SEGUNDA ETAPA: VILLAFRANCA - O CEBREIRO

O pasado luns oito de novembro realizamos a nosa segunda etapa polo Camiño Francés a Santiago. Uns poucos menos de quilómetros, pero un remate de etapa absolutamente encosto que estivo a piques de nos deixar sen alento. O día nos acompañou cun ceo absolutamente azul e unhas temperaturas axeitadas para unha andaina intensa. 

A nosa localidade de saída foi Villafranca do Bierzo, na confluencia das augas dos ríos Burbia e Valcarce. O río Valcarce, que foi o noso gran compañeiro ata chegar á subida cara á Faba. Villafranca é unha vila feitiña, chea de igrexas e de historia, co seu castelo dos marqueses no alto, e a súa Rúa da Auga, onde os pazos semellan acugularse para contemplar os pasos dos viaxeiros. Villafranca é ademais o berce onde naceu un dos grandes persoeiros defensores de Galicia e do galego no século XVIII: o monxe bieito frei Martiño Sarmiento.

Seguindo a vella nacional VI e camiñando entre soutos e castañas -anticipo do magosto-, chegamos ata Pereje, unha aldeíña atravesada polo camiño, que nos lembraba a presenza dos monxes do Cebreiro xa nestas terras bercianas. Efectivamente, a raíña dona Urraca doara este lugar e as terras que a circundan ó Hospital do Cebreiro, para que os monxes tivesen rendas coas que atender ós peregrinos que chegaban cansos ata o cumio dos nosos montes.

A Pereje seguiuno Trabadelo, a Trabadelo, a Portela. Da Portela se chega axiña a Ambasmestas, que resultou un sitio para xantar tan bo como calquera outro. Agás por algunha mosca pegañenta que, tentada polo arrecendo da empanada, estaba disposta a xogarse o todo polo todo. Para o café -colacao, refrescos, infusións e outras consumicións diversas-, preferimos agardar ata a Veiga de Valcarce. Desde o alto, ollaba para nós o Castelo de Sarracín. Alguén apuntou a posibilidade de facer un desvío para visitalo, pero parvadas sempre hai alguén que as di. Abonda con non lles facer caso ningún.

O val do Valcarce ábrese lixeiramente entre a Veiga e Ruitelán, para logo comezar a subir cara as Ferrerías, punto no que abandonamos a Nacional VI. O certo é que Ferrerías é un lugar bonito para ver, co río baixando preto das casas, pequerrecho pero bravo. Logo Hospital inglés, e logo, a subida.

Pero esta non era aínda a definitiva. De súpeto as frechas amarelas invitan o peregrino a deixar a estrada e a tomar unha congostra entre árbores. A senda semella amigábel, descendendo suavemente de novo cara á cabeceira do Valcarce. Pero todo son aparencias: un chiscado de ollos malvado para que nos confiemos. Cando menos o agardas, a costa vólvese insoportable. Imaxinamos a subir por alí, en pleno inverno, o exército inglés de Sir John Moore, sentindo na caluga o alento dos franceses comandados polo mariscal Soult, en plenas guerras napoleónicas. Imaxinamos a milleiros de homes cargados cos seus macutos e armas, coas botas estragadas, escapando da morte e abandonando nas beiras do camiño ós compañeiros que eran incapaces de manter o paso na fuxida. Como algúns nos fomos quedando descolgados, non nos foi difícil poñernos tráxicos. Aínda que algunha peregrina exótica que cruzamos, semellaba non estar en mellor forma ca nós.

A Faba. Logo a Lagúa. Vacas. E vacas e vacas. Chega o solpor. E o monte semella outra cousa. O ceo toma mil cores antes de que o negro vaia apagando todo. Vai frío. E o final, aló, no alto da costa, as luces do Cebreiro.