o neno ou a nena na súa reconstrución se é preciso. De tentar transformar os erros nunha oportunidade para aprender e non un motivo para a frustración.

A base real da filosofía, implícita á metodoloxía do algoritmo  ABN  é  a procura dunha aprendizaxe con éxito, divertida, e sobre todo útil. Polo tanto a súa pedagoxía debe ser a de facer protagonistas os nenos e as nenas da súa aprendizaxe, coñecelos e coñecelas, e contaxiarlles as ganas de aprender.

Non sería perfecto reformular a nosa práctica docente, desde esta perspectiva, e xeneralizala a todas as áreas?