TEMA 3: "BILINGÜISMO E DIGLOSIA. NORMALIZACIÓN LINGÜÍSTICA". (2º BACH.)

1. LINGUA E PERTENZA

O galego identifica a cultura dun pobo. Indica orixe, territorio e cultura diferenciadas.

1.1. Funcións dunha lingua

Básica: medio de comunicación. Segundo o seu ámbito de uso, hai outras funcións:

- Función de identidade: articulación do pensamento no individuo.

- Función familiar: relación das persoas en familia.

- Función laboral: comunicación no traballo.

- Función local: contactos no contorno (amigos, veciños)

- Función institucional: coa política, Administrac., Xustiza,... O castelán predomina.

- Función cultural: nas ciencias, artes, ensino,..

- Función internacional: esta función soe tela o inglés.

1.2. Os tipos sociolingüísticos(tipos de falantes segundo o uso e coñecemento das dúas linguas)

- Nativos primarios: galegofalantes de aprendizaxe directa na familia.

- Nativos cultivados: galegofalantes primarios que tamén se formaron en galego.

- Adultos nativizados: empregan o galego, malia formarse inicial e culturalmente en castelán.

- Adultos secundarios: castelanfalantes. Grupo de avance progresivo

2. BILINGÜISMO

Fenómeno común no mundo (en España, un 40% vive en territorios bilingües). Capacidade dunha persoa para se expresar con igual destreza en dúas linguas.

Bilingües pasivos: entenden ambas linguas, pero só saben falar unha.

Bilingües activos: falan e entenden as dúas.

A persoa bilingüe ten dous códigos (independencia) que usa segundo as circunstancias (alternancia) e pode expresar o mesmo nos dous (tradución).

Na práctica, é moi difícil que haxa igualdade (lingua A - lingua B). Asimilación polo castelán.

O bilingüismo harmónico conduce á substitución do galego, pois as persoas tenden a usar unha.

3. DIGLOSIA

Desigual reparto de usos entre variantes dunha mesma lingua (endodiglosia:Marrocos) ou entre linguas diferentes (exodiglosia: galego-castelán). Relación de desigualdade entre a lingua dominante (A) e a minorizada (B). A consecuencia é o conflito lingüístico, loita das linguas por conseguir ámbitos de uso. O emprego do galego ou castelán depende do ámbito social, espazo xeográfico e os interlocutores.

Avance do castelán: proceso que vén de finais da I. Media.

Os falantes monolingües en galego diminúen. Para evitar a substitución polo castelán cómpre unha política axeitada que leve á normalización lingüística do galego.

4. O CONFLITO LINGÜÍSTICO

Aparece cando 2 linguas en contacto compiten por desempeñar tódalas funcións posibles. No caso do galego, o dominio de Castela (RR.CC.) provoca o uso do castelán nos usos cultos, nas capas altas e ser lingua oficial da burocracia. Provocou diferenzas xerárquicas e de prestixio social: galego=pobo. O paso dunha clase social a outra=cambio de lingua.

Autoodio e complexo de inferioridade nos galegofalantes=menosprezo da propia lingua.

O conflito lingüístico aparece dentro da sociedade.

5. POLÍTICA LINGÜÍSTICA

Nesta situación de conflito hai 2 saídas: substitución do galego ou a súa normalización.

Cómpre unha eficaz política lingüística: Direc. Xeral Política Lingüística (Consellería Educ.)

Fomentar a transmisión interxeracional, galeguizar os servizos públicos, o mundo do traballo, novas tecnoloxía, medios comunicación, Xustiza,...

Lexislación: Decreto bilingüismo (1979); Lei de Normativización (1982); Lei de Normalización (1983), creación da RTVG,...

Parlamento aprobou en setembro 2004 o 1º Plan Xeral de N.L. (445 medidas diversas, entre elas acadar o 50% de uso vehicular no ensino.

6. A NORMALIZACIÓN LINGÜÍSTICA

Proceso de recuperación do galego: normalización e normativización. Normalizar o galego é facer que recupere tódolos ámbitos de uso.

Intervención de: poder político (Xunta, Parlamento,...), acción colectiva (asoc.culturais, veciños, etc.), acción individual. A escola e os medios de comunicación son sectores clave.

avances importantes: lexislación, oficial, Admón., política, cultura, ensino,... Pero segue a retroceder coma 1ª lingua. Escasa efectividade da política lingüística e incumprimento da lexislación vixente.