O termo constructivismo provén do latín "struere" (arranxar, dar estrutura). Emprégase de maneira reiterada como paradigma educativo.
Para que se produza aprendizaxe, o coñecemento debe ser construído ou reconstruído polo propio alumno que aprende a través da acción, isto significa que a aprendizaxe non é aquilo que simplemente se poida transmitir.
Así pois aínda que a aprendizaxe poida facilitarse, cada persoa (estudante) reconstrúe a súa propia experiencia interna, polo que a aprendizaxe non pode medirse, por ser único en cada un dos suxeitos destinatarios da aprendizaxe.
A aprendizaxe dos estudantes debe ser activo, deben participar en actividades en lugar de permanecer de maneira pasiva observando o que se lles explica.
CARACTERISTICAS
- Prover ás persoas do contacto con múltiples representacións da realidade.
- Resaltar tarefas auténticas dunha maneira significativa no contexto, en lugar de instrucións abstractas fora do contexto.
- Proporcionar contornas de aprendizaxe constructivista, fomentando a reflexión na experiencia, permitindo que o contexto e o contido sexan dependentes da construción do coñecemento, apoiando a «construción colaborativa da aprendizaxe, a través da negociación social, non da competición entre os estudantes para obter apreciación e coñecemento» (Jonassen, 1994).
OBXECTIVOS EDUCATIVOS
- Fomentar a creatividade e innovación no proceso ensino/ aprendizaxe.
- Favorecer o desenvolvemento dos procesos cognitivos e creativos, para que o estudante desenvolva a súa autonomía e independencia.
- Lograr a interacción coa súa contorna, enfrontando as teorías cos feitos.
- Conseguir que os suxeitos sexan os responsables da súa propia aprendizaxe mediante a construción de significados.
- Conseguir que o resultado da experiencia directa co obxecto de coñecemento sexa a súa propia aprendizaxe.
- Adecuar os contidos aos procesos de aprendizaxe do suxeito.
- Valorar os coñecementos previos do estudante pola súa importancia como influencia na construción de novos coñecementos.
- Basear a aprendizaxe en métodos que lle axuden a atopar sentido ao obxecto de coñecemento mediante o establecemento de relacións entre os conceptos implicados.
ROL DOCENTE
O papel do docente debe ser de moderador, coordinador, facilitador, mediador e ao mesmo tempo participativo, é dicir debe contextualizar as distintas actividades do proceso de aprendizaxe.
É o directo responsable de crear un clima afectivo, harmónico, de mutua confianza entre docente e discente partindo sempre da situación en que se atopa o alumno, valorando os intereses destes e as súas diferenzas individuais. Ademais debe ser coñecedor das súas necesidades evolutivas, e dos estímulos que reciba dos contextos onde se relaciona: familiares, educativos, sociais.
Así este docente debe estimular e ao mesmo tempo aceptar a iniciativa e a autonomía do estudante. A súa docencia débese basear no uso e manexo de terminoloxía cognitiva tal como Clasificar, analizar, predicir, crear, inferir, deducir, estimar, elaborar, pensar...
A materia prima e fontes primarias deben ser materiais físicos, interactivos e manipulables.
Debe fomentar a participación activa, non só individual, senón grupal coa formulación de cuestións que necesitan respostas moi ben reflexionadas.
ROL ESTUDANTE
O papel do estudante nesta teoría da aprendizaxe, é un papel construtor, sendo o responsable último do seu propio proceso de aprendizaxe e o procesador activo da información.
Cconstrúe o coñecemento en por si e ninguén pode substituírlle nesta tarefa, xa que debe relacionar a información nova cos coñecementos previos, para establecer relacións entre elementos en base á construcción do coñecemento e é así cando dá verdadeiramente un significado ás informacións que recibe.
Isto obrígalle a cumprir unhas series de normas:
- Participar activamente nas actividades propostas, mediante a posta sobre a mesa de ideas e o seu posterior defensa.
- Enlazar as súas ideas e as dos demais.
- Preguntar a outros para comprender e clarificar.
- Propoñer solucións.
- Escoitar tanto aos seus compañeiros como ao coordinador ou facilitador.
- Cumprir coas actividades propostas e nos prazos estipulados.
AVALIACIÓN
Non é unha tarefa simple, xa que aprender significativamente é unha actividade progresiva que se valora cualitativamente e que require seleccionar moi ben as tarefas ou instrumentos de avaliación pertinentes e acordes cos indicadores.
É moi importante a autoevaluación do alumno, buscando o desenvolvemento da capacidade de autorregulación.
Debe ser tamén unha avaliación diferencial dos contidos de aprendizaxe, tomando en conta os diferentes contidos de acordo á súa natureza: Conceptuais, procedimentales e actitudinais.
